ပွင်ႈၵႂၢမ်း

ၵႂၢမ်းၼမ်း ၶူးမေႃ ၸဝ်ႈၶူးမေႃ- ထွႆႈၵႂၢမ်းၼႆႉ ဢမ်ႇယိူင်းၸူးၶူးမေႃလိၵ်ႈ(ၸဝ်ႈၸရေး)ၵူႈၵေႃႉ။ ပဵၼ်ထွႆႈ ၵႂၢမ်းဝိသဵသ်ႇဢၼ်ယိူင်းၸူး- ၶူး မေႃလိၵ်ႈ ဢၼ်ႁူႉလၢႆးလိၵ်ႈ၊ လူင်ႉလႅၼ်ႇ လွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ လူၺ်ႈႁူႉမေႃလိူၵ်ႈထွႆႈၵႂၢမ်း၊ (တႅမ်ႈပဵၼ်ဝွၵ်းပွတ်း၊ ဝွၵ်းယၢဝ်း လႄႈပႃးထွႆႈၵႂၢမ်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ ႁုမ်းၸႂ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ- ဢလင်ႇၵႃႇရ၊ တင်းလင်ႇၵႃႇဢွၼ်ႇလႄႈလင်ႇၵႃႇလူင်)။ မီးၸဝၼ ၺၢၼ်ႇ (ၺၢၼ်ႇဝွင်ႈဝႆးၽႂ်းၽၢႆ)။ သမ်ႉတႅမ်ႈလိၵ်ႈၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်ၽဝၼိုင်ႈၸူဝ်ႈ၊ လိၵ်ႈဢၼ်တႅမ်ႈ...

ၾၢင်ႁၢင်ႈလီငၢမ်း ဝဵင်းဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ၼၢမ်း  3 ၸွမ် 7 ၵဵင်း 11 ၼွင် 12 ၽၵ်းတူဝဵင်း ပၢႆႁူမူၽၵ်းတူယၢင်းၶမ်း ဝဵင်းဢၼ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉလိူင်ႇမၢၵ်ႈၼမ်ၵိုၼ်း ဝဵင်းဢၼ်ငိုၼ်းၶွၼ်ႈၶမ်းၼမ် ဝဵင်းဢၼ်ပေႃႈၵႃႉ မိုတ်ႈသူင် လႆၶဝ်ႈလႆဢွၵ်ႇတီႈၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ မီးၽၵ်းတူၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးသူႇတဝ်ႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸူး မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းၵဝ်ႇၵႄႇဢႃယုၸဵတ်းပၢၵ်ႇပီပၢႆ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈဢႅဝ်ႇတွင်ႈတဵဝ်း...

ၾိင်ႈပွႆးလိူၼ်ယီႈပဵင်း(ငၢၼ်းပဝေးၼီးယီႈပဵင်း) ပဵၼ်ၾိင်ႈၸၢဝ်းယူၼ်း မိူင်းၵဵင်းမႆႇ၊ မိူင်းၵဵင်းႁၢႆးလႄႈ မိူင်းၵဵင်းသႅၼ် လိူၼ် ၼိုင်ႈ။ လိူၼ်ယီႈပဵင်း ပွင်ႇဝႃႈလိူၼ်ၵမ်မူၼ်း၊ ၵွပ်ႈလိူၼ်ၸၢဝ်းယူၼ်းၶဝ်ၸဝ်ႈ ဝႆးသေ လိူၼ်ၸၢဝ်းထႆး မိူင်းၵွၵ်ႇ 2 လိူၼ်။ ၸင်ႇပဵၼ်ဝႃႈ လိူၼ် 12 မူၼ်းၸၢဝ်းထႆးတၢင်းမိူင်းၵွၵ်ႇ ပဵၼ်လိူၼ်ၵမ် မူၼ်းၸၢဝ်းယူၼ်း မိူင်းၵဵင်းမႆႇ၊ ၵွပ်ႈၸၢဝ်းယူၼ်း မိူင်း...

လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 28 ဝၼ်း ပီ 2022 ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈပႃး UPDJC ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈမိုဝ်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ တင်း NSPNC ၵေႃႇမတီႇပွင်ၵၢၼ် လွင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယႃႇ ပျေႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် လွင်ႈၵၢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်းၸႄႈမိူင်းလႄႈ ၸႄႈတိူင်းၶဝ် ဝႃႈၼႆ...

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 2 ပီၼႆႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢၼ်ယၢမ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃးၼိုင်ႈလုၵ်ႈ သမ်ႉပေႃးလူႉၵွႆၵူၼ်ႇပင်းတႂ်ႈၼႃႈတႂ်ႈတႃ။ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ယၢမ်ႈလႆႈယူႇၵတ်းယဵၼ်လွတ်ႈၽေးၶဵၼ်မႃးတႃႇသေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ  ယၢမ်းလဵဝ် သူပ်းၵိၼ်မၢၵ်ႇႁူထွမ်ႇၵၢင်ႇ၊ ၼွၼ်းၶိုင်ႈတိုၼ်ႇၶိုင်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ မႃးသေပွၵ်ႈ။ ပေႃးပဵၼ်ဝဵင်းတီႈဢၼ်မီးၸုမ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇယူႇသဝ်း ယိင်ႈၶႅၼ်းတွၼ်း - လၢပ်ႇယူႇၼိူဝ် ၶေႃးယူႇတႂ်ႈဝႆႉယူႇတႃႇသေႇ။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆႉ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လႄႈၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တူင်ႉၼိုင် ယူႇသဝ်းဝႆႉၼမ်သုတ်း။ ပၼ်ႁႃၵေႃႈမီးၼမ်သုတ်းသေ...

ၸၢဝ်းပုတ်ႉထႁဝ်း ၶဝ်ႈၸႂ်ၵၼ်ဝႃႈ လိူၼ် 12 ၵူႈပီ မီးၾိင်ႈႁဵတ်းၵုသုလ် လူႇၽႃႈသၢင်ႇၵၢၼ်းလႄႈ ႁွင်ႉဝႃႈ ပွႆးၵထိၼ်(ၵထိင်ႇ) ၼႆၵၼ်။ သတ်ႉထႃး ၸိူဝ်းမီးၸေတၼႃးၵေႃႈ ႁဵတ်းပွႆးလူႇၵထိၼ်ၵၼ် ပဵၼ်မူၼ်ႈပဵၼ်သိူဝ်း။ ၼၼ်သေတႃႉ ၵွပ်ႈသင်ႁွင်ႉ ၵထိၼ်ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ မီးၵေႃႉႁူႉမၼ်း တေဢမ်ႇၼမ်၊ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းလမ် ဢမ်ႇဝႃႈၸဝ်ႈမုၼ် (လိူဝ်သေၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်)။ ၵထိၼ် မႃးတီႈပႃႇလိ...

ပွင်ႈၵႂၢမ်း -ၸၢႆးထုၼ်းလႃႉ တႆးႁဝ်းတႄႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1958  ၼၼ်ႉသေ မီးယိူင်းဢၢၼ်းဝႃႈ "ၵွၼ်းၶေႃၼႆယူႇ" ၵူၺ်းၵႃႈဝၼ်းမိူဝ်ႈ ၼႆႉသမ်ႉ ယိူင်းဢၢၼ်းၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈၵႂႃႇလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆ ပိူင်လၢႆမဵဝ်း၊ ၼိုင်ႈၸုမ်းႁူႉၼိုင်ႈဢၼ် ၼိုင်ႈၵေႃႉႁၼ်ၼိုင်ယၢင်ႇ တေပႆသဵၼ်ႈတၢင်း လႂ်တေႉတေႉဢမ်ႇႁူႉသေ ၊ မိူၼ်ႁိူဝ်းဢမ်ႇမီးတႃႈ တႃႇတေၵိုတ်းၸွတ်ႇ၊ မိူၼ်တေဢဝ်မိူင်းတႆးလူင်ႁဝ်း လွင်ႈၵႂႃႇၸွမ်းၼမ်ႉၸႅဝ်ႈ ဢဝ်လူမ်းထွင်းပဝ်ႇဝႃႈ ၵႂႃႇၸွမ်းႁွၼ်ႇၼမ်ႉ သၢႆလူမ်း ၊...

လုင်းဢိင်ႇတၵ ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၼႆႉ မႃးမီးတီႈ ဢိူင်ႇမိူင်းငေႃႉ ၵျွၵ်ႉမႄး လႆႈပီပၢႆ၊ ၽွင်းႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇ သမ်ႉလႆႈ ၽၢတ်ႇဝၢၼ်ႈယၢၼ်ႁိူၼ်းမႃး ယူႇသဝ်းဝႆႉတီႈဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းဝႆႉ။ တေၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈ၊ ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်းၸႂ်တႃႇလဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်း။ မၼ်းၸၢႆးၼႆႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ် မိူဝ်ႈပီ 2021  တေႃႇယၢမ်း လဵဝ် ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇယင်းတိုၵ်ႉၶမ်ဝႆႉၼႂ်းၼိူဝ်ႉၼႂ်းတူဝ်မၼ်းဝႆႉ၊ တေၵႂႃႇယူတ်းယႃဢဝ်ဢွၵ်ႇတီႈႁူင်းယႃၵေႃႈ...

ၶွမ်ႊပၼီႊၶုတ်းၶမ်းထုင်ႉၼႃးႁႆးလူင် ဢိူင်ႇမိူင်းလဵၼ်း တႃႈၶီႈလဵၵ်း ယင်းပႆႇၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်း ႁိုင်ၼၢၼ်းမႃး 10 ပီယၢဝ်း 20 ပီၸမ်၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 4-5 ပီမႃးၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႃးႁႆးလူင် ထူပ်းၽေးၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈယွၼ်ႉၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်းၼႆႉမႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶႂ်ႈဝႃႈၵူႈပီ၊ မၢင်ပီ ၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈထိုင် 2-3 ပွၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။ တင်ႈတႄႇပီ 2004 မႃး ၶွမ်ႊပၼီႊလၢႆလၢႆဢၼ်မႃးၶုတ်းၶမ်း တီႈႁူဝ်ၼမ်ႉၶမ်း...

ထွႆႈၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ “ၵွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ” ၼႆႉႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ 30 ပီပၢႆ တင်ႈတႄႇ  1989 တၢင်း ပီႈၼွင်ႉၵူဝ်းၵၢင်ႉ ဝႃႉ တႆးၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇပႃႇတီႇၵွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉမၢၼ်ႈ (CPB) ၼႂ်း ပီၼၼ်ႉ။ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ မွၵ်ႇၼႃႈၵွမ်ႇမိဝ်ႉၼိတ်ႉၼႆႉသဝ်ႈမွင် ၵႂႃႇၼႂ်းပီ 1991 မိူဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သူဝ်ႇဝိယႅတ်ႉ (USSR) လႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းပီ 2022 ၼႆႉထွႆႈၵႂၢမ်းၼႆႉၶိုၼ်းၽုတ်းဢွၵ်ႇမႃး။ ၵဝ်ပဵၼ်ၵွမ်ႇမိဝ်ႇၼိတ်ႉ...

ယၵ်ႉပိုၼ်းပိုၼ်ႉလင် ၾၼ်ႁၢႆႉၸႃႉ ၽွင်းပၢၼ်ၵျပၼ်ႊၼႂ်းၵႃႈၸိူဝ်းမႃးႁဵတ်းၶုၼ်ၼိူဝ်တႆးၼႆႉ ဢၼ်ထုၵ်ႇၵႆႉၶႆႈၼႄၵၼ် မီးမၢၼ်ႈတင်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ပေႃးလၢတ်ႈၶိူဝ်း ၶုၼ်ႁၢႆႉၼႆ ပဵၼ်မၢၼ်ႈ ပေႃးလၢတ်ႈၶိူဝ်းၶုၼ်လီၼႆ ပဵၼ်ဢိင်းၵလဵတ်ႈ။ ၵျပၼ်ႊၼႆႉတႄႉ ဢၼ်မႃး ႁဵတ်းၶုၼ် ၼိူဝ်တႆးၼိူဝ်မၢၼ်ႈ 3 ပီၵူၺ်း။ ၸိူဝ်းၶိုတ်းပၢၼ်ၵျပၼ်ႊတႄႉၵူၼ်းၵႄႇဢႃယု မွၵ်ႈ 70 ပီ ၶဝ်ၵူၺ်း။ ယင်းတေ ဢမ်ႇပေႃး တွင်းလီၵၼ်။ၵွပ်ႈဝႃႈ...

ယၵ်ႉပိုၼ်းပိုၼ်ႉလင် ၾၼ်ႁၢႆႉၸႃႉ ၽွင်းပၢၼ်ဢင်းၵိတ်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ) ပဵၼ်သိုၵ်းၵၼ်တင်းႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈ 3 ပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈ 1824 -26 ဢင်းၵိတ်း ယိုတ်း လႆႈမိူင်းတၼၢဝ်းသီ လႄႈ ရၶႅင်ႇ။ 1852 ယိုတ်းလႆႈမိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းတႂ်ႈ (ၼႃႈလိၼ်ယၢင်း/မွၼ်း)။ 1885 ယိုတ်းလႆႈ မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၼိူဝ်သေ ပူတ်းထွၼ် လွၵ်း ပိူင်ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းပႅတ်း။ ဢဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉတူၵ်းယူႇတႂ်ႈမိုဝ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ...

ၶိူဝ်းၵူၼ်းၶိူဝ်းဢၼ်မီးၸၼ်ႉၶိူဝ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ လိူဝ်သေပိုၼ်ႉတီႈၼႃႈလိၼ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈယဝ်ႉလိၵ်ႈလၢႆးၵူၼ်း ၶိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်းတႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးပဵၼ်ၶိူင်ႈမၢႆတႅၼ်း ၵၢၼ် လၢတ်ႈၸႃ ဢိၵ်ႇတင်းယင်းပဵၼ်လၵ်းထၢၼ် ၵၢၼ်တႅမ်ႈမၢႆတွင်းလႄႈယိပ်းမၼ်ႈတိုဝ်းၵမ်ႁၼ်ၼမ်ႉႁၼ်တူဝ် လႆႈလီ လိူဝ်ၵၢၼ်လၢတ်ႈၵၢၼ်ၸႃ ပေႃးပူၼ်ႉသူပ်းပူၼ်ႉပၢၵ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁၢႆလၢႆပႅတ်ႈၸွမ်းလူမ်းၵႂႃႇ ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီး တီႈယိပ်းတီႈၵမ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ၵၢၼ်လၢတ်ႈၸႃ ဢၼ်ဢမ်ႇသူင်ႇယိုၼ်ႈၸူးထိုင်ႁူၵေႃႉယူႇႁၢင်ႇၵႆလႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈဢဝ်လိၵ်ႈ တႅမ်ႈပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းသူင်ႇထိုင်ၵၼ်။ ဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၵၢၼ်ၶၢႆ ပိုၼ်း ၵႂၢမ်းလပ်ႉ မိူဝ်ႈယူႇတေႃႇၼႃႈၵူၼ်းၼမ်...

ၶူၼ်ႉၶႆႈၶိုၼ်း ပိုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2009 ၼၼ်ႉ လႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ပၢင်ၶူပ်းၶွပ်ႈ 20 ပီ ဝၼ်းၵိုတ်းသိုၵ်းၶွင် တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းလႃး  (NDAA ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 4) လႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်ႁႃႁၼ်လႆႈယၢပ်ႇ ၼႂ်းသၢႆတႃ ၵူၼ်းတင်းၼမ်။ ႁူမ်ႈဝႃႈၵႆႉလႆႈယိၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင် တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းလႃး ၼႃႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 4 (NDAA)...

တင်ႈတႄႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼေႇဝိၼ်းယိုတ်း(ဢမ်းၼၢၸ်ႈ)ဢႃႇၼႃႇ  ယိုတ်းဢဝ်ပႃးၶူဝ်းၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းမႃးပဵၼ်ၶွင်လူင်ပွင် ၸိုင်ႈ ၸၢတ်ႈ ပၢၼ်ၽႃဝၵူၼ်းမိူင်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ်ၵပ်ႉၵိၼ်း ထုၵ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်း ၼေႇဝိၼ်း ယိပ်းၵုမ်း ႁႅတ်ႉႁၢမ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈတေၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆး ၵၢၼ်ၵေႃႇပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၵေႃၸၢင်ႈပဵၼ် ၵၢၼ်ၶွၼ်ႈတုမ်ႁွမ်ႁႅင်းၵူၼ်း တေႃႇသူႈ ႁိုဝ် ၵၢၼ်သၢၼ်ၶတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်း ။ သိုပ်ႇသေၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိၼ်ႇပႆႇပုတ်ႈၵၼ်ယိပ်းၵုမ်း ပဵၼ်သိုၵ်းၸုမ်းၵဝ်ႇၸုမ်းလဵဝ်ၵွႆး သိုပ်ႇဢမ်းၼၢၸ်ႈၽွင်းငမ်း ၵမ်ၸိူၵ်ႈၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵၢၼ်ငိုၼ်းၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး...