ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တေပဵၼ်သႅင်ဢေ(ၵိုင်ႇမိူင်း) ႁိုဝ် သႅင်ၶဝ်ႈႁႅင်ႈ တႃႇၵူၼ်းမိူင်း

တွၼ်ႈတႃႇ ဝူင်ႈၼႆႉႁဝ်းၶႃႈ လိူၵ်ႈဝႆႉ ႁူဝ်ၶေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈ ပၢင်ပွႆးမၢႆတွင်း ဝၼ်းတပ်ႉမတေႃႇ တေပဵၼ် ၼမိၵ်ႈလီပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းသၢၼ်ၶတ်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈႁဵတ်းမိူၵ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ထိုင်တီႈၸမ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်မႃးယဝ်ႉလႄႈ တႃႇလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၶိုၼ်မိုဝ်းၶိုၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်မႃး ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ ၼင်ႇၵႂၢမ်းမီးဝႆႉၼၼ်ႉ။

ယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိပ်းၸူၼ်ဢႃႇၼႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼႆႉ မီးမႃး 50 ဝၼ်းလိူဝ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ပႆႇမီးၸိုင်ႈ မိူင်းဢၼ်လႂ် မၵ်းမၼ်ႈမၼ်းပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ တေႃႈၼင်ႇ မိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ပႃႇတီႇလဵဝ် ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းၶႄႇလႄႈ မိူင်း လုၵ်ႈၶိုၼ်ႈသိုၵ်း ၽွင်းငမ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူင်းထႆး ယင်းဢမ်ႇႁတ်းၵမ်ႉယၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။

ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ UN ႁူမ်ႈတုမ်၊ ၸိုင်ႈမိူင်းယူႊရူပ်ႉ EU ဢိၵ်ႇပႃး ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ႁုၵ်ႉၸၼ်ဢဝ်လူၺ်းလၢႆးတိုၵ်း ၶၢတ်ႇသၢႆသိုပ်ႇလႄႈ ၼႃႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၶွင်တပ်ႉ ၶွင်သုၼ်ႇလဵဝ် ၾၢႆႇသိုၵ်းၶဝ်မႃး ၶိုၼ်ႈၶၵ်ႉမႃး ဝၼ်းယဝ်ႉဝၼ်း ဢမ်ႇၶၢတ်ႇ။

ၵမ်းၼႆႉ ယူႇၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသူၼ်းႁူၺ်းပၼ်သုၼ်ႇ၊ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ၸႂ်ႉလၢႆး ႁုၵ်ႉႁၢႆႉ ထိူဝ်ၶေႃးၵႆႇၼႄလိင်းယူႇ ၵွႆႈယူႇ ၵွႆႈႁၢႆႉ လိူင်းမႃးတိၵ်းတိၵ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဢႃယု 10 ၶူပ်ႇပၢႆလႂ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်၊ ၸၼ်ႉသုင် တေႃႇထိုင်ၸၼ်ႉၸွမ် ဢိၵ်ႇပႃးၵူၼ်းမိူင်း ၽၵ်းၵႃႇ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူႈၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ သၢၼ်ၶတ်းလုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်တေႃႇတပ်ႉသိုၵ်းလႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇၵိုတ်း ဢမ်ႇလိုဝ်ႈသေယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇလၢႆးၼိုင်ႈၵေႃႈလၢႆးၼိုင်ႈ တိုၼ်းၼႄလွင်ႈသၢၼ်ၶတ်းယူႇ ႁၢၼ်ႉတေႃႇၵူႈမိူင်းမိူင်း ပေႃးလႆႈ ၼပ်ႉယမ်မၵ်းမၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ထိုင်မႃးၼႂ်းပွတ်းႁၢင်လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်ၼႆႉ ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ယိုင်ႈၶႅၼ်းမိူၵ်ႈမႂ်ႈ ႁုၵ်ႉႁၢႆႉမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇတႄႉ တႄႉဝႃႈဝႃႈ။ ထိုင်တၢင်းၸုမ်း CRPH ၶဝ် ပေႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမၵ်းမၼ်ႈၶဝ်ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉမႃး။

ဢမ်ႇဝႃႈ ၵၢင်ဝၼ်းၵၢင်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇလိူၵ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢမ်ႇဝႄႈၵူၼ်းယိင်းၵူၼ်းၸၢႆး ႁၼ်ၽႂ်တီႈလႂ်ၵေႃႈပေႃႉႁႅမ် ပိတ်ႉထၢၵ်ႇ ပိုတ်းယိုဝ်းလူင်ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း။ ႁၼ်ရူတ်ႉႁၼ်ၵႃး ၵိုတ်းဝႆႉ ၸွမ်းတႃႈၸွမ်းတၢင်း ထုၺ်ပႅတ်ႈ ႁိပ်ႇပႅတ်ႈ ရူတ်ႉ ၶိူင်ႈ မိုဝ်းထိုဝ် ၾူၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ၸူၼ်လိပ်းႁိမ်ဢဝ် ပေႃႉႁႅမ်ယႃႉၵွႆ ႁၢၼ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢမ်ႇဝႆႉ ၸၵ်ႉၶုတ်ႈ တေႃႉမိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႁဵတ်းၵႂႃႇ ၵႃႈပွင်ႇၵႃႈပဵၼ်။

ၵွပ်ႈၼႆ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ်ၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းပဵၼ်ၶဵၼ်ယႃႉၵူၼ်းမိူင်း လုမ်းလုမ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈၵမ်းသိုဝ်ႈၶႃႈယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် မိူၵ်ႈမႂ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၼႆႉ ယူႇတီႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ် ၼႆၵေႃႈ ဢွၼ်ဝူၼ်ႉ ထိုင် ပိူဝ်ႈတႃႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလွၵ်းလၢႆးၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်ၵဝ်ႇမႃးယဝ်ႉ။

လူၺ်ႈလၢႆး မိုဝ်းပဝ်ႇ တိၼ်ပဝ်ႇတေႃႇသူႈမႃးယူႇၼႆႉ လူႉတၢႆ သဵင်ႁၢႆ လၢႆလၢႆၵူၺ်းလႄႈ တႃႇမိူဝ်းသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ႁႂ်ႈမေႃလၢႆး ၵၢၼ်သိုၵ်းမူၵ်းသေၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၶႂ်ႈမႃးတေႃႇသူႈလီငၢမ်း မီးၵၢင်ၸႂ် ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆယဝ်ႉၼႆ လႆႈႁူႉငိၼ်းၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၸင်ႇၼၼ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ ၸုမ်းလႂ် တေႁပ်ႉၸွႆႈသွၼ်ပၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢွၼ်ၵၼ်ႁႃပိုင်ႈဢိင်မႃး ၶိူဝ်း ၶိူဝ်းယၢႆးယၢႆးၶႃႈယဝ်ႉ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ။

ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း မႅၵ်ႇၵွင်ႈၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉသႅင်လီ ပိူဝ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ်ၶဝ် ၵူၼ်းႁဵတ်း CDM ၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယူႇတီႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ၶဝ် တေႁဵတ်း CDM ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ လူဝ်ႇမီးၵူၼ်းၼႄၵၢင်ၸႂ် ဢၼ် ဢွၵ်ႇၼိူဝ်တၢင်း၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ လူဝ်ႇလႆႈမီး ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းႁိုဝ် ၶွမ်ႊမတီႊၸတ်းၵၢၼ်ၶွမ်ႊၶတ်း ၼႄၵၢင်ၸႂ် ဢၼ်တေပၢၵ်ႈ လွင်ႈၼႄတၢင်း ပၼ်ဢဵၼ်ပၼ်ႁႅင်း။

ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ တေလႆႈမီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ CRPH  ၶဝ်ႁိုဝ်ႉ တႃႇတေၵပ်းသိုပ်ႇ ၵမ်ႉယၼ်ပၼ် ၶဝ်ႈၼမ်ႉငိုၼ်း တွင်း ပိူဝ်ႈတႃႇၵိၼ်ယႅမ်ႉၵႂႃႇ။ တေလႆႈမီးၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း မႅၵ်ႇၵွင်ႈလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉၶဝ် ဢၼ်ဢဝ်ၽတ်ႈဢဝ်ငဝ်း ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉ ၵင်ႈပၼ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၶဝ် ပေႃးဝႃႈ သီႇပႃႈသီႇၾၢႆႇ ယိပ်းႁူမ်ႈၽဵင်ႇၵၼ် ၵဝ်ႉၵူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ တေ ၵူၼ်ႇပၢင်းလူႉလႅဝ်လႆႈ ႁူႉထိုင်ၵၼ်ယူႇ။

ၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ မွၵ်ႇႁၢင်ႈလီ ၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ၵူၼ်း ၸူမ်းႁပ်ႉ ၸူမ်းၼူမ် ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈပွင်ႇၸႂ်ၵၼ်ယူႇ။

ၵႃႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ ထိုင်တီႈထိုင်တၢင်းဝႃႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈယႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ပွႆႇႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုတ်း သိမ်းလႆႈ ပၢင်သဝ်းၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၼၼ် ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ဢိတ်းဢွတ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈၵေႃႈယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တီႈၵူၼ်းမိူင်း ယွင်ႈယေႃး ၸူမ်းသိူဝ်းတၢင်ႇၵုင်ႇ ဢဝ်မုၼ်တႄႉတႄႉၵမ်းသိုဝ်ႈၶႃႈယဝ်ႉ။

ဢမ်ႇသင်ၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းသႄႉသွမ်းတေႃႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူၺ်းၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းပေႃးယွင်ႈဢၢမ်း ပေႃးၸႂ်ၼႃႇယဝ်ႉ။ ဝႆႉဝႃႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ပႆႇပႃႈၽႅၼ်ၵၢၼ်လေႃႇတိုၵ်းတေႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆသေတႃႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်း PPST ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးဝႃႈ တေၵိုတ်းပႅတ်ႈလွင်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၸွမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တႃႇၼိုင်ႈပီ ဢၼ်ၼႆႉလႂ် သမ်ႉယူႇတီႈၸုမ်း FPNCC ဢမ်ႇယွမ်းထွမ်ႇၼင်ႇၵႂၢမ်း သုၼ်ႊၵေႃႊသျႅင်ႊ ၽူႈတၢင်တူဝ် ၶိုၵ်ႉတွၼ်းၶွင်မိူင်းၶႄႇ တိုၵ်း သူၼ်းႁႂ်ႈသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸွမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉလႂ်။

ၼင်ႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ် ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈမိုတ်ႈၵိုဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ်တင်း UWSA တီႈဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း၊ ႁႂ်ႈဢပ်ႇ ၵုမ် မိုတ်ႈၵိုဝ်းသၢင်ႈလွင်ႈၸမ်ၸႂ်ၵၼ် တီႈၸုမ်းမိူင်းလႃး တီႈၵဵင်းတုင်လႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၾၢၵ်းၼိူဝ်တင်းသဵင်ႈ ႁူမ်ႈ လႆႈၸႂ်ၵၼ်သေ ၵၢႆႇပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မႃးပဵၼ်တီႈၸႂ်ယႂ်ႇ တႃႇၵူၼ်းမိူင်း တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။

ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉ တေပဵၼ်ၵၢၼ်လမ်ႇလွင်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ ယုၵ်ႉယွင်ႈပၼ်ၼမ်ႉၸႂ် ၵူၼ်းၼႄလႄႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း တႄႉတႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၼ်ထိုင် ၸိူင်ႉၼႆ။

ဝၼ်းတပ်ႉမတေႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၼ်းလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ ဢၼ်ၶဝ်မႃးႁဵတ်းပဵၼ်ဝႃႈ ဝၼ်းတပ်ႉမတေႃႇမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈမႃး တေၶွပ်ႈၶူပ်ႇ ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ယူႇတီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလုၵ်ႉၾိုၼ်ႉ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇ KNU ၸုမ်းယၢင်း ၽိူၵ်ႇ၊ RCSS ၸုမ်းလွႆတႆးလႅင်း၊ NMSD ၸုမ်းမွၼ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတၢင်း ၸုမ်းၾၢၵ်းၼိူဝ်ၼႆႉ UWSA ၶဝ် KIA၊ SSPP၊ TNLA ပႃးၸဵမ် ၸုမ်းၵူဝ်းၵၢင်ႉ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလႂ် ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ပၢင်ပွႆးၶဝ် ၸိုင် သရေႇၼႃႇတႃ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ ယိုင်ႈၶႅၼ်းၸႂ်တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းထူမ်ႇ ၼမ်ႉလၢႆးသႂ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉ။

ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ၸိုင်ႈမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼႆၵေႃႈ တိူဝ်းတေထၢင်ႇႁၢင်ႈ မၢပ်ႇမႂ်ဢဝ်လိူင်ႈထႅင်ႈလိူဝ်ၵဝ်ႇမႃးယဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႃႈ တႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႆႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ။

ၸင်ႇဝႃႈ ပၢင်ပွႆးမၢႆတွင်းဝၼ်းတပ်ႉမတေႃႇ တေပဵၼ်မႃးဝၼ်းမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၶဝ် ၽွမ်ႉ သဵင်ပဵင်းပၢၵ်ႇၵၼ်သေ သၢၼ်ၶတ်းလႆႈ တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၼႆတႄႉၵေႃႈ တေပဵၼ်ၼႃႈမိၵ်ႈလီတႃႇၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းသၢၼ် ၶတ်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ထိုင်တီႈလီငၢမ်းယူႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ယွၼ်းတေႃႉတႆႇၶႆႈၼႄၵၼ် မွၵ်ႈၼႆႉသေ ႁႂ်ႈ လႆႈၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းတီႈၼႆၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း