“သိုၵ်းမၢၼ်ႈ“ ထိုင်ၶၢဝ်းၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်းလူမ်ႉလႅဝ်ယဝ်ႉႁိုဝ်

ၸွမ်သိုၵ်းမိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ယိုတ်း သၽႃး သေပွင်ၵၢၼ်ၸတ်းၶိုင်ၽွင်းငမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ႁိုဝ် (State Administration Council-SAC) ပူၼ်ႉမႃး 3 ပီယဝ်ႉၵေႃႈ ၼႅဝ်းတၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် ယင်းပႆႇမိုၼ်ႈလူမ်ငၢႆႈငႅမ်ႈတႅၵ်ႇလႅင်း  ၼင်ႇဢၼ် ဝူၼ်ႉဝႆႉလႄႈ ထုၵ်ႇတေႃႇတၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လူၺ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း(လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သွၼ်ႉ) ဢိၵ်ႇတင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတင်းလၢႆလႄႈ ၵိူတ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း ၶိုၼ်ႈမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတုၵ်ႉယၢၵ်ႈ ၵိၼ်းၸႂ်ၽူင်ႉတိုၼ်ႇပၢႆႈၼီ 2.6 လၢၼ်ႉ ယဵၼ်း ပဵၼ်ၽူႈယၢၼ်တီႈယူႇ ဢွၵ်ႇႁၢင်ႇယၢၼ်ပၢႆႈႁိူၼ်းယေးတီႈၵိူတ်ႇတီႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူမ်ႈတင်း ၵူၼ်းမိူင်းတင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႆႈလူမ်ႉတၢႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုလ်းၶွင် ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉဢွၵ်ႇႁၢႆးငၢၼ်း။

လူၺ်ႈၵၢၼ်တူၵ်းပဵၼ်ၵမ်းၵၢၼ်ႉၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈသိုပ်ႇသိုပ်ႇၵၼ်မႃးၶိူဝ်းယႂ်း ပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းလင်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃး ထႅင်ႈ ၼပ်ႉတင်ႈတႄႇ မဵတ်ႇမၢႆၵၢၼ်ပိုတ်ႇသိုၵ်း 1027  ဢၼ်ၼမ်းလူၺ်ႈၸုမ်းဢူၺ်းလီၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လၢႆၾၢႆႇမုင်ႈႁၼ်ဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶွၼ်းသၼ်ႇဝႆလႄႈၸမ်ထိုင်ၶၢဝ်းယၢမ်းၵူၼ်ႇလူမ်ႉပိၼ်ႈပင်းလႅဝ် ဝၢႆးဝွတ်ႈၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢမ်ႇႁိုင်ၼႆႉ။

Associate Professor  ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႊၻုလ်ႊယၽၢၵ်ႈ တင်ႈၵႂၢမ်းထၢမ်ဝႃႈ ၵၢၼ်ယွမ်းၵၢၼ်ႉၶွင် SAC ဢၼ်လၢႆၾၢႆႇႁၼ်ဝႃႈ “ၵၢၼ်ႉ” ၼႆၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်။

သင်ဝႃႈလွင်ႈ“ၵၢၼ်ႉ”ၼႂ်းတီႈၼႆႉ မၼ်းမၢႆထိုင်ဝႃႈ  သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်းၾၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းလၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈသေ တူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ၾၢႆႇၵၢၼ်ႉ ႁိုဝ် ယွမ်းၵၢၼ်ႉ လႄႈ ယွမ်းႁႂ်ႈၵုမ်ႇၸိူဝ်း ပဵၼ်ၾၢႆႇ(ၸႆးၸၼ) ပေႉ ယိုတ်းၵုမ်းၵႂႃႇလူးၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵႂႃႇလႆႈၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈႁၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ လၢႆပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ ယင်းတိုၵ်ႉၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်းတေႃႇသိုပ်ႇမႃး။ ၵွပ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႂ်းလၢႆပိုတ်ႉတီႈၵေႃႈ ယွမ်းယူၵ်ႉတုင်းၶၢဝ် ဝၢင်းဢႃးဝုထ်ႉ(ၵွင်ႈၵၢင်ႇ) လိူဝ်ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ယင်းတေယွမ်းႁႂ်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈၵုမ်းၵမ် ပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵႂႃႇၵွၼ်ႇလႄႈ ယွမ်းထွၼ်ႁႅင်းသိုၵ်းဢွၵ်ႇမႃးၶွၼ်ႈၵၼ်ယူႇၼႂ်းဢွင်ႈတီႈလဵဝ်ၵၼ် ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ လမ်ႇလွင်ႈၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၶွင်ငဝ်ႈငုၼ်းသေတင်ႈလၵ်းပၵ်းၽႅၼ်ပၢႆးတိုၵ်း Strategic ။

ၵွႆးၵႃႈ သင်ဝႃႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယွမ်းၵၢၼ်ႉၼႂ်းလၢႆးဢၼ်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတူဝ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ႁူမ်ႈပႃးထိုင် SAC တေပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ ပွႆႇၽႃႈၵၢၼ်မိူင်းသေ ယွမ်းႁပ်ႉဢမ်းၼၢၸ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႄႈ ႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈငဝ်း NUG တင်းၸုမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ႁူမ်ႈၵၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း ၼမ်းၸူးသူႇ ၵၢၼ်သၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း (ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ) ၸိုင် ၶႄးတၵ်းတေဢမ်ႇထိုင်တီႈမုင်ႈမၢႆၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ၶဝ်ႈထိုင်ၵၢၼ်ၵုမ်းငမ်းလႅၼ်လိၼ်။ ယွၼ်ႉဝႃႈပဵၼ်ၽေးၶဵၼ် လူင်တေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တေၼမ်းၸူးသူႇၵၢၼ်လူမ်ႉလႅဝ်ၼႂ်းၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇၽႄမိူင်းမၢၼ်ႈ(မျၢၼ်ႇမႃႇ) တႅၵ်ႇယွႆႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇၵၼ်။

ဢႃးၸၢၼ် တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ထမ်းမသၢတ်ႇ ထႆးႁၼ်ဝႃႈ ႁူမ်ႈဝႃႈၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈသုမ်းၵၢၼ်ႉ ပိုၼ်ႉတီႈ  ပၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼမ်သေတႃႉ  သင်တူၺ်းၼႂ်းၾၢင်ႁၢင်ႈတင်းမူတ်း သိုၵ်း မၢၼ်ႈယင်းပႆႇထိုင်တီႈဝႃႈပိုၼ်ႉတီႈလမ်ႇလွင်ႈလူမ်ႉလႅဝ်တႄႉတႄႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇမိူင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းလူင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁူမ်ႈပႃးတင်းမိူင်းၸေႊၼႃး (မိတ်ႉၵျီးၼႃး) မိူင်းလူင်ၶွင်ၶၢင်လႄႈပဵၼ်တီႈတင်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းသုၼ်ပွင်ၵၢၼ် သိုၵ်း ၶွင်ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လူလွမ်ပိုၼ်ႉတီႈတင်းမူတ်း။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ NUG ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ႁႂ်ႈ KIA ပဵၼ်ပိၵ်ႇသိုၵ်းၵုမ်းၵၢၼ်လူလွမ် ၼႃႈတီႈပၢင်တိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း လိူဝ်တိူဝ်းၶိုၼ်ႈ။

“ၵွင်တပ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယင်းမီးဢွင်ႈတီႈမၼ်ႈၶွင်သိုၵ်းပေႃးပဵင်းယူႇလႄႈ ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇၵူတ်းမၢႆၶိၼ်ၸႂ်ၵဵပ်းသိုၵ်း တေ ၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်ၾၢႆႇၵွင်လင်ပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈယူႇယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈပႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း ၼၼ်ႉ” ဝႃႈၼႆ”။

ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႊ လလိတႃႊ ယင်ႇတၢႆး  ဝႃႈ ၵၢၼ်လူမ်ႉလႅဝ် SAC ၶႄးတေဝႆးလိူဝ်ၵၢၼ်လၢမ်းၶၢတ်ႈဢၼ်ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႆႉ သင်ဝႃႈမၢႆထိုင် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လႄႈ တူဝ်လွၵ်းပိူင်ၶွင်ၸဝ်ႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ(ဢႃႇၼႃႇ) သိုၵ်းဢၼ်ၶဝ်ႈသူႇ ၵၢၼ်ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ  ၵွႆးၵႃႈ ၵၢၼ်သၢင်ႈႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ လွတ်ႈလႅဝ်း ဝၢႆး SAC လူမ်ႉၵူၼ်ႇပိၼ်ႈပင်းၼၼ်ႉ တေယဵၼ်းၵၢႆပဵၼ်ပၼ်ႁႃယႂ်ႇလူင် ၼႂ်းဝၼ်းပႃႈၼႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်တေႃႇသိုပ်ႇၼႆႉ။

“တိုဝ်ႉတၢင်း NUG တေဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ လႅပ်ႈတေႁၼ်မိူၼ်ၵၼ် ယၢပ်ႇ ၵွပ်ႈၼၼ် ယႃႇၶၢတ်ႈလၢမ်းၸႂ်ယႂ်ႇမုင်ႈမွင်းၼမ်ပူၼ်ႉတီႈၽႅဝ် ႁဵတ်ႇၵၢၼ်(ႁေႇတုၽလ- လွင်ႈတၢင်း) ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ တၵ်းတေႁူၼ်ၶိုၼ်းမႃးသူႇလွင်းမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်မိူၼ်ၵဝ်ႇဢမ်ႇငၢႆႈ ပေႃးတူၺ်းႁၢၵ်ႈၵဝ်ႉငဝ်ႈပိုၼ်း ၵၢၼ်ပူသိူဝ်ႇ ပိုၼ်ႉမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉမိူင်းၵွၼ်းၶေႃၵေႃႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈလႆႈၸိမ်း ၼမ်ႉလႅမ်ႉ (ဢရသႃႇ) သူတ်ႉၼမ်ႉဝၢၼ်ၼမ်ႉၸဵမ်း မိူင်းၵွၼ်းၶေႃလႄႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်မႃးသေမိူဝ်ႈသေၶၢဝ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉသင်ဝႃႈ NUG လႆႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်းၸိုင် ၶိုၼ်းထတ်းတူၺ်းလၢႆးၸိုဝ်ႈ ယဝ်ႉတေႁူပ်ႉႁၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶဝ်ႈ ႁူမ်ႈၵမ်းလိုၼ်းလင် ၵမ်ႈၼမ်လုၵ်ႉတီႈ NLD မႃးတင်းမူတ်း ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈလၢႆၾၢႆႇႁၼ်ဝႃႈ NUG ဢမ်ႇပိူင်ႈသင် ၵၼ်တင်း NLD ယွၼ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆၶဝ် တေဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ” ၻွၵ်ႉတိူဝ်ႊ. လလိတႃႊ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

လၢႆၾၢႆႇတၢင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇလႄႈၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းထႆး ထတ်းထွင်တၵ်ႉ ၼၢႆ ၶၢတ်ႈလၢမ်းၵၢၼ်လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆပိူင် လၢႆပၢႆးဝူၼ်ႉၵႂၢမ်းႁၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်မိူင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ၽူႈၼီၽႆး ၽေးသိုၵ်း ၼမ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉလိူဝ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆး ႁူမ်ႈတင်းပၢႆႈၵၢၼ်ၵဵပ်းသိုၵ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်တုမ်ႉ ယွၼ်ႈတေႃႇလွင်ႈမၼ်ႈၼိမ်ယဵၼ်ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈပၢႆးၼႂ်းမိူင်းၶွင်ထႆးၵေႃႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် သိုဝ်ႇၶွင်ထႆး ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈၶွင်ထႆးႁူမ်ႈတင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈထႆးၵေႃႈ ၸႂ်လိူတ်ႇမႆႈသႆႈႁွၼ်ႉ မိူၼ်ၾႆးႁုမ်းၵူၼ်ႈသေ ပၵ်းတႃလူလွမ်ၸွမ်းငဝ်းလၢႆးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶိုတ်းၶိုတ်းၸမ်ၸမ်တႄႉတႄႉ။

မွၼ်းၶိူဝ်း

20240412

(*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)