သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ

မႄႈၼမ်ႉသၢႆ ဢၼ်ႁႅင်ႈၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ တေႃႈလဵဝ် မီးၼမ်ႉလႆၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ မႄႈၼမ်ႉသၢႆ ဢၼ်ပဵၼ်လႅၼ်ၶၢမ်ႈ မႄႈသၢႆ - တႃႈၶီႈလဵၵ်း (မိူင်းထႆး - မိူင်းတႆး) ဢိင်ၼိူဝ် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇဢုတုမႆႈႁႅင်း သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမႄႈၼမ်ႉသၢႆႁႅင်ႈ ၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ထိုင်မႃး ႁၢင်လိူၼ်မေႊၼႆႉမႃး ၾူၼ်တူၵ်း ယဝ်ႉလႄႈၶိုၼ်းမီး ၼမ်ႉလႆမိူၼ် ၵဝ်ႇယဝ်ႉ...

မႄႈၼမ်ႉသၢႆ လႅၼ်ၶႅၼ်ႈ မိူင်းတႆး တင်း မိူင်းထႆး ႁႅင်ႈယွမ်းလူင်းလိူဝ်ၵူႈပီ ယွၼ်ႉတၢင်းၾင်ႇမိူင်းထႆး တပ်ႉၼမ်ႉသၢႆ ၵႅတ်ႇၶဝ်ႈ တူင်ႈႁႆႈတူင်းၼႃး ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉမႃး မႆႈႁႅင်းသေ ၼမ်ႉသၢႆ ဢၼ်လႆလူင်းၼႂ်းၵႄႈ လႅၼ်လိၼ်တႆး - ထႆး (တႃႈၶီႈလဵၵ်း - မႄႈသၢႆ) ၼၼ်ႉ ႁႅင်ႈယွမ်းလူင်း ထိုင်တီႈဢမ်ႇမီးၼမ်ႉလႆ...

လူမ်းလႅင်ႉသႅၼ်းယႂ်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၸိုဝ်ႈႁွင်ႉလူမ်းလႅင်ႉ ၾၼီႊ ( Cyclone Fani)လုၵ်ႉတၢင်းၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆ ပင်ႊၵလႃႊ (Bay of Bangal) ၽတ်ႉၶဝ်ႈမိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ မီးၵူၼ်းလုတၢႆမၢတ်ႇၸဵပ်း ယူႇၽွင်ႈသေတႃႉ ယွၼ်ႉၾၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇ သူင်ႇၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ်ၶိုတ်းတၼ်းလႄႈ ပဵၼ်ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းလုတၢႆလဵၵ်ႉဢႄႇတႄႉတႄႉ ဝႃႈၼႆ။ လူမ်းလႅင်ႉ ၾၼီႊၼႆႉ တေၽတ်ႉပဝ်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းၸေႈမိူင်းၼႃႈဝၼ်းဢွၵ်ႇမိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ ၼႆႉ ၾၢႆႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉလူင်ႈၼႃႈၸဵမ်ၵွၼ်ႇၼႃႈၼၼ်ႉသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈၼႅတ်ႈၶၢႆႉၵူၼ်းမိူင်း ပၢႆႈၽေးဝႆၶိုတ်းတၼ်း။...

ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး တၢင်းႁႅင်း မီး 4.0 ရိၵ်ႊတိူဝ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 29/04/2019 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်းပၢႆ 24 မိၼိတ်ႊ ပၢႆ 27 သၵၢၼ်ႉ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆတီႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ။ သုၼ်ၵၢင်မီးၾၢႆႇႁွင်ႇၼမ်ႉသၼ်ႇ ယၢၼ်ၵႆဝဵင်း 21 လၵ်း။ တၢင်းႁႅင်း...

ၾူၼ်လူမ်းတူၵ်းႁႅင်း တီႈဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈ လႄႈၼမ်ႉထူမ်ႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်တွၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် 18 ထဵဝ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈလူင်း ။ ဝၼ်းတီႈ 25 /04/2019 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 1 မူင်းပၢႆပၢႆ ၾူၼ်လူမ်းတူၵ်းႁႅင်းလႄႈၼမ်ႉထူမ်ႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် တွၼ်းမိူင်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶိူင်ႈမိၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်ႈလူင်းတႃႇ 1 ၸူဝ်ႈမူင်း ၶၢဝ်းတၢင်း 2 မူင်းထိုင် 3 မူင်း။...

ၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်းလႄႈၼမ်ႉထူမ်ႈလၢႆလၢႆၸေႈမိူင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းဢီႇရၼ်ႇ ၼႂ်းဝူင်ႈလဵဝ်ၵူၺ်းၵူၼ်းတၢႆယွၼ်ႉၼမ်ႉထူမ်ႈဢမ်ႇယွမ်း 70 ၵေႃႉ။ ၶၢဝ်ႇ IRNA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 5/4/2019 ဝႃႈ ၾူၼ်လူမ်းတူၵ်းႁႅင်း၊ ၼမ်ႉပႃႇလႆထူမ်ႈၼႂ်းၸေႈမိူင်း ၵူဝ်ႇလီသတၼ်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းဢီႇရၼ်ႇ ။ ၾၢႆႇၸွႆႈထႅမ်လႄႈပူင်းပွင်ၵူၼ်းမိူင်း မိူင်းဢီႇရၼ်ႇ  လၢတ်ႈတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇ Teheran Times ဝႃႈ ဝၢၼ်ႈလႄႈဝဵင်း   1900 ပၢႆၺႃးၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ။ ႁိူၼ်းယေးႁူင်းၸၢၵ်ႈ...

ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆတီႈမိူင်း ဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊ မိူဝ်ႈဝႃးၵၢင်ၼႂ်။ ႁႅင်း 6.1 ရိတ်ႉတိူဝ်ႊ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇထိုင်တီႈတေပဵၼ်ၽေး သိုဝ်ႇၼႃႇမိ လႄႈ  ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းၾိင်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉသင်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 7/4/2019 ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉသမ်ႇမုတ်ႉတရႃႇ ၸေႈမိူင်း Nusa Tenggara ဢၼ်မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇၵုၼ် Alor  ယၼ်ၵႆမွၵ်ႈ 148 ၵီႊလူဝ်ႊမီႊတိူဝ်ႊ  မိူင်းဢိၼ်ႊၻူဝ်ႊၼီႊသျိူဝ်ႊ...

ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း လႅၼ်လိၼ်တႆး - ထႆး မိူင်းမူဝ်း မိုတ်းတၼ် ၾုၼ်ႇၵႂၼ်းတိုၵ်ႉႁႅင်းလႄႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီ ၵူၼ်းမိူင်းမွင်းၾူၼ်တႃႇႁႂ်ႈမိူင်းမူဝ်းႁၢႆ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31/03/2019 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း ႁႅင်းၼႃၵႂၼ်းၾုၼ်ႇ မီးမွၵ်ႈ 500 AQIပၢႆ ယူႇတီႈၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၸတ်း ၵၢၼ်ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း ထိုင်တီႈလႆႈဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉထိုင်ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၾၢင်ႉလႄႈ ႁၵ်ႉသႃ ပၢႆးယူႇလီၵၼ်...

ၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ဝၼ်းမႃး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း မိူင်းမူဝ်း သုမ်ႇၵုမ်ႈ တင်းဝဵင်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉ တီႈပဵၼ်ၶေႃၸဵပ်း တႃသႅပ်ႇ ဢႆ ယွၼ်ႉဢၢႆၵႂၼ်းမိူင်းမိုတ်းမူဝ်း။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31/03/2019 ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း မိူင်းမူဝ်း(လူမ်းဢမ်ႇသႅၼ်ႈသႂ်) ႁႅင်းၼႃ မီး 500 AQI ပၢႆ ႁႅင်းတီႈ သုတ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇပေႃးႁတ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း...

ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ပရႃႊယုတ်ႊ ၸၼ်ႊဢူဝ်ႊၶျႃႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆး ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ထိုင်ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ ၸီ့သင်ႇသိုၵ်း၊ တပ့်ပလိၵ်ႈႁႂ်ႈဢွၵ်ႇတၢင်း ၼွၼ်းထိူၼ်ႇပႂ့်တူၺ်းၾႆးပႃႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ႁႃလၢႆးတၢင်းၵႄႈလိတ်ႈ ပၼ်ႁႃဢၢႆၵွင့်ဢၢႆၵႂၼ်း ။   ဝၼ်းတီႈ 02/04/2019 ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ပရႃႊယုတ်ႊ ၸၼ်ႊဢူဝ်ႊၶျႃႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆးလႄႈ ၸုမ်းၸိူဝ်း ဢွၼ်ၵၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းထိုင်ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇသေ ႁူပ့်ထူပ်းၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ...

ၽူႈတူင့်ၼိုင်ၾၢႆႇသၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ့်လွမ့်ၸိုင်ႈတႆး တူၵ်ႇလၢတ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း ႁႂ်ႈငိူင့်ဝႄႈၵၢၼ်ၽဝ်ၵူႈလၢႆးလၢႆး။ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ့်ၶျ်ၼႆ့ မိူင်းထႆး - မိူင်းတႆး ပိူင်လူင်ၸိူဝ်းယူႇတိတ်းၸပ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး - ထႆး ၼၼ့်ၺႃးပၼ်ႁႃ ၵႂၼ်းၾႆးသုမ်ႇၼႃ ၊ မိူင်းမူဝ်းထိုင်တီႈတုမ့်တိူဝ့်ပၢႆးယူႇလီ။ ဝၼ်းတီႈ 28/03/2019 ၸၢႆးၶိူဝ်းသႅင် ၽူႈတူင့်ၼိုင်ၾၢႆႇသၽႃႇဝ သိင်ႇဝႅတ့်လွမ့်ၸိုင်ႈတႆး တူၵ်ႇတၵ့်ဝႃႈ ၽွင်းၶိင်ႇ ၶၢဝ်းလိူၼ်ႁႃႈၼႆ့ ၶႂ်ႈတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းငိူင့်ဝႄႈၵၢၼ်ၽဝ်ပႃႇ၊...

ၸုမ်းတူင့်ၼိုင်သုၼ်ႇလႆႈလွင်ႈမႄႈၼမ့်လႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ  လွင်ႈၽွၼ်းႁၢႆ့ၸႃ့ယွၼ့်သၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ့်တဵင်းလႄႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ့် တီႈတေ လႆႈႁပ့်ၽွၼ်းပၢင်ႈ။ ဝၼ်းတီႈ 20/12/2018 ၸုမ်းႁၵ့်သႃမႄႈၼမ့်ၼႂ်းမိူင်းတႆး၊ ၵဝ့်ငဝ်ႈပူၵ်းပွင်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး SHRF လႄႈၸၼ့်ၸွမ်ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်သပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၽွၼ်းတုမ့်ယွၼ်ႈၵၢၼ်   သၢင်ႈၾၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ့်တဵင်းလႄႈ ၼမ့်တူၵ်းတၢတ်ႇၵဵင်းတွင်း ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈႁပ့်ၽွၼ်းတုမ့် ယွၼ်ႈၸိူင့်ႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ ၸတ်းႁဵတ်းတီႈၸၼ့်ၸွမ်ၵဵင်းမႆႇ ၸိုင်ႈထႆး မီးသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းထႆးၶဝ်ႈႁူမ်ႈႁပ့်ထွမ်ႇ...

ၾူၼ်လူင်တူၵ်းႁႅင်းထပ်းၵၼ်လၢႆဝၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလၢႆလၢႆ ၸႄႈဝဵင်းၵူၼ်းမိူင်းၵႂႃႇမႃးထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ။ တင်ႈတႄႇႁူဝ်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊၿိူဝ်ႊ 2018 မႃးၼႆႉ ၾူၼ်လူင်တူၵ်းႁႅင်း ၊ ၼမ်ႉတဵင်းၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်း ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းၾင်ႇၼမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်တေႃႉၶူဝ်း ၶိုၼ်ႈတီႈသုင် လွင်ႈလူႉသုမ်းတၢႆမၢတ်ႇတႄႉဢမ်ႇမီး ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးၶိူဝ်းတႆး ၵူၼ်းမိူင်းပၼ်ႇ လၢတ်ႈၼႄတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ - “ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉမႃး ၾူၼ်လူင်တူၵ်းႁႅင်းထပ်း ၵၼ်လၢႆဝၼ်း။ ၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်းၼႆႉ...

ၾူၼ်တူၵ်းထပ်းၵၼ်လၢႆဝၼ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉတဵင်းၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇ လႆၶဝ်ႈထူမ်ႈသူၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ၼႃးလႄႈ ႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢၼ်ယူႇႁိမ်းၸမ်ၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း။ ဝၼ်းတီႈ 10/10/2018 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၼမ်ႉတဵင်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉၼွင်းထူမ်ႈႁိူၼ်းၵူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢႆဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ယူႇၸွမ်း ၾင်ႇၼမ်ႉတဵင်း ဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၢၼ်ႈၼႂ်းၵူတ်ႉ၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ ၊ ဝၢၼ်ႈတႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈပၢင်သၼွင်း၊ ဝၢၼ်ႈမၢၵ်ႇပိၼ်း၊ ဝၢၼ်ႈလူင်ပွၵ်ႉဢွၵ်ႇ - ပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢေးယိင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ လၢင်းၶိူဝ်းလၢတ်ႈၼႄတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ...

ၾူၼ်တူၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼမ်ႉႁူၺ်ႈ/ၼမ်ႉလွႆ လႆၶဝ်ႈၼမ်ႉပေႃႉသေ ၼမ်ႉလူၼ်ႉၾင်ႇထူမ်ႈၼႂ်းႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 05/10/2018 မိူဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် မွၵ်ႈ 8 မူင်း မႄႈၼမ်ႉပေႃႉ လႆထူမ်ႈႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ တၢင်းပွၵ်ႉၺွင်ႇ ၵဝ်ႈတူၼ်ႈ၊ ပွၵ်ႉၵၢင်ဝဵင်း၊ ပွၵ်ႉမၢၼ်ႈၸၢတ်ႈ(ၸၢတ်ႉၸု)လႄႈ ဝၢၼ်ႈတူင်ႈၸၢင်ႉ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ထူမ်ႈပႃးတူင်ႈႁႆႈၼႃး ၵူၼ်းမိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ...