မိူင်းၶႄႇ ပၼ်ၾၢင်ႉထိုင် သိုၵ်း မၢၼ်ႈ လႄႈ ၸုမ်းသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇ ၵူႈၸုမ်း – ၽႂ်/ၸုမ်းလႂ် ယႃႇႁႂ်ႈသဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇၸွမ်း လႅၼ်လိၼ် ၶႄႇ၊ ပေႃးၾၢႆႇလႂ် ၸုမ်းလႂ်ယိုဝ်းဢွၼ်တၢင်း တိုၼ်းဢမ်ႇလႆႈ ဝႃႈၼႆ။
ဢွၼ်ၼႃႈ ပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၵမ်းထူၼ်ႈ 4 ၼႆႉ ယူႇတီႈ မိတ်ႉသတိူဝ်ႇ သုၼ်ႊၵေႃႇသျႅင်ႊ ၽွင်းတၢင်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵုၼ် ဢေးသျိူဝ်ႊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ႁူပ်ႉထူပ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း သေ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၾၢင်ႉထိုင် တူၵ်ႇၸိုဝ်ႈပႃးၸဵမ် သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ဝႃႈ တေလႆႈႁၵ်ႉသႃ လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်သဝ်း ႁိမ်းသၢပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၶႄႇ၊ ၽႂ်/ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈ ပၼ် သဵင်ၵွင်ႈ တဵၵ်ႇတေႃႇ ၾၢႆႇလႂ် ၾၢႆႇၼိုင်ႈဢွၼ်တၢင်း။
ၸဝ်ႈသိုၵ်း ၸၢႆးသူႉ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ SSPP လၢတ်ႈဝႃႈ – “ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇတႄႉ တုၵ်းယွၼ်းလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် ယႃႇႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃးၵၼ် သင်ဝႃႈ ၽႂ်ပိုတ်းယိုဝ်းဢွၼ်တၢင်းၼႆ ယူႇတီႈတၢင်းၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ တေဢဝ်လိူင်ႈ (ဢယေး) ပွင်ႇဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇပၢင်တိုၵ်းဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈယဝ်ႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပိုတ်ႇဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈယဝ်ႉ ၶဝ်တေ ဢဝ်လိူင်ႈၸုမ်းၼၼ်ႉဢွၼ်တၢင်း ပွင်ႇဝႃႈ ၽႂ်တႄႇဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ မၼ်းၽိတ်းၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၸွမ်း လႅၼ်လိၼ်ၼၼ်ႉ ယႃႇႁႂ်ႈသဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇ သင်ဝႃႈ ၽႂ်ၵႂႃႇတႄႇပၼ်ႁႃ ဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ၾၢႆႇမိူင်းၶႄႇ တေဢဝ်လိူင်ႈ၊ တေဢဝ်လၢႆးလႂ်တေႉႁူႉ၊ လွၵ်းလၢႆးၶဝ်ၶႃႈၵႂႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။
လွင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ မႃးႁူပ်ႉထူပ်းၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ – ၸုမ်းဝႃႉ UWSA ၊ ၸုမ်းမိူင်းလႃး NDAA ၊ ၸုမ်းၶၢင် KIA ၊ ၸုမ်းပလွင်ႈ TNLA ၊ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA ၊ ၵူဝ်းၵၢင်ႉMNDAA ၊ ပႃးၸဵမ် ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လၢႆလွင်ႈ ၼႆသေတႃႉ ပိူင်လူင် တႃႇႁႄႉ ၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၊ ယႃႇႁႂ်ႈၽႄႈလၢမ်းတိတ်းၸပ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝႃႈၼႆ။
ၸဝ်ႈသိုၵ်းၸၢႆးသူႉ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ “ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၊ ယႃႇႁႂ်ႈၸပ်းၽႄႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်း၊ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ၵုမ်းၵမ် ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပိူၼ်ႈပေႃးၵူဝ်ၵၼ်တင်းၵမ်ႇၽႃႇၶႃႈယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ တိုၵ်ႉႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ် ၵၼ်ယူႇ ဢၼ်ယႂ်ႇဢၼ်လူင် ၸိူင်ႉၼႆ။ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇၵေႃႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ – ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းဢေႃႈ ” – ဝႃၼႆ။
မိတ်ႉသတိူဝ်ႇ သုၼ်ႊၵေႃႇသျႅင်ႊ ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ႁူပ်ႉဢုပ်ႇတင်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 7 ၸုမ်း ၵမ်းၸုမ်းၸုမ်းၼႆ သေတႃႉ ၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ် ၸမ်ၸႂ် ၵၼ်ၵေႃႈ ႁွင်ႉႁူပ်ႉဢုပ်ႇၸွမ်းၵၼ် 2-3 ၸုမ်းၵေႃႈမီး။ ႁူပ်ႉၵၼ်တီႈ ၼႃႈလိၼ် ပူတ်းပွႆႇ ဢၼ် ၸုမ်း ဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉဝႃႈၼႆ။ ပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၼႆႉ ပိူင်လူင် ဢွၵ်ႇၸိုဝ်ႈ တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈၵႆယၢၼ် တၢင်း ပဵၼ် ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆသေတႃႉ ဢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တေႉ ပိူင်လူင်ပဵၼ်လွင်ႈ ပၢင်ၵုမ်ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 လႄႈ ၊ တၢင်း ႁၼ် ထိုင်မူႇလႂ်ၸုမ်းၼၼ်ႉ – မီးၵၢင်ၸႂ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ဝႃႉ UWSA ဢွၼ်ႁူဝ် ၵေႃႇတင်ႈ ၶွမ်ႊမတီႊဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် FPNCC မိူဝ်ႈပီ 2017 လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 19 ဝၼ်း ။ ပဝ်းယဵဝ်သျႅင် ၽူႈၼမ်းဝႃႉ UWSA ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ။ ဢၼ်ပၼ်းလႃ ၽူႈၼမ်းၶၢင် KIA ႁပ်ႉတၼ်းႁဵင်း ပဵၼ်ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ။ ၵိုတ်း 5 ၸုမ်း – ၸုမ်းမိူင်းလႃး NDAA ၊ ၸုမ်းပလွင်ႈ TNLA ၊ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA ၊ ၵူဝ်းၵၢင်ႉMNDAA ၊ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း။
ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်းဝႃႉတင်းၸုမ်းမိူင်းလႃးၵေႃႈ ပႆႇပေႃးၶႂ်ႈလီၵၼ်၊ သိုၵ်းဝႃႉ တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈပႆႇပေႃးၶႂ်ႈလီၵၼ် – ဢၼ်မိူင်းၶႄႇ ႁၢမ်ႈမႃး ယႃႇႁႂ်ႈသဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈတေႃႈလဵဝ် ဢၼ်ႁၢမ်ႈပႃး သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈယႃႇႁႂ်ႈသဵင် ၵွင်ႈတႅၵ်ႇၼႆႉ ၸဵမ် မိူဝ်ႈ ႁၢင်ပီ 2019 – မိူဝ်ႈ သိုၵ်းဝႃႉ တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၶဵင်ႈၶႅင် ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ် တၢင်းၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ။ မိူဝ်ႈ 4/8/2020 သဵင်ၵွင်ႈတႅၵ်ႇတၢင်းထုင်ႉမၢဝ်းၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ႁိပ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်း RCSS/SSA ငွႆးယိုဝ်းၶဝ်ၼႆၵမ်းလဵဝ် ၊ ၾၢႆႇ RCSS တေႉ လၢတ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၺႃးၵၼ်ၶိုၼ်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။