ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 တေမႃးၼႆႉ ပႃႇတီႇတႆးမီးသွင်ဢၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၵမ်ႈၼမ်တိုၵ်ႉၵႂင်ၸႂ်ၸွမ်း ထိုင်တီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေဢမ်ႇႁူႉလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇတွတ်းပၼ်ပႃႇတီႇလႂ်ၼႆၵေႃႈမီးၼမ်။
ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 8/11/2020 ၸိုင် ယူႇတီႈၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ပႃႇတီႇ ဢၼ်တေၶဝ်ႈၶႅင်ႇၵၼ် မီး 30 ပၢႆ ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇတႆး မီး ငဝ်ႈငုၼ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး (ႁိုဝ်) ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD လႄႈ တီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိတ်ႉပႃႇတီႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး (ႁိုဝ်) ပႃႇတီႇသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ SNDP လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂင် ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ တေလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ပၼ်ၸုမ်းလႂ် ၊ ၸိူဝ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးပႃႇတီႇတႆး ဢမ်ႇႁူမ်ႈၵၼ်တင်ႈပုင်းလဵဝ် တေဢမ်ႇပၼ်ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼႆၵေႃႈမီး။
ၸၢႆးသိူဝ်ႁၢၼ် ၵေႃႉယၢမ်ႈပဵၼ် ၼေႃႇၽူႈတႅၼ်းပႃႇတီႇသိူဝ်ၽိူၵ်ႇ ၸေႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်ႈၶႅင်ႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 တေမႃးၼႆႉ ၶႃႈပႆႇတႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေၵႂႃႇတွတ်ႈပၼ်ပႃႇတီႇလႂ်။ ပေႃးမီးပုင်းလဵဝ်တမ်းဝႆႉတႄႉ ၶႃႈတေၵႂႃႇ တွတ်ႈ ႁူဝ် ပၢၵ်ႇတဵမ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉပႃႇတီႇတႆးႁဝ်း ဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်လႄႈ ၶႃႈဢိမ်ႇၼႃႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၶႃႈႁဝ်းယွၼ်းထွၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်း ပႃႇတီႇ သိူဝ်ၽိူၵ်ႇ သေ ႁဵတ်းၸရေးလူင် တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈပႃႇတီႇတႆး ဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်သေ မိူဝ်ႈပီ 2015 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ သဵင်ၵၢင်ၸႂ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လႆႈတႅၵ်ႇ။ တၢင်း ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၵေႃႈ ပႃႇတီႇတႆး ဢမ်ႇလႆႈသေတီႈၼင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၵိုင်ႇဢွင်ႇပေႉယူႇၵေႃႈ သမ်ႉ ဢမ်ႇပေႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵမ်းၼႆႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်းတႄႉ ႁူၺ်းသူၼ်းၵၼ်ဝႆႉဝႃႈ တိုၼ်းတေၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ဝႃႈၼႆ။
ၸၢႆးသႅင် ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈဝႃႈ – “ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီၼႆႉ ၶႃႈတေၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းပွတ်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇပၼ်သဵင်ၼႆႉ မီးပဵၼ်ႁူဝ်ႁဵင်မၼ်းၶႃႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ပႃႇတီႇတႆးႁဝ်းၶႃႈ လႆႈတူၵ်း သုမ်း ပိူၼ်ႈၵႂႃႇ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တၢင်းပွတ်းထုင်ႉမၢဝ်းႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ၶႅၵ်ႇတၢင်ႇတီႈမႃးယူႇ ပေႃးၶႂ်ႈၼမ်လိူဝ် ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈၶႃႈယဝ်ႉ။ ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ပေႃးၶဝ်မႃးယူႇ ႁိုင် 3 လိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် 90 ဝၼ်းၼႆ ၶဝ်မီးသုၼ်ႇလႆႈ တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လႄႈ ယွၼ်ႉၼၼ် ပီၼႆႉ ၶႃႈႁဝ်းတေတင်ႈၸႂ် သေ ၵႂႃႇပၼ်သဵင် တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၶႃႈယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။
ၵၢၼ်ၵေႃႇတင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းလူၺ်ႈ လွၵ်းပိူင်ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၼႆႉ တိုၼ်းတေလႆႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ။ ၵူၼ်းမူႇလႂ် ၸုမ်းလႂ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၸုမ်းဢၼ်ၶေႃႈယုမ်ႇယမ်ၵၢၼ်မိူင်း မိူၼ်ၵၼ် တင်ႈပႃႇတီႇသေ ၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈ။ ပႃႇတီႇၵေႃႈ တၵ်းလႆႈမီးလၢႆဢၼ်ၸွင်ႇၶႅင်ႇၵၼ်လႆႈ။
ၸၢႆးသႅင်မိူင်း မင်းၵွၼ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း မိူင်းထႆးတွၼ်ႈၼိူဝ်/ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်လူင် ႁူင်းပွႆႇသဵင် FM 99 ၵဵင်းမႆႇ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ယွၼ်ႉပႃႇတီႇတႆးႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈ တေဢမ်ႇၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵၼ်ၼႆ ၼၼ်ႉ ယႃႇပေဝူၼ်ႉၸိူင်ႉၼၼ်။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈႁဝ်း တေလႆႈ ထတ်းသၢင် ပႃႇတီႇတႆးႁဝ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 5 ပီ 10 ပီ ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇလႂ် ဢၼ်ၼႄၼမ်ႉၼႄတူဝ် ႁဵတ်းၵၢၼ် ပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းလႆႈ ၼင်ႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းမုင်ႈမွင်း – တေလႆႈတူၺ်းၸိူင်ႉၼၼ်။ ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းတၵ်းတေလႆႈ ၵႂႃႇၸႂ်ႉ သုၼ်ႇလႆႈ ပၼ်သဵင်တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၶႃႈ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇၼႆ မိူၼ် ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇဝႆႉၵႃႈၶၼ်၊ ဢမ်ႇဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းလႄႈ ဢမ်ႇပႃးၸႂ် ဢမ်ႇမီးၸႂ် တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ” – ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼႆႉ ဢႃးၶႃႇ၊ လႃးႁူႇ၊ ၶႄႇၵူဝ်းၵၢင်ႉ၊ ၵယၢၼ်း၊ ထၼူႉ မီးပႃႇတီႇၽႂ် ပႃႇတီႇမၼ်း/ဢၼ်လဵဝ်။ ဢၼ်မီးလၢႆ ပႃႇတီႇတႄႉ တႆး မီး 2 ပႃႇတီႇ ၊ ပဢူဝ်း မီး 2 ပႃႇတီႇ ၊ တႆးၼွင်/ဢင်းသႃး မီး 2 ပႃႇတီႇ ။ ဝႃႉ မီး 3 ပႃႇတီႇ သေတႃႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းပီ 2019 ၊ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ 2 တပ်ႉ (WNO တင်း UWSA) ၵေႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းပီ 2016 ။ ၸႄႈမိူင်းၶျၢင်း မီး 4 ၸႄႈတွၼ်ႈ 9 ၸႄႈဝဵင်း ပႃႇတီႇ ၶျၢင်း ဢၼ်ၶႅင်ႇၵၼ် မီး 12 ပႃႇတီႇ။ ပႃႇတီႇ ဢၼ်တေ ၶႅင်ႇၵၼ် ပတ်းပိုၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သမ်ႉ တင်းမူတ်းမီး 94 ပႃႇတီႇ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃႇတီႇၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ မီးၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ။