သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးယွၵ်း ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၾၢင်ႉလီလီ ၵူဝ်တူၵ်းလွၵ်း

ပၢႆးဝူၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းလၢႆးမၢၼ်ႈၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ဢၼုရူၵ်ႉထႃႇ ႁၢၼ်ႉတေႃႇပၢၼ်ၵူင်းပွင်ႇသုတ်းဝၢႆး ၵူၺ်းဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈ ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဢၼ်ဝႃႈ ၶုၼ်ႁၢႆႉၶုၼ်လိူင်းဢုပ်ႉမိူင်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလႄႈ ပူတ်းပႅတ်ႈမၼ်းသေ ၶိုၼ်ႈပုတ်ႈႁဵတ်းၶုၼ်မႂ်ႇ ၼၼ်ႉၵွႆး။ ၽိူဝ်ႇယူႇႁိုင်တၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ ၶုၼ်မႂ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၶိုၼ်းၸဝ်ႈပိူင်ႇၼမ်ႉငမ်းလိၼ် ၸဝ်ႈပိူင်ႇၸိၵ်းႁူဝ်တေႃႇ ပၢႆတိၼ် ဢႃယုဢသၢၵ်ႈၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းသေၵေႃႈ ထိုင်ၶိုၼ်းပၢၼ်ၵဝ်ႇၵဝ်ႇ ထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈႁဵတ်းၼၼ်သေ ပၼ်ႇတူင်ႇဢူင်ႇဢူၺ်ႈယူႇ ႁၢၼ်ႉတေႃႇ ပေႃးပဵၼ်ၶႃႈလိပ်းၶုၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၶဝ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယူႇတႂ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈပၢၵ်ႇပီပၢႆသေ ယူဝ်တေပိၼ်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၶၢႆႉၸူးလၢႆးၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင် ပႃႇလီႇမၢၼ်ႇ တေႃႈၵူၺ်းသမ်ႉ ၶိုၼ်း ႁွပ်ႈႁွပ်ႈပၼ်ႇၸူး  လၢႆးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶီႇၼဵၵ်းပေႉၵိၼ်ၽၵ်းၵႃႇၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဢိင်ၼိူဝ်လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်သေ ႁူမ်ႈဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃမႃးယဝ်ႉ ၶဝ်ဝႃႈ ယူႇၸွမ်းၵၼ် ၶွပ်ႈ 10 ပီယဝ်ႉၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတွမ်းမိူင်း ဢၼ်ၾၢႆႇမၢၼ်ႈၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ အိမ်စောင့်အစိုးရၼၼ်ႉ ယၢမ်းၼၼ်ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁၼ်လီႁပ်ႉတွၼ်ႈ အိမ်စောင့်အစိုးရ ၼၼ်ႉမီးတင်းၼမ်။တီႈတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈယိုတ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၵွႆး။

ပိူဝ်ႈမီးၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းႁၼ်လီ ယွမ်းႁပ်ႉ အိမ်စောင့်အစိုးရၼၼ်ႉလႄႈ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ၼေႇဝိၼ်း ၸင်ႇၶိုပ်ႈၼႃႈ ႁတ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇယိုတ်းမိူင်း မိူဝ်ႈပီ 1962 ပေႃးဝႃႈၼႆ တေဢမ်ႇၽိတ်း။ ၽွင်းၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းဢမ်ႇၵႃး  ပႃးတင်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိူဝ်းမီးၸႂ်ဝႃႇတမၢၼ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယႂ်ႇၼၼ်ႉ ယင်းႁပ်ႉတွၼ်ႈ လွင်ႈၸုမ်းသိုၵ်း ၼေႇဝိၼ်းသိမ်း ဢႃႇၼႃႇထႅင်ႈၵွၼ်ႇ။

ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းသိမ်းဢႃႇၼႃႇမႃးၼႆႉ ထိုင်မႃး ပီ 1988 ၸင်ႇၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ ထိုင်ၼႂ်းပီ 1990 ၽိူဝ်ႇဝႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းၸတ်းႁဵတ်းပၼ် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊ ပႃႇတီႇ ၼမ်လၢႆၼႆၵေႃႈ ယူဝ်ဝႃႈ တေလႆႈတီႊမူဝ်ႊ ၵရေႊသီႊ ၼႆသေ မီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈတႃႇၵူၼ်းမိူင်းမႃး။ၵူၺ်းသမ်ႉဢမ်ႇပဵၼ်ၼၼ်။

ၽႅဝ်မိူဝ်ႈ 2010 ၸင်ႇ ၸုမ်းသိုၵ်းပိၼ်ႇၼုင်ႈၽႃႈတူင်ႇတႅၼ်းတီႈၶူဝ်းသိုၵ်းသေ လၢႆႈလၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇမၼ်း တီႊမူဝ်ႊ ၵရေႊသီႊ ပႆႇတၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈၶိုတ်းပဵင်း ၾၢႆႇၶတ်းၶၢၼ်ႉၶဝ်သမ်ႉၶိုၼ်း ဢွင်ႇပေႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 2015 ။

တႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈပီ 2016 ၾၢႆႇၶတ်းၶၢၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းၼၼ်ႉ တႄႇၸိုၼ်ႇ ပူၵ်းပွင်တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊမႃး ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၽိူဝ်ႇထိုင် 2019 ၶဝ်ႈမႃးၸႃႇတိၶိုၼ်းပေႃႇ ၸီႉသင်ႇႁႂ်ႈပွႆႇၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶၢင် ၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၊ ရၶႅင်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊၼႆႉ ၵႂႃႇႁဵတ်း ၶမ်းတၢႆတၢင်တႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းသေ ၶႃႈတၢႆလိုပ်ႈႁေႃႈ ရူဝ်ႊႁိၼ်ႊၵျႃႊ ၶဝ် ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇ  သႅၼ် ၸမ်ထိုင်လၢၼ်ႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၼၼ်လႄႈ ဢဝ်ၼႃႈၵၢၵ်ႇတီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊ ပူတ်းတူၵ်းပႅတ်ႈ ။ တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇလႄႈ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈဝႃႈၼႆသေ တိုၵ်းတေႃးပႅတ်ႈ။  ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇပေႉမႃးၼႆ မၼ်းၵေႃႈၶိုၼ်း ပိၼ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ လူၺ်ႈလၢႆးလိူၵ်ႈတင်ႈၵူၺ်း။

ၵမ်းၼႆႉ ထိုင်မႃးပီ 2021 ၾၢႆႇသိုၵ်းၶိုၼ်းၼပ်ႉဝႃႈ ၾၢႆႇတီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊၵေႃႈ ဢမ်ႇၸွမ်းပိူင်ဝႃႈၼႆသေ တဵၵ်းယိမ် ယိုတ်းသိမ်းၶိုၼ်းဢႃႇၼႃႇ ယဝ်ႉၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေၶိုၼ်းတင်ႈၶိုၼ်း တီႊမူဝ်ႊၵရေႊသီႊ ဝႃႈၼႆၵူၺ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၸင်ႇဝႃႈ ပၢႆးဝူၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းလၢႆးမၢၼ်ႈၼႆႉ တူၺ်းၵႂႃႇၸွမ်းၶေႃႈဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဢၼ်ဝႃႈ မၼ်းႁဵတ်းဢမ်ႇလီ ၵဝ်ႁဵတ်းၸင်ႇလီၼၼ်ႉၵွႆး။

ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ၾၢႆႇသၼ်ထိုၵ်းၵေႃႈၸဵပ်း ၾၢႆႇၶူမ်းၽၼ်းၵေႃႈၸဵပ်း သၼ်လႄႈၶူမ်းတိုၼ်းပဵၼ်ၶဵၼ်ပဵၼ်ၽေး ၼင်ႇၵၼ်။ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၼင်ႇၼႆ ၾၢႆႇသိုၵ်းယိုတ်းမိူင်းဝႃႈ တေၸတ်းႁဵတ်းပၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆသေ ပူင်ဢွၵ်ႇမႃးပၵ်းပိူင်မၢႆၾၢင်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း။

ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်မီးဝႆႉၵဝ်ႇၵဝ်ႇၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇတၢင်ႇၶိုၼ်းမၢႆၾၢင်ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ် ပွင်ႇဝႃႈလူႉပင်းယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈၵၼ် ၶိုင်တၢင်ႇမၢႆၾၢင် ။ တီႈၼႆႈလီလႆႈထၢမ်ဝႃႈ ၸၵၸၶွင်ႇၸီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေႁဵတ်းပၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈဝၼ်းလႂ် ႁဵတ်းသင်မၼ်းဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႅတ်ႈတေႃးၶႃႈလႃႇ ။

ပၵ်းပိူင်ဢၼ်ဝႃႈ ႁႂ်ႈတၢင်ႇမၢႆၾၢင်ပႃႇတီႇၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တေ ႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊ ပီ 2022 ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇပိုတ်ႇဢွင်ႇမႃး။မိူဝ်ႈလဵဝ်တၢမ်တူဝ်မၼ်း ၼႄးဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈငဝ်းလၢႆးထမ်းမတႃး ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းဝႃႈၼႆသေ ယင်းတေႃႇသိုပ်ႇဢႃယုထႅင်ႈ 6 လိူၼ် ၼႆႁူႉၵၼ်ယူႇၵူႈၵေႃႉ။တၢမ်တူဝ်မၼ်း ဢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ တေဢုပ်ႉမိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ယင်းဝႃႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း၊ ႁဵတ်းသင်သမ်ႉ ၸႂ်ႉပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၶဝ် တၢင်ႇမၢႆၾၢင်။ ပေႃးတၢင်ႇယဝ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်းတေဢဝ်ပၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်လႆႈၼႄႇ။ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈဝၼ်းလႂ်တေႁဵတ်းပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသေ တဵၵ်းၸႂ်ႉၵၼ်တၢင်ႇမၢႆၾၢင်ပႂ်ႉထႃႈၼႆႉ ပွင်ႇဝႃႈ လူလၢႆပေႉၵိၼ်ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းဢမ်ႇၵႃး လူလၢႆပႃးၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇလင်သေ ၵမ်ႉယၼ်ပၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ၸင်ႇၼၼ်ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶၢၼ်ပၢၵ်ႇလင်သဵင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈပူၵ်းပၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶႂ်ႈမူၼ်ႉမႄးဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶႂ်ႈၵႅတ်ႇၶႄပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉၼႆ ပိူဝ်ႈတႃႇတေၸၢင်ႈပူၵ်းပွင် ပိူဝ်ႈတႃႇတေၸၢင်ႈမူၼ်ႉမႄး ပိူဝ်ႈတႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄလႆႈတေႉတေႉၼၼ်ႉ ဝၼ်းလႂ်တေလႆႈတွတ်ႈမႄးပၼ်သဵင်တေႉတေႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ထၢမ်ႁႂ်ႈလႆႈၶေႃႈတွပ်ႇတႅတ်ႈတေႃးယဝ်ႉၸင်ႇၵွႆႈလူင်းသူၼ်းတုမ်ၵူၼ်းမိူင်းလႃႈၼႆ သေ ယွၼ်းၾၢင်ႉမွၵ်ႈၼႆႉသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းၵွၼ်ႇၶႃႈ။

ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း

03/03/2023