ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းပိူၼ်ႈတႄႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵႂႃႇၵႆယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ တိုၵ်ႉၵုမ်ႇတိုၵ်းၵၼ်ယူႇ

လၢႆးၵၢၼ်ႁဝ်း မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းလႆႈလၢတ်ႈမႃးဝႃႈ CRPH ဢမ်ႇၼၼ် NUG ၶဝ် ႁဵတ်းၵၼ် ပိူင်ႈႁွႆႈၵႂႃႇဢီႈသင်ၼႆ ၼၼ်ႉ ထိုင်ၼႂ်းဝူင်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေလၢႆးငၢၼ်းတၢင်ႇၼႄထႅင်ႈဝႃႈ-  လိူၼ်မေႊ 18 ဝၼ်း ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ NUG ၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶွမ်ႊမ သျိၼ်ႊၾၢႆႇၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပၵ်းပိူင်ၸိုင်ႈမိူင်း/ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊဢၼ်ၼၼ်ႉ မီးယူႇလုၵ်ႈၸုမ်း 16 ၵေႃႉ တႃႇ 9 ၵေႃႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်း NLD လုမ်းလုမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ NLD တေမီးယူႇ 7 ၵေႃႉၵူၺ်း။ လၢႆးၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးလၢၵ်ႇလၢႆး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ CRPH ႁိုဝ် NUG ႁိုဝ် တီႈလႂ် ဢမ်ႇတီႈလႂ် ႁွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်လႂ် ဢမ်ႇဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ NLD တိုၼ်းဢဝ်ၼႃႈတီႈၼမ်သေ ၶဝ်ပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇဝႆႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈထတ်းႁၼ် လၢႆးငၢၼ်းၵၼ်မႃး တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ လၢႆးၵၢၼ်ဢၼ် NUG ၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊ ၾၢႆႇၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၼၼ်ႉ မၼ်းပိူင်ႈႁွႆႈၵၼ်တင်းၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၶျႃႊတႃႊ ဢၼ်ၶဝ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ဝႆႉ ၸဵမ်ပိူင်းၼၼ်ႉ။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်းၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၶျႃႊတႃႊ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဢၼ် ယူႇတီႈလၢႆမုၵ်ႉလၢႆၸုမ်းႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၸိုင် ၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းမၼ်းပဵၼ်ဢီႈသင်၊ ၽႂ်လႂ်ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃး။  ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶၵ်ႉၵၢၼ်ဢၼ်တေၵေႃႇသၢင်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ၽႅၼ်ႇတီႈၼႄႉၼမ်းၵၢၼ် မိူင်းမၼ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵူၺ်းၵူၺ်းၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၼ်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႅတ်ႈတေႃးၼႆၸိုင် ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈဝႃႈ ပိူင်ႈႁွႆႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူဝ်မၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလီ။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်း ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၶျႃႊတႃႊ တီႈတွၼ်ႈၼိုင်ႈ တေမီးၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းမၼ်း ပဵၼ် ၶေႃႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းၵၢၼ်မိူင်း တေမီးယူႇ 4 ၶေႃႈ –  1) မူၺ်ႉႁၢႆပႅတ်ႈလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ၊ 2) ပူတ်းယႃႉပႅတ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈ မိူင်း 2008 ၊ 3) ၵေႃႇတင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊလႄႈ 4) ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၵမ်းၼႆႉ မုၵ်ႉၸုမ်းဢၼ်တူၵ်းလူင်းၶဝ်ႈပႃးၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၶျႃႊတႃႊၼၼ်ႉသမ်ႉ တေပဵၼ်ၽႂ်ၵူၺ်း ၵူၺ်းၼႆ။ 1) ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ၸိူဝ်းဢွင်ႇပေႉပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ၊ 2) ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း ဢၼ်ၸုၵ်းၾၢႆႇၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊတိတ်ႊ၊ 3) ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ၸိူဝ်းႁဵတ်း CDM ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၶွမ်ႊၶတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇႁဵတ်း ၸွမ်း ၶေႃႈၸီႉသင်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ႁုပ်ႈသေဝႃႈၵေႃႈ ၸိူဝ်းႁဵတ်း CDM ၊ 4) ၸုမ်းႁူမ်ႈႁႅင်းၾၢႆႇၶွမ်ႈၶတ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ဢၼ် မီးယူႇၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ၊ 5) ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း၊ 6) ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၸိူဝ်းတူင်ႉၼိုင် တူင်ႇသၢၼ်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ထႅင်ႈၸုမ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ။

ၵမ်းၼႆႉ ၶဝ်မီးၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း 4 ၶေႃႈ ဢၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းမီး 4 ၵုမ်ႇသေယဝ်ႉ ၽႅၼ်ႇတီႈၼႄႉၼမ်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၶၵ်ႉၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၶဝ်တေၵေႃႇသၢင်ႈၼၼ်ႉ တေမီးသင်ၵူၺ်းၵူၺ်းၼႆ မၼ်းတေမီးယူႇ 8 ၶေႃႈ ဢၼ် ၼႆႉ တေလႆႈၵႂႃႇၸွမ်းၶၵ်ႉ ယဝ်ႉၶၵ်ႉၼႆ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဢုပ်ႇၵုမ် ပႆႇဢွၵ်ႇမႃး ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၶျႃႊတႃႊ ၼႂ်း ပၢင်ၵုမ် NUG တိုၼ်းတူၵ်းလူင်း ၵၼ်ဝႆႉ ၼင်ႇတူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉသေ ၸင်ႇမႃးၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈတေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၶၵ်ႉ ယဝ်ႉၶၵ်ႉ။

ၶေႃႈထီႉ 1 ၼႆႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၵေႃႇမတီႇတႅၼ်းတၢင်သၽႃးသေယဝ်ႉ ႁူမ်ႈမိုဝ်းပွင်သၢင်ႈၸွမ်း ၶၵ်ႉတွၼ်ႈဢၼ်လႂ် ဢၼ် ၼၼ်ႉ တေလႆႈႁူမ်ႈမိုဝ်းပွင်သၢင်ႈ ၶိုင်ၵၢၼ်ၸွမ်းၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ဢၼ်လႂ် ဢၼ်ၼၼ်ႉ ဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။

ၶေႃႈထီႉ 2 ၵေႃႇသၢင်ႈလၢႆးၵၢၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ် ၼႂ်းၵႄႈၾၢႆႇပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၶဝ်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်၊ ၸုမ်း ၼၢင်းယိင်းၶဝ်လႄႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ် ဢိၵ်ႇပႃး ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၶဝ် ပိူဝ်ႈတႃႇမၵ်းမၼ်ႈလႆႈ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ် မိူင်း။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ တႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈလႆႈ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်း တေလႆႈဢုပ်ႇၸွမ်း ၵူႈၸုမ်းၸုမ်း ၵူႈၸၢဝ်းၸၢဝ်း မီးဝႆႉပိူင် ၵၢၼ်မၼ်းၸိူင်ႉၼၼ်။

ၶေႃႈထီႉ 3 သမ်ႉ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈမၵ်းမၼ်ႈ ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၶျႃႊတႃႊ။

ၶေႃႈထီႉ 4 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵၢင်ၸူဝ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈပႃးလၵ်းသၢင်ႉလူင် ၾၢႆႇႁႅင်းၾိင်ႈဢၼ်ဝႃႈ (ဉပဒေ ပြုရေး) လႄႈ ၾၢႆႇတတ်းသိၼ် (တရားစီရင်ရေး)။

ၶေႃႈထီႉ 5 တမ်းဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်လူင် ပိူဝ်ႈတႃႇမူၺ်ႉႁၢႆပႅတ်ႈ လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇပူတ်းယႃႉပႅတ်ႈပိူင် ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း 2008 လႄႈ ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ။ ပေႃးဝႃႈ တမ်းဝၢင်းၽႅၼ် ၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ တူဝ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉၸင်ႇ-

ၶေႃႈထီႉ 6 ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ပွင်မိူင်းသေယဝ်ႉ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊ ၶရေႊသီႊမႃး ၸိူင်ႉၼၼ်။

ဢၼ်ဝႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ပွင်မိူင်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇႁဝ်းၶႃႈ ပႃႈလႆႈႁဵတ်း တီႈၼႆႈ တေလႆႈဝူၼ်ႉၸွမ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇလႆႈ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ပွင်မိူင်း သေယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၼၼ်ႉ။ ယူႇတီႈ NUG ပေႃးၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊမၼ်းဢွၵ်ႇမႃးယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်တင်းပူၼ်ႉၶွပ်ႇ ဢၼ် NUCC တူၵ်း လူင်းၵၼ်မႃးၼၼ်ႉ။

ၶေႃႈထီႉ 7 ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ယင်ႇၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ မၵ်းမၼ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်းမိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶ ရေႊသီႊ။

ၶေႃႈထီႉ 8 ၶွတ်ႇၽွတ်ႈသၢင်ႉလၵ်းလူင်ၾၢႆႇႁႅင်းၾိင်ႈ၊ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းလႄႈ ၾၢႆႇၸတ်းၶိုင် တၢမ်ၼင်ႇ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ တႅမ်ႈမီးမႃးၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ႁပ်ႉႁဵတ်းၸွမ်း လွၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်း ဢဝ်လၢႆးဢၼ်ၼၼ်ႉ သေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း – တင်းမူတ်းတေမီး 8 ၶေႃႈၼႆႉ။

တီႈၼႆႈႁဝ်းၶႃႈ မႃးထတ်းတူၺ်းတႄႉ ၶေႃႈထီႉ 6 ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ တႃႇတေၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တေလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်း ၸုမ်းဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ လၢတ်ႈ မႃး ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၸုမ်းၼၢင်းယိင်း၊ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢိၵ်ႇပႃး ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၸိူဝ်းႁဵတ်း CDM လႄႈ ၸိူဝ်းၶွမ်ႈၶတ်း ၼႄၵၢင်ၸႂ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇၽွမ်ႉၸွမ်း ၾၢႆႇၼၸၵ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ တင်း မူတ်းတင်းသဵင်ႈ တေလႆႈမႃးဢုပ်ႇဢူဝ်း ၶဝ်ႈၵၢတ်ႇဢွင်ႇၵၼ်ဢွၼ်တၢင်း မိူဝ်ႈလႂ် ႁူမ်ႈလႆႈၸႂ်ၵၼ် တင်းမူတ်း တင်းသဵင်ႈ ယဝ်ႉ။ ၸင်ႇတေမႃးၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်ပွင်မိူင်း လုၵ်ႉတီႈပၢင်ၵုမ်ၼႆႉသေယဝ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင် ပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ သေ ၸင်ႇတေမႃးၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊတရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ မၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။

NUG ဢမ်ႇၸွမ်း လၢႆးၵၢၼ်ဢၼ်ၼၼ်ႉ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၼႂ်းၶဝ်ႁင်းၵူၺ်းသေ တေၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပၵ်းပိူင်လၵ်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၻီႊမူဝ်ႊရေႊသီႊၵႂႃႇ ႁင်းၵူၺ်းၶဝ်ၵူၺ်းႁႃႉ မီးမႃးၶေႃႈထၢမ်ယဝ်ႉ။

ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ဝႃႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်း ၸိူဝ်းၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၼၼ်ႉ မီးလႂ်ၸုမ်းယဝ်ႉ ၼွၵ်ႈလိူဝ် NLD တေမီးထႅင်ႈ ပႃႇ တီႇမႂ်ႇသုင်မိူင်းယၢင်းလႅင်၊ ပႃႇတီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပလွင်ႈ တေမီးသွင်ပႃႇတီႇ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈပႃးတင်း NLD မီးသၢမ်ပႃႇတီႇၵူၺ်း။ ၵမ်းၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၸုမ်းၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၼၼ်ႉ သမ်ႉမီးၵႃႈႁိုဝ်ယဝ်ႉ ဢၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်းၼႆႉ။ ဝၢႆးလင် NLD 15 ၵေႃႉ လႄႈ တင်းယၢင်းလႅင် ၼိုင်ႈၵေႃႉ၊ ပလွင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႉယဝ်ႉသေ တေမီးမႃးထႅင်ႈ ဢူးဢွင်ႇၵျီႇၺုၼ်ႉၶဝ်လႄႈ ဢူးသီႇတူႇ မွင်ႇ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈၵၼ် တင်းမူတ်းၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇပူၼ်ႉ 20 ၵေႃႉ။ ဢၼ်ပႆႇၶဝ်ႈပႃးမၼ်း မီးဢၢၼ်ႇပၢၵ်ႇ မၼ်းၵွၼ်ႇ။

ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၼႆၵေႃႈ ဢၼ်ပႆႇၵႂႃႇၶဝ်ႈပႃးမီးထႅင်ႈ 10 ပၢႆၵွၼ်ႇ ၼႆႉၸိူဝ်းဢွင်ႇပေႉ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵူၺ်း။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၸုမ်း ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊတိတ်ႊ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၵွၼ်ႇ။  

ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ် ၸုမ်း EAO ဢၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၸုမ်း NUG ၼၼ်ႉ သမ်ႉမီး လၢႆၸုမ်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ပႆႇမီးသေ ၸုမ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆ ပႆႇဢုပ်ႇဢူဝ်း တူၵ်းလူင်းၵၼ်လႆႈ ၼႂ်းၵႄႈၸုမ်းၸၢဝ်း ၸိူဝ်းတေႁူမ်ႈၵၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ တႃႇတေၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်ပွင်မိူင်းၼၼ်ႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းပႆႇပဵၼ်လႆႈၵွၼ်ႇ။ ပေႃးဝႃႈ တႃႇတေၸတ်းႁဵတ်း ပၢင်ၵုမ်ပွင်မိူင်း ပႆႇ ပဵၼ်လႆႈၼႆ ဢၼ်ဝႃႈတႃႇတေၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊၻရႄႊၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊၼၼ်ႉလူး ၸွင်ႇပႃႈတူဝ်ႈတၼ်း ပေႃးဝႃႈၵၼ်မႃး တိုၼ်းဝႃႈပႆႇတူဝ်ႈတၼ်း။

ႁူႉယူႇပႆႇတူဝ်ႈတၼ်း ႁဵတ်းသင်သမ်ႉ ၼႅတ်ႈၶိုင်ၽွတ်ႈႁႅၼ်းၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊမၼ်းဢွၵ်ႇမႃး ၼႆႉတႄႉ မၼ်းၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးဝူၼ်ႉ လႄႈ တင်းႁဵတ်း ၶွင် NLD မိူဝ်ႈၸဵမ်ၵဝ်ႇၵဝ်ႇ ၼႃႈတီႈတၼ်းႁဵင်း ဢၼ်လႂ် ၵုမ်ႇဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈၸုမ်းNLD လႆႈၵႂႃႇၼင်ႈ ၸုၵ်းသုၵ်းဝႆႉဢွၼ်တၢင်း လႆႈဢဝ်ဢွင်ႈတီႈယူႇဝႆႉဢွၼ်တၢင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းထၢင်ႇၸႅင်ႈယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈ ထတ်းႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်း ၵၼ်ယူႇ။

ၵမ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်း NUG သမ်ႉ ၶိုၼ်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးထႅင်ႈ ဝၼ်းတီႈ 27/5/2021 ၼႆႉ ယူႇတီႈ CRPH ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၶေႇပိၵ်ႉ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ KPICT ၶဝ်တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇၽွတ်ႈႁႅၼ်းၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵၢင်ၸူဝ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇမိူင်း ၶၢင်။

ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉ ယူႇတီႈလႂ် ယူႇတီႈၽႂ် ယူႇတီႈ NUCC ၸုမ်းလႂ် ၸိူဝ်းၵႂႃႇၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း NUCC ၼၼ်ႉ ၸုမ်းလႂ် သမ်ႉ လႆႈၸႂ်သေ တူၵ်းလူင်းၸွမ်း။ ပေႃးတေလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ မၼ်းၵူၺ်းပဵၼ်ၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးၵၢၼ် CRPH ၸဵမ်ပိုင်းၶဝ် ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးဝႃႈ ပေႃးတေႁူမ်ႈဢုပ်ႇၵၼ်တင်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼမ်လၢႆ မၼ်းတေဢုပ်ႇယၢပ်ႇလႄႈ တေဢုပ်ႇၸွမ်းၸုမ်း လႂ် ၸုမ်းၼၼ်ႉသေ တူၵ်းလူင်းၵၼ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။ တီႈၼႆႈ ယင်းယၢမ်ႈမီးမႃး ၶေႃႈၵိူဝ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၵၼ်ဝႃႈ Bilateral ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တီႈတႄႉမၼ်း ပဵၼ်လွင်ႈၸႅၵ်ႇၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၵၼ်ၵူၺ်း ယၢမ်းမီးၵႂၢမ်းၵိူဝ်ႉၵၼ်မႃး။ ဝႃႈလႃး ၵေႃႈ ၵႂၢမ်းၵိူဝ်ႉဢၼ်ၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မႃးတႄႉယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ မိူဝ်ႈလဵဝ် လႆႈႁၼ်မႃးယဝ်ႉ။

ႁဵတ်းသင် ဝႃႈၼၼ် KPICT ၼႆႉမၼ်းတၢင်တူဝ်ၸုမ်းၸၢဝ်းၶၢင်ၶဝ် လၢႆလၢႆၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ   ၶေႃႈၸုၵ်းမၼ်ႈမၼ်းၼႆႉသမ်ႉ ၼင်ႇႁဝ်း ယၢမ်ႈလႆႈငိၼ်းတႄႉဝႃႈ ၶဝ်တၢင်တူဝ် Naga-Land ဢၼ်ပဵၼ်တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ပွတ်းတွၼ်ႈၼိူဝ် ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူင်းၶၢင်ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်လႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ဢၼ်ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ Kachin Sub-State မိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇၵေႃႈ ပႃးၵႂႃႇပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။

ၶဝ်တၢင်တူဝ် တၢင်ၼႃႈတီႈၸိူဝ်းၼႆႉသေယဝ်ႉ ၵႂႃႇၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း ၵႂႃႇႁူမ်ႈမိုဝ်းၸွမ်း CRPH သေယဝ်ႉ။ CRPH သမ်ႉ ႁူႉ ၸွမ်းပိုၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်? ၸႅင်ႈလႅင်းယဝ်ႉလႄႈ လႆႈယွမ်းႁပ်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ်? တီႈၵေႇသုတ်းမၼ်း KPICT ၼႆႉ ၶဝ်ယိုၼ်ႈယွၼ်း တီႈ CRPH ဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းၶၢင်ၼႆႉ တိုၼ်းတေလႆႈမီး ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ KIA ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉ တၢင်ႇၸုမ်း ၶဝ်ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ။

ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈ CRPH သမ်ႉ ဢဝ်သၢင်ႉလၵ်းၸဵင်ဢၼ်လႂ်သေ သမ်ႉယွမ်းႁပ်ႉၶဝ်ဝႆႉလႃႇ ၼႆႉၵေႃႈ တေမီးမႃး ၶေႃႈထၢမ်။ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ဢၼ်ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ Kachin Sub-State  ပွတ်းၵူတ်ႉၶၢႆ၊ သႅၼ်ဝီ ပွတ်းတွၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈ မိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶၢင် ၶဝ်ယူႇဢၼ်လဵဝ်ႁိုဝ်? ၸွမ်းၼင်ႇ ပိူင်ပိုင်းၵူႈပၢၼ်ပၢၼ်လႄႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်းတင်းၼမ် ႁူႉဝႆႉတႄႉ တိုၼ်းပဵၼ်မိူင်းတႆးၼႆ ၽႂ်ၵေႃႈ ႁူႉပွင်ႇၸႂ် ၸႅင်ႈလႅင်းၵၼ်ယူႇ။

ၵူၼ်းတႆး ဢၼ်မီးယူႇတီႈ ၼႂ်းၵူတ်ႉၶၢႆ၊ သႅၼ်ဝီ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူး ၸွင်ႇႁူႉႁၼ်ၸွမ်း ၸွင်ႇၽွမ်ႉ ၸႂ်ၸွမ်း လၢႆးၵၢၼ် KPICT ၶဝ်ႁဵတ်းၼၼ်ႉႁိုဝ်။ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းၶၢင် ၼွၵ်ႈသေၸုမ်းၸၢဝ်းၶၢင်ဢမ်ႇ ပႃးၽႂ်ထႅင်ႈ ၼႂ်းၶဝ် ၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆး၊ ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင်၊ ပီႈၼွင်ႉတႆးၶမ်းတီႈ လၢႆလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းမီးယူႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူး ၸွင်ႇၽႂ်ၽွမ်ႉ ၸွမ်း၊ ၸွင်ႇၽႂ်သမ်ႉ ႁူႉႁၼ်ၸွမ်း ၸွင်ႇၶဝ်သမ်ႉ တၢင်တူဝ်လႆႈၼႄႇ။

ယူႇတီႈ CRPH ၼႆႉ ၽိူဝ်ႇတေႁဵတ်း ႁႂ်ႈလွင်ႈတႅၼ်းတၢင်ၵၼ် ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ယႂ်ႇယၢဝ်းမႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢမ်ႇ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းသေ သမ်ႉၵူၺ်းမိူၼ်တင်း သႄႇႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ် ၸၢင်ႈၸတ်ႉလိူတ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇဢိူဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လွင်ႈၶဝ်ႁဵတ်းမႅၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၶဝ်ႁူႉထိုင်ႁိုဝ်ၼႆၵေႃႈ တင်းတေလႆႈထၢမ်ယူႇ။

ၵူၺ်းပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၼႆႉတႄႉ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးၵၢၼ်ၶွင်ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶၢင်ၶဝ်ၶိုၼ်း ယၢမ်ႈဝူၼ်ႉ ယၢမ်ႈႁဵတ်းမႃးၸိူင်ႉ ၼင်ႇၼႆ။ လႆႈဢမ်ႇလႆႈ ဝႆႉၵမ်းၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႆႉ ၶႅၼ်းသေဝႆႉလၢတ်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလၢႆးတၢင်း ၸိူင်ႉၼႆသေ ႁႃဢဝ်ဢွင်ႈတီႈယူႇ ႁႂ်ႈလႆႈဝႆႉ ဢွၼ်တၢင်းထႃႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တိုၼ်းပဵၼ်လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၶွင်ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶၢင်ၶဝ်ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တေယၢမ်း ၺႃးမႃးယူႇ။ ၼႆႉတႄႉပဵၼ်လၢႆးၵၢၼ်ဢၼ်ပိူၼ်ႈလူဝ်ႇႁဵတ်းလႄႈ ပိူၼ်ႈႁဵတ်း။

ယူႇတီႈ ႁဝ်းၶႃႈသမ်ႉ ဝူၼ်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ပေႃးတေမႃးလၢတ်ႈ လွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶွင်တႆးႁဝ်းၼႆၵေႃႈ ၵုမ်ႇမႃးၸႅၵ်ႇမႅင်ႇၼႃႈတီႈ ၵၼ်၊ ၵုမ်ႇမႃးႁိမ်ၼႃႈတီႈၵၼ်ၸွမ်းပွတ်းႁွင်ႇ၊ ပွတ်းၸၢၼ်း ၵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း မိူင်းတႆးလူင် ဢၼ်တေမၢင်ႈၵႂႃႇပဵၼ်ၵိဝ်ႇသေ ယဝ်ႉ  ပႃးၵႂႃႇၸွမ်း  Kachin Sub-State ႁိုဝ်ႉ ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵႂႃႇ ၸွင်ႇႁဝ်းဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈႁိုဝ် ၼွၵ်ႈသေ ဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉ တေမီးသင်ထႅင်ႈလႃႇ။

ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ႁုပ်ႈသေ ၶိုၼ်းမႃးထတ်းတူၺ်းတႄႉ ယူႇတီႈ CRPH လႄႈတင်း KPICT  ၶဝ်မႃးတူၵ်းလူင်းၵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵၢင်ၸူဝ်ႈၶွင် မိူင်းၶၢင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်းသမ်ႉ တေတႅၼ်းတၢင်လႆႈ ၸုမ်းၸၢဝ်း ၶိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၸွမ်းၵၼ် ၼႂ်းမိူင်းၶၢင် တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ။

ယူႇတီႈ KPICT ၼင်ႇၶဝ် ယွမ်းႁပ်ႉ ႁပ်ႉႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၶဝ်တၢင်တူဝ်ပဵၼ်လၢႆတီႈလၢႆတၢင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႃႈတီႈၸိူဝ်း ဢၼ်ယူႇၸွမ်း ပီႈၼွင်ႉၶၢင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူး။ ၸွင်ႇႁူႉၸွမ်း ယွမ်းႁပ်ႉၸွမ်းလႆႈႁိုဝ်။ ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးတင်းဝႃႈ ဢမ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မၼ်းတႅတ်ႈတေႃး၊ ဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းၸႅင်ႈလႅင်းဝႆႉထႃႈ ၼႆၸိုင်။ CRPH ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႆႉ ယႃႇဝႃႈတေတၢင်တူဝ်လႆႈ တေသူၼ်းတုမ်ႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်လႆႈ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈယင်းတေပဵၼ် ဢၼ်လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၸၢဝ်း ၶိူဝ်း ၵၼ်ႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈဝူၼ်ႉယူႇ။

ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းတႆး ၸိူဝ်းႁဵတ်းပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈလီ၊ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵေႃႈလီ ႁဝ်း ၵုမ်ႇတူၺ်း ဝူၼ်ႉၸွမ်းလွင်ႈသိုၵ်းသွင်ၸုမ်း၊ ႁိမ်ၵၼ်ၼႃႈတီႈၼႂ်းပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်းယူႇသေယဝ်ႉ  သမ်ႉလိုမ်းပႅတ်ႈ ၵၢၼ်တင်း လုမ်ႈၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆးတင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉတေလိုမ်းပႅတ်ႈၼႆၸိုင် ၵၢၼ်မိူင်း ႁဝ်းၶႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းတေၸၢင်ႈတူၵ်းလိုၼ်းပိူၼ်ႈႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈယွၼ်း ၾၢင်ႉထိုင်ၵၼ် တိုၵ်းသူၼ်းၼင်ႇၼႆသေ ယွၼ်း ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆ ၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

30/5/2021