ၵူၼ်းမိူင်း

မိူင်းတႆးပဵၼ်မိူင်းဢၼ်မီးၼႃႈလိၼ်ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈသုတ်း ၼႂ်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ မီးႁူဝ်ၵူၼ်း 4-6 လၢၼ်ႉၵေႃႉ ၼပ်ႉလႆႈထိုင် 10 ပုၼ်ႈၶွင်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်၊ ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ (ပထဝီ - geography) မိူင်းတႆးပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းဢၼ်တိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈပဵၼ်မိူင်း(ယုတ်းထသၢသ်ႇရ် Strategic )ယူႇတိတ်း 3 မိူင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆး လႄႈမိူင်းလၢဝ်း။ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇပဵၼ်ႁႅင်းလူင်ၾၢႆႇၼိုင်ႈလႄႈမီးမႃးယၢဝ်းၼၢၼ်း၊ ၵွႆးၵႃႈတေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်...

ၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃး ၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်းၵႃႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လူႉတၢႆယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢမ်ႇယွမ်း 2 မိုၼ်ႇ  ။ ပေႃးတူၺ်းၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆဢၼ် ISP Myanmar ဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉၸိုင် တိူင်းၸႄႈၵႅင်းၼႆႉ လူႉတၢႆ  1,208 ၵေႃႉ ၼမ်သုတ်းၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်း၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်းလႅင်သမ်ႉၵူၼ်းမိူင်း လူႉတၢႆ 159 ၵေႃႉ ၼမ်သုတ်းထိ 3 သေ...

ၶိူဝ်းၵူၼ်းၶိူဝ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးၽႃးသႃၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆ ပဵၼ်မဵတ်ႇမၢႆၾၢင်ႁၢင်ႈၵိုၵ်းတူဝ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းဝူင်ႇဝွၵ်ႇထိုင်ၶိူဝ်းႁိူၼ်း တီႈမႃးၼႂ်းၵုမ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႂ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းသင် ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းၵုမ်ႇလဵၵ်ႉႁိုဝ်ၵုမ်ႇယႂ်ႇ တၵ်းမီးတီႈမႃးႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈၶိူဝ်းၵူၼ်းတင်းလၢႆၼႆႉ ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢၼ်မီးလၵ်းၶၼႃႇၾၢင်ႁၢင်ႈ မီးၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ မီးလိၵ်ႈလၢႆး ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးတူဝ်ၵဝ်ႇ မီးၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆတူဝ်ၵဝ်ႇ မီးၽႅၼ်ႇလိၼ်ထိၼ်ႇထၢၼ်ပိုၼ်ႉတီႈယူႇႁင်းၵွႆး မီးၵၢၼ်ၽုၵ်ႇ သွမ်ႈလဵင်ႉတူဝ်ၸႂ် မီးၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆမေႃၵပ်းသိုပ်ႇလႅၵ်ႈပိၼ်ႇၶွင်တူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢၼ်မီးပိုၼ်းမႃး ယၢဝ်းၼၢၼ်းလႄႈပဵၼ်ၶိူဝ်းၵဝ်ႇၵႄႇၶိူဝ်းၼိုင်ႈယူႇ။ ႁူမ်ႈဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၼႂ်းၵႄႈၶွင်ၶိူဝ်းၵူၼ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈၸၢင်ႈမီးၵူၼ်းထႅင်ႈၵုမ်ႇၼိုင်ႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းလႂ်ၶိူဝ်း...

ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်လႄႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ တေႃႇမိူဝ်ႈၵူၼ်း မိူင်းလႆႈႁပ်ႉလႆႈႁဵၼ်းမီးတၢင်းႁူႉတၢင်းမေႃ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ မီးၸၼ်ႉ မေႃႁူႉၸၵ်းတီႈတႅမ်ႇတီႈသုင် မေႃပိၼ်ႇပႆႇၼပ်ႉ ယမ်ယွမ်းႁၵ်ႉၵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမီးၼႃႈၵၢၼ် ၵၢၼ်မၢၵ်ႇမီးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ မေႃႁၵ်ႉပႅင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၶွၼ်ႈတုမ် ၽွမ်ႉသဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇ ပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၵၼ်ၵွၼ်ႇ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ပႃႇတီႇလႄႈ ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸင်ႇၸၢင်ႈမီးႁႅင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼႆႉပေႃးၵူၼ်းမိူင်းတုၶ်ႉၵိၼ်း ဢမ်ႇမီးၵၢၼ် ဢမ်ႇမီးလၢႆးလႆႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ် သင်မႃးၸၢႆႇၶွၼ်ႇပၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ႁူဝ်ၼႃႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢမ်ႇမေႃပွင်...

ၼႂ်းတိုဝ်ႉတၢင်း ပီမႂ်ႇတႆး 2116 ၼီႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ဝဵင်းသီႇပေႃႉ လူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇ လွင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉလႄႈ သိုၵ်းသိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 5/12/2021 ယူႇတီႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး ၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လူင်းပိုၼ်ႉ တီႈ ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸေႈဢႅၼ်ႇပူႇတႃႇလႄႈ...

ၸုမ်း ACLED The Armed Conflict Location & Event Data Project  ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ဢၼ်ၶႃႈၵူၼ်းမိူင်းတၢႆၼမ်သုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ပဵၼ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဝႃႈၼႆ။ ၸုမ်း ACLED ဢၼ်ပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းလွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇၶုၼ်မိူင်းတဵၵ်းတဵင်  ၊ ဢၼ်ပၵ်းလုမ်းတီႈမိူင်း U.S ဢွၵ်ႇၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးဝႃႈပီ 2021 တေႃႇထိုင်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်ၼႄၵၢင်ၸႂ်...

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 30/6/2021 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 10 မူင်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ/ ပလိၵ်ႈ မိူၵ်ႈမႂ်ႈ ပွႆႇတူဝ်  ၵူၼ်းမိူင်း/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၶိုၼ်း တႃႇ 19 ၵေႃႉ ၸိူဝ်းၺႃးတီႉၺွပ်း ၽွင်းၼႄၵၢင်ၸႂ် သၢၼ်ၶတ်း တေႃႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ  မူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ...

သၢပ်ႇၵူင်ထုင်ႉမၢဝ်း မူႇၸေႊ ၼမ်ႉၶမ်း ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ် ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၶဝ်ႈၵႅဝ်ၵုမ်းၵမ်ယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်းထုင်ႉမၢဝ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ် ပၼ်ႁႃ သွင်လွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 10/6/2021 မိူဝ်ႈၼႆႉ တေမီးလွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်။ လွင်ႈထီႉၼိုင်ႈ ၵူၼ်းထုင်ႉမၢဝ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင် ၸိုင်ႈတႆး ၵႄႈလိတ်ႈ...

ၵူၼ်းမိူင်း ၼမ်ႉၶမ်း ႁိမ်ဝႂ်တူဝ်ႇၵိၼ်ႇ/ တိုကင် (ဝႂ်ၶိဝ်း) တႃႇထွၼ်ငိုၼ်း တီႈယေးငိုၼ်းၵမ်ႇပေႃးၸ ၊ တေႃႇဝၼ်းမီး ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ မၢင်ၵေႃႉ ထိုင်တီႈလႆႈၵႂႃႇ ၼွၼ်းပႂ်ႉ ပဵၼ် 2-3 ၶိုၼ်းၵေႃႈမီး  ။ တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်မေႊ 2021 ၼႆႉမႃး ၵူၼ်းမိူင်း ႁႄႇၵၼ် ၵႂႃႇႁိမ်ဢဝ် ဝႂ်တူဝ်ႇၵိၼ်ႇ/...

ၵူၼ်းၼုမ်ႇသီႇပေႃႉ မုင်ႈမွင်းႁႂ်ႈသိုၵ်းတႆး သွင်ၸုမ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၸွႆႈၵႅတ်ႇၶႄ ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း မွင်းႁႂ်ႈမိူင်းတႆး  ပူၼ်ႉတႂ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈမိူၵ်ႈမႂ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 6/5/2021 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 6 မူင်းၶိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ သီႇပေႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ် ဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ် သၢၼ်ၶတ်းၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူၵ်ႈမႂ်ႈ...

ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် တီႈၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ပဵၼ်လၢႆၵမ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ် တိုၼ်ႇ သၢၼ်ႈ  ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 6/5/2021 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 9-10 မူင်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၶ 16 ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈ လွႆၼမ်ႉႁူး ယၢၼ်ၵႆဝဵင်း...

 CRPH ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶိုၼ်ႈမႃး လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ NUG ၼၼ်ႉ ပႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ တင်းၼမ်   ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵၢၼ်မိူင်းမိူင်းတႆးတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းပိူင်ႈႁွႆႈၵၼ်ဝႆႉတင်း တၢင်းမုင်ႈမွင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 20/4/2021 ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတူၼ်ႈတီး ဢဝ်ၶႅပ်းႁၢင်ႈ တိတ်းပႃႉၸွမ်းၽႃ ၸွမ်းႁူဝ်ႉ ၼႄလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်း ၵမ်ႉ ထႅမ် NUG လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢၼ်ၸုမ်း...

ၸုမ်းဢူၺ်းလီသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ ဢၼ်မီး သိုၵ်း TNLA သိုၵ်း SSPP ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်တင်း သိုၵ်း RCSS လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇ - လႆႈပၢႆႈ လႆႈၼီ လႄႈ ၵိၼ်းၸႂ် တႃႇယူႇ တႃႇၵိၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း...

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 70 ဝၼ်းပၢႆၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ မူႇၸေႊ ထုၵ်ႇပလိၵ်ႈသိုၵ်း မၢၼ်ႈမိူၵ်ႈမႂ်ႈ တီႉၺွပ်းယဵပ်ႈၶွၵ်ႈ  ဢမ်ႇယွမ်း 27 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တီႈမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ - “ၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းၶႃႈ ဝၢၵ်ႉလႆႈသေ မၢတ်ႈမၢႆဝႆႉတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၶႃႈ ထုၵ်ႇပလိၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၵႂႃႇၼႆႉ...

ၵူၼ်းမိူင်း/ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ သီႇပေႃႉ ဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ် ဢမ်ႇၵိုတ်းလိုဝ်ႈ  ၽွင်းၶၢဝ်းသွၼ်းၼမ်ႉသၢင်းၵျၢၼ်ႇ ၵေႃႈသိုပ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်မႃးမီးၶၢဝ်းတၢင်း 2 လိူၼ်ပၢႆ  ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၽူႈတူင်ႉၼိုင် ဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ယၢမ်းလဵဝ် တီႈသီႇပေႃႉႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ႁဝ်း ၶႃႈ ၸႅၵ်ႇႁဵတ်း လၢႆလၢႆၸုမ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်။ မိူၼ်ၼင်ႇၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ပႆတၢင်း ၼႄၵၢင်ၸႂ်၊...