လီႁူမ်ႈၵၼ်ႁႃငိူၼ်ႈတုမ်ႇပူမ် ငဝ်ႈငႃႇပၼ်ႁႃပၢင်သိုၵ်း

တၢင်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ ႁိမ်းဝၢၼ်ႈဢၢႆႈလႄႈ တင်းၵုင်းမူင်ႈၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉလွႆ TNLA  တင်း  တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မီးႁဵင်ပၢႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈ ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈႁူမ်ႈသဝ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈငိၼ်းၼင်ႇၼႆ။

ၵမ်းၼႆႉပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးၶႃႈလႃႈ ပေႃးႁဝ်းမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းၸွမ်းၼႆ တီႈပဵၼ် ပၢင်တိုၵ်းယူႇၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၵႆၵၼ်တၢင်းတီႈဢၼ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 4-5 ။ ဢၼ်ပီႈ ၼွင်ႉလွႆ TNLA မႃးလေႃႇတိုၵ်း ပီႈၼွင်ႉသိုၵ်း SSPP ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 8 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈပီႈၼွင်ႉလွႆ TNLA ဢိၵ်ႇပႃးပီႈ ၼွင်ႉၵူဝ်းၵၢင်ႉ ပီႈၼွင်ႉ AA ရၶႅင်ႇၶဝ် လႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႂႃႇလေႃႇတိုၵ်း သိုၵ်းၶၢင် KIA တႄႇဢဝ်လိူၼ်ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 26 ႁၢၼ်ႉတေႃႇ ဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉလႄႈ ယူႇတီႈၸုမ်းဢူၺ်း လီၵၼ်ယဝ်ႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇၸၢင်ႈၵွတ်ႇၵႆႇသေတူၺ်း ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈၶဝ်ႈတိုၵ်း တေႃးၸွမ်းဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တေလႆႈၸုၵ်းမၼ်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၸွမ်းယဝ်ႉ လႆႈႁၼ်ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢၼ်ၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃး ဝႆႉၶႃႈၼေႃႈ။

ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းၸွမ်းၸိူဝ်းၼႆႉၸိုင် ယူႇတီႈပီႈၼွင်ႉ AA ယူႇတီႈပီႈၼွင်ႉၵူဝ်းၵၢင်ႉ ယူႇတီႈပီႈၼွင်ႉလွႆ သၢမ်ၸုမ်းႁူမ်ႈၵၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသေတႃႉၵေႃႈ ႁဵတ်းသင်လႄႈ သမ်ႉပေႃးလႆႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်း မၢၼ်ႈ လႃႇၼႆၸိုင်၊ AA ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမၼ်းဢမ်ႇမီးၼႃႈတီႈပၵ်းသဝ်း ၼိမ်မၼ်ႈႁၢင်းမၼ်း ၵူၺ်းတူင်ႉၼိုင် ၵႂႃႇၸွမ်းဢဝ် ၸွမ်းၶိင်ႇၸွမ်းယၢမ်း။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၸိူဝ်းၼင်ႇ ပီႈၼွင်ႉၵူဝ်းၵၢင်ႉၼႃႈတီႈပၵ်းသဝ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ မီးယူႇ ၼိမ်ၼႅၼ်ႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ သမ်ႉပဵၼ်ၼိူဝ်လႅၼ်လိၼ်မိူင်းၶႄႇလႄႈ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇႁဵတ်း ၶဵၼ်ၸွမ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈၶႃႈၼေႃႈ။

ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ယူႇတီႈ TNLA ပီႈၼွင်ႉလွႆၼႆႉ ႁဵတ်းသင်လႄႈ တင်း ပီႈၼွင်ႉ RCSS ၵေႃႈ မၼ်းတိုၵ်းတေႃးမႃး ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်း RCSS/SSA လွႆတႆးလႅင်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵိုတ်းတိုၵ်း NCA သေ ပဵၼ်မႃးယူႇၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3-4 ပီယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈ ပူၼ်ႉမႃး ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 4-5 သမ်ႉ လေႃႉတိုၵ်းတၢင်း ပီႈၼွင်ႉ သိုၵ်းတႆး SSPP ၼႆႉသမ်ႉယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မိူဝ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 1-2 ပူၼ်ႉမႃး ယူႇတီႈၸုမ်း PC ၵေႃၵမ်ၵၢၼ် လွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဢုပ်ႇၸွမ်း ပီႈၼွင်ႉဝၢၼ်ႈႁႆးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉမႃး။ ၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈ ပေႃးၸိူင်ႉၼႆမႃး ယူႇတီႈပီႈၼွင်ႉလွႆၼႆႉ တီႈတၢင်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ မၼ်းပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း တီႈတင်း RCSS ၵေႃႈမၼ်းပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း တီႈတၢင်းၸုမ်း ဢူၺ်းလီမၼ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ SSPP ၵေႃႈ မၼ်းပိုတ်ႇၼႃႈ သိုၵ်း တေႃႇၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈလႃႇ၊ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈသင်ၶႃႈလႃႇ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မၼ်းထတ်းသၢင်ႈတူၺ်း။

TNLA ၸႃႉႁႃၵိူတ်ႇမီးမႃးထႅင်ႈ ၼႂ်းပီ 2009 -2010 ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ မိူဝ်ႈတႄႇ တေဢုပ်ႇၵၼ်လွင်ႈ NCA  ၼႆႉ ယူႇတီႈတပ်ႉလွႆၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်းၸိူဝ်းတေဢုပ်ႇၸွမ်းၼႂ်းၵၢၼ် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႆႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇမႃး ႁဵတ်းသမ်ႉ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇသမ်ႉၶိုၼ်း ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ AA ဢိၵ်ႇပႃးတၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၸႃႉႁႃၵိူတ်ႇမႃးမီးဝၢႆးလင်ၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇတေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၼႆလႄႈ မိူၼ်တင်းဝႃႈ လႆႈပၢႆႇပၢၵ်ႈပႅတ်ႈၶဝ်။ ၼႆၼႆႉ ၶဝ်ၸင်ႇလုၵ်ႉတီႈ UNFC ယဝ်ႉ ၵႂႃႇမီးၸွမ်း FPNCC ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူႉၸွမ်းၵၼ်ယူႇ။

ယူႇတီႈ TNLA လႆႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းတေႃႇလၢႆၾၢႆႇလၢႆတၢင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးတေမႃးထတ်းသၢင်ငၢႆႈငၢႆႈတႄႉ မၼ်း ၵူၺ်းတႄႇမၼ်းႁဵတ်းပိူဝ်ႈတႃႇ မၼ်းပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁႂ်ႈၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယွၼ်းႁပ်ႉဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၶႂ်ႈဝႃႈၼၼ် ၵူၺ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းႁဵတ်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတၢင်းလူဝ်ႇၵၢင်ၸႂ်မၼ်း ဢၼ်လဵဝ်ႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်း ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ပေႃႈလဵင်ႉမၼ်းႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တၢင်းလင် တေမီးမိုဝ်းထႅင်ႈၶွၼ်ၼိုင်ႈႁိုဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃး ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇမႃးဝူၼ်ႉလိုၵ်ႉတူၺ်းၼႆတႄႉ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆးတင်းသွင်ၾၢႆႇ တေၸၢင်ႈယုင်ႈယၢင်ႈၵၼ် ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈထတ်းႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ႁဵတ်းသင်ႁဝ်းသမ်ႉဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ႉၶႃႈလႃႇ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်မႃးၵမ်းလႂ်သေတႃႉၵေႃႈ ဢၼ်မႃးတိူဝ်ႉသင်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵူၺ်း။ ယူႇတီႈ TNLA လႄႈ RCSS တိုၵ်းၵၼ်ၵေႃႈ ၵူၺ်းပဵၼ်ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်တႆး၊ ယူႇတီႈ TNLA မၼ်းတိုၵ်းတေႃးတေႃႇ SSPP ၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်တႆး။ သမ်ႉမိူၼ်ၼင်ႇပီႈၼွင်ႉ ၵူဝ်းၵၢင်ႉ တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ်လႄႈသင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တင်း TNLA ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းသိူဝ်ၵၼ်လႄႈသင်။ ၵူၺ်းပဵၼ်ၼႂ်းၼႃႈမိူင်းတႆးယူႇတင်းသဵင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတိုၼ်း ထဵင်ဢမ်ႇလႆႈ။ ၸိူဝ်းၼႆၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တိူဝ်ႉသင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈၶွတ်ႇလိူတ်ႈၵူၼ်း မိူင်းတႆးၵေႃႈလူႉပၢင်းၵႂႃႇ ၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈယၢမ်း။ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ၽႅၼ်ၵၢၼ်သုင်သုတ်း ၶွင်ၸုမ်းလႂ်ၽႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတၵ်းလႆႈ ဝူၼ်ႉၼပ်ႉသွၼ်ႇထိုင် ၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃယူႇ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်။

ၼႂ်းၵႄႈၼင်ႇၼႆ ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး သွင်ဢၼ်ၵေႃႈ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆး လၢႆလွင်ႈလၢႆတၢင်း၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီး ၵၢၼ်ထၢင်ႇထိူမ်ၵၼ်သေယဝ်ႉ ပေႃးလႆႈၶဵင်ႈငႃၵၼ်ဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၵေႃႈႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူႉႁၼ်ၸွမ်း။

ယွၼ်ႉၼၼ် ထိုတီႈ ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈၸိုင်ႈတႆး SSJAC ပေႃးလႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ ယိုၼ်ႈယွၼ်းထိုင်တင်းသွင်တပ်ႉ သွင်ၾၢႆႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 6 ပူၼ်ႉ မႃးၼၼ်ႉ ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP တင်း တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS လႆႈၶဵင်ႈၵၼ်ယူႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ဢိၵ်ႇလူၺ်းပႃးတင်း ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီးၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈလူတ်းယွၼ်ႇတေႃႇၵၼ်သေယဝ်ႉ ႁႃလၢႆးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈၶႆၵၼ်၊ ႁႂ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ပေႃးယဝ်ႉယႃႇၵၼ်သေၵမ်း။

ဢၼ်လႆႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်မႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတႄႇမႃးပၼ်ႁႃ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ လိူၼ်ၻီႊသႅမ်ႊၿိူဝ်ႊ ၼႂ်းပီ 2017 ပူၼ်ႉမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 5-6 လိူၼ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈႁိၼ် ဢိူင်ႇမိူင်းၶုၼ် ၼႂ်းၸႄႈ ဝဵင်းမိူင်းၵိုင် ပၼ်ႁႃၼႆႉတႄႇတီႈၼၼ်ႈမႃးၼႆ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈႁူႉၸွမ်းယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပဵၼ်ႁိုဝ် မီးႁိုဝ်  ၵေႃႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ NCA ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ဢၼ် လဵဝ်သေယဝ်ႉလႄႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢၼ် ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ မီးပဵၼ် 20 ၸုမ်းပၢႆၼၼ်ႉ လႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ် ပဵၼ်ၵႂႃႇလၢႆၾၢႆႇလၢႆပႃႈ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းတႆး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ သိုၵ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႂ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈ ပေႃးလႆႈတႅၵ်ႈငၢၵ်ႈ ၵၼ်ၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမုင်ႈႁၼ် ငဝ်ႈငိူၼ်ႈမၼ်းတႄႉယဝ်ႉၸိုင် ယူႇတီႈၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၶဝ်တင်းမူတ်း တင်းသဵင်ႈ ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေဝူၼ်ႉႁႃလႆႈ လၢႆးတၢင်းမၼ်းယူႇႁိုဝ်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းမုင်ႈမွင်းၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆသေ ယွၼ်းၶွတ်ႇ ယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၵွၼ်ႇ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။

ၶူးႁိုၼ်းၵႃယၢင်း (12/05/2018)