မိူင်းမၢၼ်ႈ

မိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈႁူမ်ႈတုမ်ဢႃႊသျဵၼ်ႊၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ တင်ႈတႄႇပီ 1997 လႄႈ ယင်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ၵၢၼ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင်ၵုမ်သုတ်းယွတ်ႈဢႃႊသျဵၼ်ႊၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢၼ်ပဵၼ် တႅဝ်းႁူမ်ႈဢမ်ႇၸုၵ်းၶၢင်ႈၾၢႆႇလႂ်ၾၢႆႇၼိုင်ႈ လႄႈ BIMSTEC ၵွႆးၵႃႈဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းၶွင်ၶိူဝ်း The Commonwealth of Nations ပဵၵ်ႉသမ်ႉယၢမ်ႈပဵၼ်မိူင်းပႃႈတႂ်ႈ ယိုတ်းၵုမ်းၶွင် ဢိင်းၵလဵတ်ႈ လႄႈ ယင်းပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိူဝ်းၵုမ် လမ်ႇလွင်ႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်း...

မိူင်းမၢၼ်ႈ ပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉ လွင်ႈပၼ်ၶႂၢင်ႉၶုတ်း ႁႄႈလိၼ် (မြေရှားသတ္တု)လႄႈ ၸဝ်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ် ၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႆႉဝႃႈ ၵႃႈၶၼ် ႁႄႈလိၼ်လုမ်ႈၾႃႉ ၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်ၼႆ - သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Global Times ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ႁႄႈလိၼ်(မြေရှားသတ္တု) ဢၼ်တေႃႉတၢင်ႇၶၢႆၸူး ၼႂ်းလွၵ်းၵၢတ်ႇလုမ်ႈၾႃႉ 50% ပၢႆၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁႄႈလိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်သႅၼ်းဢၼ်ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၸုမ်းထၢတ်ႈႁႄႈ...

မိူဝ်ႈလႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝီႊတူဝ်ႊတူဝ်ႊ မိူင်းဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီးသျႃႊ တေႁွင်ႉတူဝ်တႅၼ်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ၊ EU ၊ ASEAN လႄႈ လၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းႁႅင်းယႂ်ႇၼၼ်ႉ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်တင်း ၸိူဝ်းႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်း ႁႂ်ႈလႆႈႁႃလၢႆးၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ လိူင်ႈမိူင်း မၢၼ်ႈၼၼ်ႉ Bullet လႃႉသူၺ်ႇ သေႃႇသူၼ်းထိုင် ၸုမ်းပႅၼ်ပႄႈၸပ်းၾၢႆႇၶဝ် တႃႇၶွမ်ႈၶတ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် တီႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်တႃႈၵုင်ႈၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင် ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ...

ၸွမ်းၼင်ႇ ဢိၼ်ႊသတီႊၵျုတ်ႉ ၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းမူႇပိူင်လႄႈ မႁႃႇပိဝ်ႇႁႃႇမၢၼ်ႈ (ISP Myanmar) ၵဵပ်းၶေႃႈ မုလ်းပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းၾူၼ်ပီၼႆႉ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊထိုင် ဝၼ်းတီႈ 23 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉမီး 5 လၢၼ်ႉ 6 လၢၼ်ႉပၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 15/10/2024...

ၸုမ်း Freedom House ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈတင်း မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ ပဵၼ်ဝႆႉၸၼ်ႉတႅမ်ႇသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း Digital Internet ယွမ်းလူင်းမႃး 14 ပီထပ်းၵၼ်ၼႆ ၸုမ်း Freedom House ပိုၼ် ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ...

ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/10/2024 ၼႆႉ ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းဢေႃႊသတြေးလျႃး(Australia) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢွၵ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ တေၵမ်ႉၸွႆႈၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တႃႇငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ 9 လၢၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပႆႇၼိမ်သဝ်း လွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ လွင်ႈၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ် တူၺ်းထိုင်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈမိူင်းဢေႃးသတြေးလျႃး မႆႈၸႂ်ၸွမ်းလႄႈ ၸင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပႃးဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ငိုၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈ တီႈမိူင်းဢေႃးသတြေးလျႃးၼႆႉ...

ႁွင်ႈၵၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းသဵင်ႈလႄႈ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းတင်းသဵင်ႈ ၶွင်ၸုမ်းၽွင်းငမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၼႂ်းတွၼ်ႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 1 ၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ASEAN ၊ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ (American) လႄႈ ၸိူဝ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း တေဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈ ပၢင်ၵုမ်ၵူႈမိူင်း မိူင်း ဢၼ် ၵဵဝ်ႇတင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ။ တေဢမ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ထၢမ်တွပ်ႇလူၺ်ႈတင်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ...

ၾူၼ်တေတူၵ်းႁႃႇယႂ်ႇထႅင်ႈ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇပိုၼ်ႉတီႈတႅမ်ႇ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ၶၢႆႉယူႇဝႆႉတီႈသုင် - ၾၢႆႇၾိင်ႈၾႃႉ ပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇ လၢမ်းၶၢတ်ႈလွင်ႈၾူၼ်လူမ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ဝၼ်းတီႈ 1 ထိုင် 5 ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ ၾူၼ်တေတူၵ်းထႅင်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉၸိုင်ႈမိူင်း တေတူၵ်းႁႅင်းမၢင်ပိုၼ်ႉတီႈလႄႈ တေၸၢင်ႈမီး ၾူၼ်လူင် လူမ်းၽတ်ႉပဝ်ႇႁႅင်း ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတႅမ်ႇ...

ၶေႃႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈငဝ်းလၢႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်းလဵဝ်လႄႈ တႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ တႄလ်ဢႄလ် ၼႃႊသျိတ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵပ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉသေ လႆႈဢဝ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ် ၶွင်ႇသီႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သုမ်းၼႃႈတီႈၼမ်မႃးၼႆႉ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း ၶိူင်ႈၵွင်ႈလူင်သေ ၵႆႉပွႆႇမၢၵ်ႇယိုဝ်းမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း...

လူမ်းလႅင်ႉယႃႊၵီႊ ဢၼ်လုၵ်ႉၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇၶႄႇပွတ်းၸၢၼ်းသေ ၽတ်ႉထွင်းၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းၼၼ်ႉ လိူဝ်သေမိူင်းၶႄႇပွတ်းၸၢၼ်းယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းၾလိပ်ႊပိၼ်ႊ၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းတႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈ ႁူပ်ႉၽေးၼမ်ႉလုပ်ႇၼွင်းထူမ်ႈ လိၼ်ၵူၼ်ႇပင်း မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆၼမ်။ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ RFA ၵဵပ်းဝႆႉ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 17/09/2024 ယွၼ်ႉလူမ်းလႅင်း ၾူၼ်တူၵ်းၼႆႉသေ ၼမ်ႉလုပ်ႇၼွင်းထူမ်ႈ ၼႂ်တိူင်းလႄႈ...

တႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉၼႆသေ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ တေဢဝ်ငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် တႃႇ 100 လၢၼ်ႉ (ဢမေႊရိၵၼ်ႊတေႃႊလႃႊ) ပၼ်ၵႂႃႇတီႈဢေးသျုး၊ ဢႅပ်ႊၾရိၵ ၊ ဢမေႊရိႊၵ၊ ၸိုင်ႈမိူင်းပွတ်းဢွၵ်ႇ တွၼ်ႈၵၢင် ဢိၵ်ႇပႃး မိူင်းမၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းမူတ်း 10 မိူင်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ တေလႆႈႁပ်ႉတႃႇ 12 လၢၼ်ႉ...

ၸုမ်း ACLED ၶူင်းၵၢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းလႄႈ ပိုၼ်ႈတီႈပၼ်ႁႃ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ် ပီ 2024 ၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီးပၼ်ႁႃပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ၼမ်သုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵၢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ၼႆႉ တေဢိင်ၼိူဝ်ႁူဝ်ၼပ်ႉ ပိုၼ်ႈတီႈပၼ်ႁႃၼမ်သုတ်း၊ ဢၼ်မီးၽေးတေႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းၼမ်သုတ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်း တၢႆၼမ်သုတ်း၊ ပၼ်ႁႃလၢမ်းၽႄႈဝႆးသုတ်း...

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေဢိတ်ႇဢွၵ်ႇငိုၼ်းၸေႈထႅင်ႈသေ တေထႅမ်ဝႆႉပၼ် ၼႂ်းယေးငိုၼ်း တီႈဢၼ်လုတ်ႈႁၢမ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မႆႈၸႂ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ - ဢမ်ႇႁတ်းဝႆႉငိုၼ်းၸေႈ - ၼႅတ်ႈဢွၼ်ၵၼ် သိုဝ်ႉငိုၼ်းတေႃႊလႃႊလႄႈ ၶမ်းဝႆႉ၊  ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ငိုၼ်း - ၶၼ်ၶမ်း တူင်ႉၼိုင်။ ၽွင်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပူၼ်ႉမႃး ၶၼ်ငိုၼ်း 1 တေႃႊလႃႊ မီးတီႈ...

ၸုမ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းပၼ်ႁႃ ၵၢၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ မိူင်းၶႄႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼမ်မႃး ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်းလဵပ်ႈႁဵၼ်းပၼ်ႁႃလႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ Burma Affairs and Conflict Study – BACS ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 21 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈပႃးမႃးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ -...

ၸုမ်း Global Organization Crime Index ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ ၼႆႉဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်မီးလွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ 10 မိူင်းၼႆႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်မိူင်းထီႉ 1 ၊ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ် ႁၢႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ...