မွၼ်းၶိူဝ်း

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်တင်ႈၶေႃႈထၢမ် ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၼုမ်ႇၸၢႆးဢွၼ်ႇ ဢႃယု 14 ပီ ဢဝ်ၵွင်ႈၵႂၢတ်ႇယိုဝ်း ၼႂ်းႁၢင်ႈ(ၵၢတ်ႇၶၢႆၶူဝ်း) ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ၼႂ်းၸၼ်ႉသၢမ် ၽႃႊရႃႊၵွၼ်ႊ ၵၢင်မိူင်းၵွၵ်ႇ ၸိုင်ႈထႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ် တူၵ်းၸႂ် တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈလိုဝ်းၵၼ်ၵႂႃႇသဵင်ႈ။ ၼုမ်ႇၸၢႆးဢွၼ်ႇၼၼ်ႉမီးၵွင်ႈ ပႃးၵွင်ႈမႃး လႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ် လွင်ႈဢၼ်ဢဝ်ၵွင်ႈၵႂၢတ်ႇယိုဝ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းႁၢင်ႉတိုၵ်းတီႈၶၢႆသိၼ်ၵႃႉ လႄႈ တိူဝ်ႉမႅၼ်ႈၽူႈၵူၼ်း ဢၼ်ဢႅဝ်ႇႁႃ သိုဝ်ႉၸၢႆႇၶူဝ်းၶၢႆ...

ၼႂ်းလူၵ်ႈ(လုမ်ႈၾႃႉ)ၼႆႉမီးတင်းၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ပူၵ်းပွင်လူၺ်ႈၵၢၼ်လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း(ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ)  လႄႈ မိူင်းၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ဢၢင်ႈၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသေ ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်း သူၼ်သၢၼ် လေႃးလေးၵၼ်ၸွမ်း ၵၢၼ်ၸႂ်ႉဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တႅဝ်းႁူမ်ႈၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊတူဝ်ႈလူၵ်ႈ(လုမ်ႈၾႃႉ) ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇႁႅင်းဢေႇလူင်းၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2016 ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼေႃႊဝေႊၵူၺ်း ဢၼ်ႁၵ်ႉသႃမႅတ်ႇပႅင်းပႂ်ႉပႃးပိူင်ၽွင်းငမ်းၸိုင်ႈမိူင်း လွၵ်းလၢႆး ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႅၼ်ႈၵိုမ်း။ တေႃႈၼင်ႇဢမေႊရိၵႃႊယင်းဢဝ်ၾွမ်ႊ(ဢူငဝ်း)တူၵ်း။ ဢဝ်ပဵၼ်လွင်ႈ ၸုတ်ႈယွမ်းလူင်းၵဵဝ်ႇလၵ်းၼမ်းလွၵ်းပိူင်ၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ။ သူၼ်ႇထႆးၵေႃႈ တူၵ်းၵႂႃႇယူႇတီႈၸၼ်ႉ...

လိၵ်ႈၵႂၢမ်း ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပဵၼ်ၽႃသႃလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ၽႂ်ၽႂ် ၸိုင်ႈမိူင်းလႂ်ၵေႃႈမၵ်းမၼ်ႈယွမ်းႁပ့်ဢဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ယွၼ့်ၵွပ်ႈ ၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈၶိူဝ်းၵူၼ်းဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းလိၵ်ႈၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၼၼ့်ပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆလၢတ်ႈလႆႈတဵမ်သူပ်းတဵမ်ပၢၵ်ႇ။ လိၵ်ႈပိူၼ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းၵေႃႈမီးၼမ့်ၵတ့် တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်သုင် ယွၼ့်ၼႂ်းၽႃသႃဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ့် မီးၶေႃႈမုလ်း ယူႇၵူႈလွင်ႈ။ ပပ့်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်ပၼ်တၢင်းႁူႉ ဢမ်ႇဝႃႈလွင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး ထဵၵ့်ၼူဝ်ႊလူဝ်ႊၵျီႊ လႄႈၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ  ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းလႆႈဢဝ်ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်တႅမ်ႈဝႆ့ၼႂ်းၽႃသႃ ဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ့်မႃးပိၼ်ႇပဵၼ်...

ပေႃးတူၺ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းထႆး ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇတင်းၼမ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆ့ၸိုင် ပီႈၼွင့်ထႆးၶဝ် တေဢွၼ်ၵၼ်ၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၸဝ်ႈဝၼ်ႊ ဝႆႊထယၵွၼ်ႊ 1891 – 1976 ယူႇ။ မၼ်းၸဝ်ႈလႆႈၶူင်ဢွၵ်ႇမႃး ၶေႃႈၵႂၢမ်းမႂ်ႇတင်းသဵင်ႈ ဢမ်ႇယွမ်း 300 ၶေႃႈၼႂ်းၸူဝ်ႈပၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ။ ၶေႃႈဢၼ်တေၸမ်တႆးႁဝ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၼၼ့် လႆႈႁၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ - Aborigines = ၵူၼ်းပိုၼ့်မိူင်း Family = ၶွပ်ႈၶူဝ်း...

ပၼ်ႁႃဢၼ်ပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈလူင်သၢႆၸႂ်ၵူၼ်းၸိူဝ့်ၶိူဝ်းတႆးၼၼ့် ပဵၼ်လိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလႄႈ ႁႂ်ႈပေႃး ၽႄႈမၢၵ်ႈၸွတ်ႇတူဝ်ႈထိုင်တူဝ် ၾင်သႂ်ႇၼႂ်းႁူဝ်ၸႂ်ၸိူဝ့်ၸၢတ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ႁဝ်းယိုၼ်းယၢဝ်း သိုပ်ႇၵႂႃႇလႆႈ ထိုင်ၸူဝ်ႈလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ်ၼၼ့် ပဵၼ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵူၼ်းဢၼ်မီးသၢႆလိူတ်ႈၶိူဝ်းတႆးၵူႈၵေႃႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ တေႃႇႁၢၼ့်မိူဝ်ႈလဵဝ် ၵူၼ်းတႆးၸိူဝ်းဢၢၼ်ႇဢွၵ်ႇၶဵၼ်တႅမ်ႈလႆႈ ယင်းပႆႇပူၼ့် သၢမ်သိပ်းပုၼ်ႈ 30%။ ႁူမ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးၼၼ့် တႃႇႁႂ်ႈလိၵ်ႈတႆးပေႃးလႆႈဢဝ်ၶဝ်ႈ သွၼ်ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ့်  ၸုမ်းၾၢႆႇပၺ်ၺႃမိူင်းတႆး လႆႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးပပ့်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈတႆးတႃႇတေဢဝ်ပဵၼ် ပပ့်ၾိုၵ်း သွၼ်ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း...

ၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႆးႁဝ်းဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈ သင်ဝႃႈႁဝ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၶိုၼ်ႈမႃး လႄႈ လႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်း ၽွင်းငမ်းၶိုၼ်းမိူင်းႁဝ်းၸိုင် ၵၢၼ်တူဝ်ႈတၼ်းၽွမ်ႉ ႁဝ်းမီးဝႆႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်   ႁႂ်ႈပေႃးၸႂ်ႉလႆႈ ၵမ်းလဵဝ် ႁဝ်းၽွမ်ႉတူဝ်ႈတၼ်းမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ဝႅပ်ႇၾၢင်ပၵ်းပိူင်ႁဝ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယဝ်ႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆးႁဝ်းၶဝ်ႈၸႂ် မိူၼ်ၵၼ် မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းတင်းသဵင်ႈလူး ၶဝ်ႈၸႂ်ႁၼ်လီၽွမ်ႉၸွမ်း ယွမ်ႈႁပ်ႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇထိုင်တီႈလၢတ်ႈၵေႃႈ လီၶႆႈၸႂ်တူၺ်းယူႇ။ ဝၢႆးလႆႈမိူင်းၵွၼ်ႈၶေႃ မီးၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း 10 ပီ တင်ႈတႄႇဝၼ်းၼၼ်ႉထိုင်ဝၼ်းၼႆႉ ...