ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဢိူင်ႇၶိုမ်း တေဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး ယွၼ်ႉၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ယွၼ်းသဵၼ်ႈမၢႆမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ႁႂ်ႈသူင်ႇၸူးလႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မႆႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်း။
ပေႃးထိုင်မႃး လိူၼ်ၼႃႈ ၼႂ်းလုၵ်ႈလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2023 ၸိုင် ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းတႆး SSPP ႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဢိူင်ႇၶိုမ်း ဢၼ်ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉတီႈၼႂ်းဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄးလႄႈ မိူင်းငေႃႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး။ သင်ဝႃႈ ၽႂ်တေပွၵ်ႈမိူဝ်းၼႆ ႁႂ်ႈပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းၸူးၶဝ် ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မႆႈၸႂ်ၵူဝ်ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၵူတ်ႇထတ်း ၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ပူႇႁဵင်ႁဝ်းၶႃႈမႃးလၢတ်ႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 3 ဝၼ်းၼၼ်ႉဝႃႈတင်းၾၢႆႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ် လႆႈဢုပ်ႇၵၼ်ယဝ်ႉ လႄႈ ၽႂ်ၶႂ်ႈမိူဝ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆ(ၸလၢင်း) မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းပၼ်ၶဝ်သေ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ ႁဝ်း ၶႃႈ ဢုပ်ႇၵၼ်ဝႃႈ ပေႃးဝႃႈႁႂ်ႈပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆသေမိူဝ်းတႄႉ ႁဝ်းဢမ်ႇႁတ်းပၼ် ဢမ်ႇႁတ်းမိူဝ်း။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းတႄႉ တေႁတ်းမိူဝ်းယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။
ယွၼ်ႉသင်လႄႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၶႂ်ႈလႆႈသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းတေပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးတႄႉဢမ်ႇႁူႉတႅတ်ႈတေႃး ။ သင်ဝႃႈပဵၼ်တႃႇၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၽွင်းတိုၵ်ႉပွၵ်ႈယူႇဝၢၼ်ႈ ၽွင်းပႆႇတူၵ်းတီႈတူၵ်းတၢင်း တႄႉဢမ်ႇၸၢင်ႈဝႃႈ ဝႃႈၼႆ။
“ၵၢင်ၸႂ်ႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးတႄႉ တုၵ်းယွၼ်းထိုင်ဝႃႈ မၢင်ႁိူၼ်းမီးလုၵ်ႈၸၢႆးၼမ် ၵူဝ်လႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်း။ မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉ မီး လုၵ်ႈၸၢႆး ၵႂႃႇတူၵ်းဝႆႉၼႃႈသိုၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ယွၼ်ႉမီးတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူဝ်လႆႈမီးၵႂၢမ်းထၢမ်ၵႂၢမ်းတွပ်ႇၵၼ် ၼမ်။ ၽိူဝ်လိူဝ်ႁဝ်းၶႃႈ ပၢႆႈၽေးမႃး ပေႃးတုၵ်ႉၶယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးပွၵ်ႈမိူဝ်းသမ်ႉ တေလႆႈမိူဝ်း ၺႃးၶဝ် ၵူတ်ႇထတ်းၸႅတ်ႈထၢမ်ထႅင်ႈတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းတေယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်းၶႃႈဢေႃႈ။ ”- ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး သိုၵ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။
ဢိူင်ႇၶိုမ်းၼႆႉ တင်းမူတ်းမီး 6 ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢွၵ်ႇမႃးသမ်ႉ 4 ဝၢၼ်ႈ။ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈၶိုမ်းမႂ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၶိုမ်းၵဝ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈႁိူၼ်းဝူဝ်းလႄႈ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၽဵတ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇ မႃးသမ်ႉ တေပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဝဵင်းလႄႈ ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
ၽူႈၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇၶိုမ်း ဢၼ်ပၢႆႈမႃးၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်း မုင်ႉႁေႃႈႁိူၼ်းလဵဝ်ၵၼ် လႆႈၸႅၵ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉတီႈသၢင်ႇထုၵ်ႇၽႂ်မၼ်းၵေႃႈမီးဢေႃႈ။ ၶဝ်ပၢႆႈယၢၼ်ႁိူၼ်းမႃးႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ ႁိူၼ်းယေးၶဝ်ၼၼ်ႉ ပေႃးတေ ပဵၼ် ထိူၼ်ႇၶိူဝ်းယုမ်းသုမ်ႇမူတ်းယဝ်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းပွၵ်ႉၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးတေႁူၵ်ႉတေႁၢမ်းမူတ်းယဝ်ႉဢမ်ႇႁူႉ ”- ဝႃႈၼႆ။
ဢၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႆႈၸႂ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈပဵၼ်လွင်ႈမၢၵ်ႇမႅင်းၾင်လိၼ်ၸွမ်းၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းၶူင်ႇလႄႈ ၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းၼႃး ။ ၵူဝ်လႆႈၵႂႃႇယဵပ်ႇၺႃးသေပဵၼ်ၽေးတေႃႇတူဝ်လႄႈတေႃႇသၢႆၸႂ် ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈပီ 2021 RCSS တင်း ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ TNLA, SSPP ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တၢင်းၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄးၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်း ယူႇတၢင်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး တႃႇ 28 ဝၢၼ်ႈ ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 5 ႁဵင်ပၢႆ လႆႈပၢႆႈယၢၼ် ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇ တေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇလႆႈပွၵ်ႈႁိူၼ်းယေးၶိုၼ်း။
