ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ

 ၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းဢိူင်ႇသၢႆးၶၢဝ် ဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၶူဝ်းလဵင်းတူဝ်ႈတၼ်းဝႆႉတႃႇပၢႆႈ ယွၼ်ႉသိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၵႆႉယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်လႄႈ ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။   မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 2/9/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းလိုၵ်းမွၵ်ႈ 12 မူင်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း တပ်ႉၶမယ 324 ယိုဝ်းၵွင် လူင် ၵွင်ႈၸၢၵ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ...

ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၵႃႇလမူ ၶဝ်ႈထႅင်ႈလႄႈ မူလူမ်ႉတၢႆ မီးမႃးလၢႆလၢႆၶွၵ်ႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉမႃး ၵႃႇလမူ ၶဝ်ႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ  မၢင်ၵေႃႉ  သုမ်းမူတင်းၶွၵ်ႈ  ၼႂ်းသွင်သၢမ်ဝၼ်းၼႆႉသမ်ႉ ဝူဝ်းၵေႃႈတၢႆမႃးယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ - “ၵႃႇလမူၼႆႉ တႄႇပဵၼ်မႃး ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉၵူၺ်း။ မူၼႆႉ တၢႆမႃး...

တႄႇဢဝ် လိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ်ၼၼ်ႉမႃး ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၼမ်ႉၵႆႉၼွင်းထူမ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်ႁႅင်း  လႆႈပႂ်ႉတူၺ်းၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးၼမ်ႉယူႇတႃႇသေႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢမ်ႇပဵၼ်လပ်းပဵၼ်ၼွၼ်း  တိူဝ်ႉပၢႆးတူဝ်လႄႈပၢႆးၸႂ်။ တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 2/10/2022 မႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းတီႈ 3 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ  ၼမ်ႉသၢႆ လႆလူၼ်ႉၾင်ႇ ၼွင်းထူမ်ႈ ၸွမ်း ၵၢတ်ႇတႃႈလေႃႉ၊ ပွၵ်ႉပုင်းထုၼ်လႄႈ ၸိူဝ်းတီႈၶူင်ႈ/ယၢၼ်း...

ႁႅင်းၵၢၼ်မၢၼ်ႈ ဢႃယု 16 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လူင်းလဵၼ်ႈၼမ်ႉမၢဝ်း ၸူမ်ႁၢႆ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်လၢႆလၢႆၸုမ်းမႃးၸွႆႈငူမ်းၵေႃႈဢမ်ႇႁၼ်တူဝ်ၶိုၼ်း။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈမွင်ႇပျေႉၽဵဝ်းၵျေႃႇ ဢႃယု 16 ပီ လုၵ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်းမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈတီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လူင်းလဵၼ်ႈၼမ်ႉမၢဝ်း မိူဝ်ႈဝႃးဝၼ်းတီႈ 1/10/2022 ဢဝ်ၸူမ်ႁၢႆပႅတ်ႈ။ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ပရႁိတ လၢႆလၢႆၸုမ်းမႃးၸွႆႈၵၼ်လမ်ႁႃၵေႃႈဢမ်ႇႁၼ် ၵူၼ်းပွၵ်ႉတေႃႇယွတ်ႇ ဝဵင်းမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။ “ၸုမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၶဝ်မႃးလူင်းလဵၼ်ႈၼမ်ႉတင်းၸုမ်းၼင်ႇၵဝ်ႇဢေႃႈ။...

မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 1/10/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ လုၵ်ႉတၢင်းၵဵင်းတုင်မႃး ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ပိၼ်ႈတူၵ်းၼႂ်း  ၼမ်ႉလဵၼ်း ႁိမ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ၶႃးၼွႆႉ ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၼႂ်းၵႄႈတႃႈလိူဝ်ႇ - ၵဵင်းတုင် ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈ လဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၵူၼ်းမႃးၸွမ်းၼႂ်းၵႃး လူႉတၢႆ 4 ၵေႃႉ။ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ...

မိူဝ်ႈၼႆႉဝၼ်းတီႈ 30/9/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 10 မူင်း ၶိူင်မိၼ်လမ်းၼိုင်ႈၺႃးငွႆးယိုဝ်းတီႈၼႂ်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ဝဵင်းလွႆၶေႃ မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ၵူၼ်းၼႂ်းၶိူင်ႈမိၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ။ မီးၶၢဝ်ႇဝႃႈ ၼႂ်းၶိူင်ႈမိၼ်ၼၼ်ႉပႃး ၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင်ၼႂ်းသိုၵ်းမႃးၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ ၺႃးငွႆးယိုဝ်း ဝႃႈၼႆ။  ဝၢႆးလင် ၶိူင်ႈမိၼ်ၺႃးယိုဝ်းယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ဝႆႉသေဢမ်ႇၵႃး သူင်ႇႁႅင်းသွၵ်ႈတဝ်ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်။ ၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈ မီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၵႂႃႇမႃးႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ပဵၼ်ၽႂ် ၸုမ်းလႂ်ၵေႃႉယိုဝ်းတႄႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ယင်းပႆႇလႆႈႁူႉ။ တီႈဝဵင်းမိူင်းပၢႆး - ၾႆၢၶုၼ်ၼၼ်ႉ...

မိူဝ်ႈၼႆႉဝၼ်းတီႈ 29/9/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 6 မူင်း 15 မိၼိတ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းမိူင်းတႆး မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇသႂ်ႇရူတ်ႉၵႃးလမ်းၼိုင်ႈ တီႈပွၵ်ႉႁူဝ်ၼွင် ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵူၼ်းတၢႆၵိုၵ်းရူတ်ႉၵႃး 1 ၵေႃႉမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း 3 ၵေႃႉ။ ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ - “မၢၵ်ႇတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ၵႃးလမ်းၼိုင်ႈတီႈ ႁိမ်းသုမ်ႉယၢမ်း ပွၵ်ႉႁူဝ်ၼွင် ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းဝီး။ ၾႆးမႆႈၵူၼ်းတၢႆၵိုၵ်းၵႃးၵေႃႉၼိုင်ႈ ။...

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးမီးတီႈ မိူင်းငေႃႉ သွင်ၵေႃႉ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈ ၸွမ်းၵၼ် ပဵၼ်ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၽႃႇတမ်ၵၼ်တင်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသေ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း၊ ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈ သူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 28/9/2022 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸၢႆးဢၢႆႈႁူမ်ႈ ဢႃယု 42 ပီလႄႈ ၼၢင်းၸိင်ႇ ဢႃယု 39 ပီ သွၼ်ႉရူတ်ႉၶိူင်ႈၵၼ်...

ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈဝႃႇ သႃတိုဝ်းၵမ် သိၼ်ထမ်း ယူႇတီႈမိူင်းၽူင်း/ဝဵင်းတႃႈၶီႈ လဵၵ်း ၼၼ်ႉ မႅတ်ႉတႃႇတြႃးထိုင် တၵ်ႉၵႃႇသတ်းထႃး ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ်သႂ်ႇႁႅင်း ႁဵၼ်းဢဝ် လိၵ်ႈလၢႆးတႆးလူင် ယႃႇပၼ်ႁၢႆလၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26/9/2022 ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ဝတ်ႉၽရထၢတ်ႈ သီၻွၼ်ႊ ႁိူင်း ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း...

ဝၼ်းတီႈ 28/9/2022 မိူဝ်ႈၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶႄႇ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇတႂ်ႈၶူင်း မိူင်းမၢဝ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ -  ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ်မၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ တင်းသဵင်ႈ တႄႇ ဝၼ်းတီႈ 29/9/2022 ၼႆႉၵႂႃႇ ႁၢမ်ႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်းယေး။ တေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ၼွၵ်ႈယေး ၶဝ်ႈၵၢတ်ႇၶဝ်ႈသႃး ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈမိူဝ်ႈလႂ် တေပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၼ်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းမၢဝ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -...

ၸူဝ်ႈၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း ပီပၢႆ 8 လိူၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ တင်ႈပဵၼ်မူႇ ပဵၼ်ၽုင်သေ ဢႅဝ်ႇႁႃၽိတ်းမေႃး ပေႃႉထုပ်ႉၵၼ် ၶဵဝ်ပေႃးႁူင်ႈလၢႆႈသိၵ်ႈ။ ၵၢင်လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ တင်ႈပဵၼ်မူႇ ပဵၼ်ၵေႃ သေ ဢႅဝ်ႇႁႃၽိတ်းမေႃးၵၼ်၊ ပႂ်ႉႁႅမ်ၵၼ်ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်း၊ ၸွမ်းၵိဝ်ႇၸွမ်းငႅၵ်ႈ။ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မၢႆ 6...

ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၼ်းၶၢဝ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ - ၵေးသီး ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇမိူင်းထႆးၼမ် ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ႁႅင်းလႄႈ လွင်ႈပၼ်ႁႃသိုၵ်းသိူဝ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵဵပ်းၶွၼ်ႇၵဵပ်းသိုၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ တင်ႈတႄႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ႁိုင် ပီပၢႆ 8 လိူၼ်ၼႆႉ   ၵူၼ်းမိူင်း  ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မိူင်းသူႈ - ၵေးသီး ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ၊...

မိူင်းႁူမ်တုမ်မိူဝ်းၼႃႈ ဢၼ်တေႁူမ်ႈၵေႃႇသၢင်ႇၵႂႃႇ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၼႆၵေႃႈ တေလႆႈပဵၼ်ၼိုင်ႈယူႊၼိတ်ႊသေ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၼႆ တင်းၼမ်တင်းလၢႆ ဢွၼ်ႁပ်ႉ ၵၼ်ယူႇသေတႃႉၵေႃႈ ၽႅဝ်မႃးၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၽွတ်ႈတင်ႈၸႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇတူၵ်းထုၵ်ႇ ဢမ်ႇငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးၼႆ လႆႈငိၼ်းသဵင်လင်ဢွၵ်ႇမႃး တႄႉတႄႉမီးမီးယဝ်ႉ။ သဵင်ဢၼ်ၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် လင်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယုမ်ႇယမ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၼမ်လိူဝ်ၶိူဝ်း...

ၵူၼ်းမိူင်းၸေႈဝဵင်းမိူင်းၽျၢၵ်ႈ ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း တေၸတ်း ပၢင်လူႇတၢၼ်းၾႆးတဵၼ်းဝင်ႇၵပႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈၸေးတၢၼ်း ပွၵ်ႈၵမ်း7။ ဝၼ်းတီႈ 4/10/2022 ၼႆႉ မႅၼ်ႈဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း သင်ၶလႄႈတၵႃႇ ဝဵင်းမိူင်းၽျၢၵ်ႈ တေၶိုၼ်းၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်လူႇ ၾႆးတဵၼ်း ဝင်ႇၵပႃႇ တီႈဝတ်ႉၸိၵ်ႉတသုၶ  ပွၵ်ႉၵၢတ်ႇပွၵ်ႉမႂ်ႇ (စျေးတန်းကွက်သစ်)  ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ-” ပွႆးၼႆႉႁဵတ်းၵူႈပီဢေႃႈ ပေႃးၶူဝ်ႊဝိတ်ႊဢမ်ႇမႃးၵဝ်းတႄႉ ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း...

ပေႃးတူၺ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းထႆး ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇတင်းၼမ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆ့ၸိုင် ပီႈၼွင့်ထႆးၶဝ် တေဢွၼ်ၵၼ်ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၸဝ်ႈဝၼ်ႊ ဝႆႊထယၵွၼ်ႊ 1891 – 1976 ယူႇ။ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶူင်ဢွၵ်ႇမႃး ၶေႃႈၵႂၢမ်းမႂ်ႇတင်းသဵင်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 300 ၶေႃႈၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ။ ၶေႃႈဢၼ်တေၸမ်တႆးႁဝ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၼၼ့် လႆႈႁၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ - Aborigines = ၵူၼ်းပိုၼ့်မိူင်း Family = ၶွပ်ႈၶူဝ်း...