ပိူင်ပဵၼ်သၢမ်ယၢင်ႇ ၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ၽွင်းပီ 2024 ၼႆႉ

မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊၼႆႉ ၸုမ်း Community Analysis Support System (CASS) ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈၾၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးလႆႈတၢင်းၵမ်ႉၸွႆႈ၊ တူၵ်ႇတၵ်ႉပႃးဝႃႈ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸၢင်ႈလႆႈႁူပ်ႉႁၼ် လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈ 3 ယၢင်ႇ။

ၶေႃႈတီႈ – (1) ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈလႆႈၸႂ် ပၢင်ၵုမ် ႁၢႆႊၵိူင်ႊ (Haigeng Agreement) တီႈဝဵင်းၶုၼ်ႊမိင် ၸႄႈမိူင်း ယုၼ်ႊၼၢၼ်ႊ မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉသေ မိူင်းၶႄႇလူင် တဵၵ်းႁႂ်ႈသွင်ၾၢႆႇ ၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်။ ၾၢႆႇၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယင်းတမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၶိုင်တိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်လႆႈၵၢၼ်ႉသုမ်းပွႆႇၽႃႈ ၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ၾၢႆႇၸုမ်းဢူၺ်းလီသိုၵ်း 3 ပီႈၼွင်ႉၵေႃႈ ယူႇယူႇ ယင်းၵႆႉတွၵ်ႉတႅၵ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇ ၶိူဝ်းယႂ်း။

ၶေႃႈတီႈ –  (2) ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ မီးၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼမ်၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၼင်ႇၵၼ် ၽိုတ်ႉႁိမ်ပိုၼ်ႉတီႈၵၼ်လႄႈ ၸၢင်ႈၶဵင်ႈၶႅင် ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်မႃး ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇ ။

ၶေႃႈတီႈ – (3) လွင်ႈပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးထႅင်ႈ လိူဝ်ၵဝ်ႇ။

ႁူဝ်ယွႆႈလွင်ႈပိူင်ပဵၼ်တင်းသၢမ်ပိူင် ဢၼ်တေၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼၼ့် တေသပ်းလႅင်းၼႄထႅင်ႈ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈ ၵူင်ၵူင်ၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွၼ်ႇပႆႇလၢတ်ႈလွင်ႈႁူဝ်ယွႆႈၼႆႉ ႁဝ်းမႃးႁုပ်ႈထတ်းတူၺ်းငဝ်းလၢႆးလႄႈ ပိူင်ပဵၼ် မိူင်း မၢၼ်ႈ ပတ်းပိုၼ့်တူၺ်းၵွၼ်ႇ။

ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇလၢႆလၢႆၸုမ်းႁၢႆးငၢၼ်း ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 6/4/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆ့ဝႃႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆ့ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ့် ယိုတ်းဢဝ်လႆႈ ၸႄႈဝဵင်း ဢမ်ႇယွမ်း 40 ဝဵင်း။ လိူဝ်သေၼၼ့် ဢမ်ႇၵႃး ပိုၼ့်တီႈမွၵ်ႈ 70 ပိူဝ်ႊသဵၼ်ႊၼၼ့် ဢမ်ႇယူႇပႃႈတႂ်ႈၵုမ်းၵမ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸၵၸ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ်လႆႈတႄႉတႄႉ တေမီးမွၵ်ႈ 30% ၵူၺ်း ယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ့် မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၼႆ့ၵူၺ်း ၸုမ်းဢၼ်ယူႇၾၢႆႇ National Unity Government (NUG) ၶဝ်ပွႆႇႁိူဝ်းမိၼ်ၻရူၼ်ႊ ယွတ်ႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၼေႇပျီႇတေႃႇ ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ့်။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆ့ ယူႇတီႈ လုမ်းပွင်ၵၢၼ်လူင်ၾၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ NUG ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၸုမ်းၶဝ်လႆႈၸႂ်ႉ ၻရူၼ်ႊ သႅၼ်းၶလွၻ်ႉ(Kloud) ယိုဝ်းသႂ်ႇႁိူၼ်း မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇလႄႈ လုမ်းပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းမၼ်း ၼႂ်းဝဵင်းၸေႇယႃႇ သီႇရိ ဢၼ်ယူႇၼႂ်းဝဵင်းလူင်ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တၢႆ 15 ၵေႃႉ၊ ၽူႈမီးၸၼ့် လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်း 4 ၵေႃႉ ၼႆယဝ့်။

ဢၼ်သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄႇၵူၼ်းမိူင်း PDF ၶဝ်ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းထိုင်ၼေႇပျီႇတေႃႇ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁိူၼ်း ၸွမ်သိုၵ်း လူင် မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ၊ ပၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်၊ လုမ်းပွင်ၵၢၼ် ဝႂၢင်းၽႅၼ် ၵၢၼ်သိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ့် လႆႈလူႉၵွႆၵႂႃႇၽွင်ႈ။

လိူဝ်ၼၼ့် ၼႂ်းလၢႆလၢႆပိုၼ့်တီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းမိူင်းၶၢင်၊ ရၶႅင်ႇ၊ ယၢင်း၊ ယၢင်းလႅင်လႄႈ မိူင်းၶျၢင်း ၸိူဝ်း ၼၼ့် ယွၼ်ႉႁႅင်းသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်းတၢင်းလိၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇယဝ်ႉလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်ယႂ်ႇ တၢင်းၵၢင်ႁၢဝ် သေတိုၵ်းၵူၺ်း။

မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉႁိူဝ်းမိၼ် သေတိုၵ်း ၸုမ်းပူတ်ႇပွႆႇၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈပဢူဝ်း (PNLA) ၼႂ်းဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ဢၼ်လေႃႇတိုၵ်းယူႇ တၢင်းဝဵင်းၵေႃလၢင်း (Kawlin) တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၸိူဝ်း ၼႆႉ ၶဝ်ယိုတ်းလႆႈၶိုၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၽွင်ႈ။

ပႅၵ့်သမ့် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်လႆႈၶိုၼ်း ၼႆသေတႃႉ ပၢင်တိုၵ်းယင်းတိုၵ့်သိုပ်ႇပဵၼ်ယူႇတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်။ ငဝ်း လၢႆး လိုၼ်းသုတ်းတႄ့ ပဵၼ်လွင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸၶဝ် ၵၢၼ်ႉသိုၵ်းပၼ် တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸၢတ်ႈ ယၢင်းၽိူၵ်ႇ (Karen National Liberation Army-KNLA) ၼၼ့်ယဝ့်။

မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၼႆ့ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ပႃးၽူႈမီးၸၼ့် တင်းမူတ်း 600 ၵေႃႉပၢႆ ယုၵ်ႉမိုဝ်း ယွမ်းၵၢၼ်ႉပၼ် လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းယၢင်း KNLA ယိုတ်းဢဝ်လႆႈ ဝဵင်းလူင်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး သုၼ်ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ထႆး-မၢၼ်ႈ ဝဵင်းမျႃႉဝ တီႇ၊ တပ်ႉၵွင် မၢႆ 275 ဢၼ်ပဵၼ် တပ်ႉပႂ်ႉဝဵင်းၵေႃႈ ယွမ်းၵၢၼ်ႉၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11/4/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ။

မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းတူဝ်ဝဵင်းၵေႃလၢင်း(ၵေႃးလိၼ်း) ၼၼ့် ၸုမ်းသိုၵ်းၵႅတ်ႇ ၶႄၵူၼ်းမိူင်း (PDF) တိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၶဝ်ႈတိုၵ်းၶိုၼ်း ယိုတ်းလႆႈပိုၼ့်တီႈ ၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း ဝၢႆးထွၼ်ဢွၵ်ႇပၼ် သိုၵ်း ၸၵၸ ယဝ့်သၢမ်လိူၼ်။ ပၢင်တိုၵ်းပွၵ်ႈၼႆ့ သိုၵ်းၸၵၸ လူႉတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 20 ၵေႃႉ။

မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပွၵ့် (ပေါက်) လႄႈ မၵူၺ်း(မကွေး) ၸိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ၺႃးသိုၵ်း PDF တီႉလႆႈတူဝ်လိပ်း 200 ပၢႆ ၊ တူဝ်တၢႆ 22 ၵေႃႉ။

ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ့်တႄ့ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းတၢင်းလိၼ် တၢင်း ၵၢင်ႁၢဝ်သေ လေႃႇတိုၵ်း ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႂ်ႇ ဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ လူႉၵွႆၵႂႃႇသဵင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး ယိုတ်းဢဝ်လႆႈၶိုၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈၽွင်ႈ။

မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ တီႉၺွပ်းၵူၼ်းမိူင်း ႁဵတ်းႁူဝ်ႉပၼ်ၶဝ်၊ ဢဝ်ထူဝ်းတၢင်းဢွၵ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၸွမ်းၶဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLO/PNLA ဢမ်ႇၸၢင်ႈလူမ်ႇတိုၵ်းၶဝ် ယွၼ်ႉပႃးၵူၼ်းမိူင်းၸွမ်း ၼႂ်းငႃးသိုၵ်း။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ၼႆႉ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် လေႃႇတိုၵ်း မူႇဝၢၼ်ႈပွၵ်ႉဝဵင်း ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈပၢင်တိုၵ်း လႄႈ ႁိူၼ်းယေး၊ ၵၢတ်ႇ၊ ဝိႁၢရ် ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း လူႉၵွႆ ၵူၼ်းမိူင်း တၢႆမၢတ်ႇ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇ တင်းၼမ်။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၺႃးၽေးသိုၵ်း လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီသမ်ႉ ယဵပ်ႇၺႃးမၢၵ်ႇမႅင်း ၾင်လိၼ် လႆႈႁၵ်းၵႅင်ႉ တိၼ်မိုဝ်း ပုတ်းၶၢတ်ႇ ၸွမ်းထႅင်ႈ။

ယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်း တၢင်းၸႄႈမိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇၵေႃႈ ပႆႇယဵၼ် တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇၶိူဝ်းယႂ်း။

ပေႃးၼႆ ၵမ်းၼႆ့ ႁဝ်းမႃးတူၺ်းၶိုၼ်း ပိူင်ပဵၼ်ဢၼ်တေၸၢင်ႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈလႆႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼႂ်းပီၼႆ့ တေပဵၼ် သင်လၢႆလၢႆ ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၼ်လၢတ်ႈဝႆ့ပႃႈၼိူဝ်ၼၼ့်။

ငဝ်းလၢႆးမိူင်းတႆးပွတ်ႇႁွင်ႇ ဢၼ်တႄႇပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2023 ပီၵၢႆၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်း ၸၵၸ ၼပ့်ႁူဝ် ႁဵင် ယွမ်းၵၢၼ့်သိုၵ်း ပၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီသိုၵ်းသၢမ်ပီႈၼွင့်၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ လၢဝ့်ၵၢႆႇလႄႈ ၵူဝ်းၵၢင့် ၸိူဝ်းၼၼ့်။

ဢိင်ၼိူဝ် ၸိူင့်ၼႆသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း တီႈငဝ်ႈငုၼ်း တိူင်းသိုၵ်း ယမၶ မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပႃးတၢင်းတီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ ပိူဝ်ႈတႃႇလေႃႇတိုၵ်းၶိုၼ်း ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA ၶဝ်။ ၵူၺ်း ၵႃႈ ထႅင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈသမ့် ယူႇတီႈၸုမ်းသိုၵ်း ၸၵၸ၊ ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA ၶဝ် ၺႃးၶႄႇ မိပ်ႇဢီးၶႂ်ႈ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းသဵၼ်ႈ တၢင်းၵႃႉၶၢႆ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊလႄႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ (ၶျိၼ်ႊသူၺ်ႊႁေႃႊ)။

ပိူင်ပဵၼ်ထီ့သွင် ဢၼ်ဝႃႈသိုၵ်း ၸၵၸ ၶဝ်တေၶိုၼ်းတိုၵ်းဢဝ်ၶိုၼ်းပိုၼ့်တီႈဢၼ်သုမ်းပၼ် ၸုမ်းဢူၺ်း လီသၢမ်ပီႈၼွင့် ၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၶႄႇသမ့်ၶႂ်ႈပိုတ်ႇၶိုၼ်း သဵၼ်ႈတၢင်း ၵႃႉၶၢႆ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိူင်ပဵၼ်ထီ့သၢမ် ဢၼ်ဝႃႈၸုမ်းဢူၺ်းလီ တေလေႃႇတိုၵ်းၸုမ်းသိုၵ်း ၸၵၸ ၵွၼ်ႇၼႃႈ ၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆ့ ၼႆ ၵေႃႈ လႅပ်ႈတေဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈသိုၵ်း ၸၵၸ ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်းၶဝ် ယွၼ်းမီးၶေႃႈ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ႁၢႆးၵိူင်ႇၵၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 11 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ၼၼ့်ယဝ့်။

ၵွပ်ႈၼၼ် ၸုမ်းဢူၺ်းလီသၢမ်ပီႈၼွင့် ယင်းတေဢမ်ႇပႆႇယိုဝ်းသိုၵ်း ၸၵၸ၊ လိူဝ်သေၼၼ့် ၾၢႆႇၶဝ်ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်းသုၵ့်ယုင်ႈတႃႇတေဝၢင်းပိူင်ၽွင်းငမ်း ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈမႂ်ႇ ဢၼ်ၶဝ်လေႃႇတိုၵ်း ယိုတ်းဢဝ်မႃးလႆႈ မႃးၸိူဝ်းၼၼ့်ယူႇ။

လိူဝ်ၼၼ့် ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈၵၢၼ်သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ့်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးၼႆ ဢမ်ႇဝႃႈ  လၢႆႈ ၸုမ်းပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ့်သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (SSPP/SSA) တင်း ၸုမ်း TNLA ႁိုဝ် တင်းၸုမ်း KIA လႄႈ ၸုမ်း TNLA လႄႈ ၸုမ်း MNDAA ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈယိုဝ်းၵၼ်ၶိုၼ်း။

မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈမီး SSPP/ SSA လႄႈ ၸုမ်း MNDAA ၼၼ့် ယိုဝ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းဝႃႉ (United Wa State Army – UWSA) ၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးၸိမ်ၸွမ်း ယွၼ့်ပိူဝ်ႈၸုမ်း UWSA ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ Federal Political Negotiation and Consultative Committee (FPNCC) ဢၼ်ၶဝ်တင်းသွင်ၸုမ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းဝႆ့ ၵွပ်ႈ ၼၼ် ပၼ်ႁႃလႆႈလူတ်းယွမ်း သေႁၢႆပႅတ်ႈ။

ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးတူၺ်းငဝ်းလၢႆးပိူင်ပဵၼ် ၸိူဝ်းၼႆ့ၼႆၸိုင် ဢမ်ႇဝႃႈလွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၸုမ်းၸၢဝ်း ၶိူဝ်းၼင်ႇၵၼ်လႄႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းႁၢဝ်းႁႅင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇသႅင်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ့် မၼ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈယူႇ။ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း တေၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၼမ်လိူဝ် တၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ လူးၵွၼ်ႇ။

ၵမ်းၼႆ့ ငဝ်းလၢႆးသိုၵ်းတႆးသွင်ၸုမ်းၼၼ့်လူး ပဵၼ်ႁိုဝ်မီးႁိုဝ်ဝႆ့ယူႇ ယၢမ်းလဵဝ် –

လွၵ်းၸုၵ်း တင်းသွင်ၸုမ်းတႄ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်လႅၵ်ႈလၢႆသင်။ ၸုမ်းၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ့်သိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ၵေႃႈယင်းတမ်းပိူင် လွၵ်းၸုၵ်းၶဝ်မိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇ၊ ၶဝ်ၸုၵ်းၼိူဝ်လွၵ်း ၸုၵ်းပႃႈတႂ်ႈၶေႃႈတူၵ်းလူင်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ပီ 2015 (Nationwide Ceasefire Agreement -NCA)။ ၸုမ်း RCSS/SSA ယင်းတိုၵ့်ပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်း Peace Process Steering Team (PPST) ဢၼ် မီးၸုမ်းဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA 7 ၸုမ်း ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း တႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈငမ်းယဵၼ်တင်း ၸုမ်း   သိုၵ်း ၸၵၸ ယူႇ။

လိူဝ်ၼၼ့် ယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်း RCSS/ SSA ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း လူင်းသူႇၸႂ်း ၵူၼ်းမိူင်းလၢႆ လၢႆတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လၢင်းၶိူဝ်း၊ မိူင်းပၼ်ႇ၊ ၵဵင်းတွင်း၊ ၵႃလီႉလႄႈ ၵုၼ်ႁဵင် ၵႂႃႇသူႇ ၸႂ်း ပၼ်ႁႅင်းၵေႃႉသိုၵ်းႁၢၼ် ၸိူဝ်းတိုၵ့်ၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႂ်ႇမႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ့်။

ၾၢႆႇၸုမ်း SSPP/SSA သမ့် မိူဝ်းဝၼ်းတီႈ 20 လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊၼၼ့် ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႃႇႁပ့် ၵူၼ်းၶဝ်ႈၸုမ်းၶဝ်ဝႃႈ ၽူႈလႂ်ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽႃသႃ ၊ သႃသၼႃလႂ် သင်ဝႃႈ မီး ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ့် ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ မိူၵ်ႈမႆႈလႄႈ မီးႁူဝ်ၸႂ်တႃႇၵေႃႈသၢင်ႈပိူင်မိူင်း ၾႅတ်ႊၻ ရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊလႄႈ လွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်း လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၼႆ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း တီႈၼႂ်း ၸုမ်းၶဝ်လႆႈ ၼႆယဝ့်။

လိူဝ်ၼၼ့် ယင်းမီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၸုမ်း SSPP/SSA ၶဝ်ၸွႆႈသိုၵ်း PNLA ယိုဝ်းသိုၵ်း ၸၵၸ ၼႂ်းဝဵင်း သီႇသႅင်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 26 – 27 လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ်ၼၼ့် ၸုမ်း SSPP/SSA ယင်းလႆႈပဵၼ်ပၢင် တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်း MNDAA ၼႂ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်တိုၵ်းလႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇ ယွၼ့် ပိူဝ်ႈၸုမ်း UWSA ၶဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈပၼ်။

ပေႃးတူၺ်းၶိုၼ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၶဝ်ၼႆ တေလႆႈဝႃႈသိုၵ်းတႆးတင်းသွင်ၸုမ်းၼႆ့ ဢမ်ႇတိုၵ်းတေႃး တင်း သိုၵ်း ၸၵၸ သေဢိတ်း ၼႆယဝ့်။

ၵွပ်ႈၼႆ ႁဝ်းမႃးထတ်းသၢင်ၶိုၼ်း တူၺ်းငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇၼႆ့လူး-

လွင်ႈပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်ႇႁွင်ႇ မၼ်းတေဢမ်ႇဝၢႆးႁၢႆလႆႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈယူႇယူႇ ၵေႃႈ ယင်းမီးပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇဝႃႈပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်း SSPP/SSA တင်း ၸုမ်း TNLA ႁိုဝ် ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်တင်း ၸုမ်း MNDAA လႄႈ ၸုမ်း SSPP/ SSA ၸိူဝ်းၼႆ့။

ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸ ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ်းထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း ၵႂႃႇၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵျွၵ့်မႄးလႄႈ မူႇၸေႊ ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA သမ့် မီးၸုမ်း UWSA ၵမ့်ထႅမ် ဢမ်ႇဝႃႈၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ မၢၵ်ႇမိုဝ့် ၸိုၼ်းယၢမ်းလႄႈ ပၢင်သွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၸိူဝ်းၼၼ့်။ မိူၼ်ၵၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸုမ်း SSPP/SSA ၵေႃႈ ၸမ်ၸႂ် ၵၼ် တင်းၸုမ်း UWSA ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်း လွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ်ၵေႃႈ ယင်းတိုၵ့်မီးယူႇ မိူၼ် ၼင်ႇ ၸုမ်း KIA ၊ TNLA လႄႈ MNDAA လႆႈၶဵင်ႈၶႅင်တေႃႇၵၼ် ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈၵူတ့်ၶၢႆ ၸိူဝ်းၼၼ့်။

ၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈ ၸုမ်းၸိူဝ်းၼႆ့သမ့်ပဵၼ် လုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC ဢၼ်ၸုမ်း UWSA ဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆ့ယူႇလႄႈ သမ့် လဵပ်ႈပဵၼ်မုၵ်ႉပဵၼ်ၵေႃ ၸုမ်းဢၼ်ၽွမ့်ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉယူႇ။

ဢၼ်တေ မီးတွၵ့်တႅၵ့်ၵၼ်ၵေႃႈ ၸုမ်း SSPP/SSA လႄႈ ၸုမ်း MNDAA မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ် ၼႆ့ၵူၺ်း၊ ၵူၺ်း ၵႃႈ ပၼ်ႁၼ်မၼ်းၵေႃႈယဝ့်ၵႂႃႇယဝ့် ယွၼ့်ပိူဝ်ႈ ၸုမ်း UWSA ၶဝ်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႄႈ ယွၼ့်ပိူဝ်ႈၶႄႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈ မီးပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ မၼ်းတေတုမ့်တိူဝ့်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်။

ၸိူင့်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ၸုမ်း TNLA လႄႈ MNDAA ၽိုတ့်ၼႃႈတီႈသေ ၶဝ်ႈဢုပ်ႇပိူင်ႇ ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းတႆးလႄႈ ၵူၼ်းၶၢင် ယူႇသဝ်းၼမ် ၸိူဝ်းၼၼ့် ပၼ်ႁႃ လွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေပေႃႇပဵၼ်မႃးလႆႈယူႇ။ ယူႇတီႈၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးလႄႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းယဝ့်။

ၸၢႆးဝၼ်းသႂ်