ၽႃသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႆးတၢင်းၵၢၼ် ထုၵ်ႇလႆႈၶၢၼ်ႁွင်းႁပ်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ်

ၽႃးသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးတႆးႁဝ်းဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈ သင်ဝႃႈႁဝ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉၶိုၼ်ႈမႃး လႄႈ လႆႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်း ၽွင်းငမ်းၶိုၼ်းမိူင်းႁဝ်းၸိုင် ၵၢၼ်တူဝ်ႈတၼ်းၽွမ်ႉ ႁဝ်းမီးဝႆႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်   ႁႂ်ႈပေႃးၸႂ်ႉလႆႈ ၵမ်းလဵဝ် ႁဝ်းၽွမ်ႉတူဝ်ႈတၼ်းမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ဝႅပ်ႇၾၢင်ပၵ်းပိူင်ႁဝ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယဝ်ႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းတႆးႁဝ်းၶဝ်ႈၸႂ် မိူၼ်ၵၼ် မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းတင်းသဵင်ႈလူး ၶဝ်ႈၸႂ်ႁၼ်လီၽွမ်ႉၸွမ်း ယွမ်ႈႁပ်ႉမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇထိုင်တီႈလၢတ်ႈၵေႃႈ လီၶႆႈၸႂ်တူၺ်းယူႇ။

ဝၢႆးလႆႈမိူင်းၵွၼ်ႈၶေႃ မီးၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း 10 ပီ တင်ႈတႄႇဝၼ်းၼၼ်ႉထိုင်ဝၼ်းၼႆႉ  ၸဵတ်းသိပ်းပီပၢႆပူၼ်ႉမႃးယဝ်ႉ ၵၢၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ လၢႆလွင်ႈ ပေႃးၼပ်ႉသွၼ်ႇထတ်းတူၺ်းၼႆ လွင်ႈလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယဝ်ႉဢမ်ႇတူဝ်ႈ မၢင်လွင်ႈ မၢင်ဢၼ်ယင်းပႆႇလႆႈတႄႇ။ မိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶိူဝ်းၵူၼ်းၼိုင်ႈၶိူဝ်းၼႆႉ ႁဝ်းမီးသင်ဝႆႉလွင်ႈဢၼ်ပဵၼ် တီႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼႅၼ်ႈၼႃယိပ်းၵမ်လႆႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယဝ်ႉမီးသင်။

တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင် ၵၢၼ်ဢၼ်ပဵၼ်ၵႅၼ်လၵ်းလူင်မၼ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ပႆႇဝႃႈ ၵွမ်ႉၵႃႈ ၽႃသႃလိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၵၢၼ်ဢၼ်ပဵၼ်သၢႆလိူတ်ႈယႂ်ႇလူင်ၶွင်ႁဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ယဝ်ႉတူဝ်ႈ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီၶိုၵ်ႉ လွတ်ႈၵႄႈ လွတ်ႈမႄး လွတ်ႈထဵင် မီးသင်။ ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းလႆႈၵႄႈလႆႈမႄးယူႇတိၵ်းတိၵ်း ၵမ်းၵမ်းၵေႃႈ လႆႈၽိုၼ်ႉၽူး ယုၵ့်မုၼ်းယူႇတိၵ်းတိၵ်း ထိုင်တႃလႂ် ၵဵဝ်ႇတႃၼၼ်ႉယူႇႁဵတ်းၼႆ သိဝ်ႇၸမ်ႈၶွၼ်ႉတွၵ်ႇ တိုၵ်ႉမိူၼ်လၢႆးၵဝ်ႇလၢႆးလဵဝ် ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵွႆးႁိုဝ်။

ၵူၺ်းၵႃႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ တေပဵၼ်ဢမ်ႇပဵၼ် တေထိုင်ပႆႇထိုင်တီႈဢဵၼ်းဢၢၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၶပ်းၶိုင်ယူႇ ပုၼ်ႈတႃႇ ၽႃသႃလိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမၼ်းပေႃးထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းလၵ်းၸဵင် standard မႅၼ်ႈယမ်တႅတ်ႈၼႅတ်ႈ တၢႆတူဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႅမ်ႈၸွမ်းသဵင်ဢွၵ်ႇ လၢတ်ႈၽိတ်းၵေႃႈတႅမ်ႈၸွမ်းၽိတ်းၽိတ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ – သႅတ်ႈၸႃႇ -သဵတ်ႈၸႃႇ  – သိတ်ႉၸႃႇ – သၸ်ႉၸႃႇ – မႅတ်ႈတႃႇ -မဵတ်ႈတႃႇ -မႅတ်ႉတႃႇ – မဵတ်ႉတႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလႆႈပဵၼ်တူဝ်လႂ် တၵ်းလႆႈ တႅမ်ႈတူဝ်လႂ် ပဵၼ် တူဝ်ထုၵ်ႇ လိၵ်ႈတႆးလူင်ၵေႃႈတၵ်းပဵၼ်ၵႂၢမ်းတႆးလူင် ဢွၵ်ႇသဵင်တႆးလူင် တီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းတႆးလူင် လိၵ်ႈတႆးၶိုၼ်ၵေႃႈ ၵႂၢမ်းတႆးၶိုၼ် တီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းတႆးၶိုၼ် လိၵ်ႈတႆးမၢဝ်းၵေႃႈတီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းတႆးမၢဝ်း ယႃႇဢဝ်မႃးၶူၼ်းၶဝ်း လေႃးၵၼ် ႁႂ်ႈႁူဝ်ၶႆႈ။

တႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆးလူင်ၸႂ်ႉတူၼ်းသဵင်တႆးလူင် ဢၢၼ်ႇဢွၵ်ႇသဵင်တႆးၼိူဝ် တႆႈမၢဝ်း လႆႈ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ တႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆးလူင် သမ်ႉၸႂ်ႉ တူၼ်းသဵင် တႆးၶိုၼ် တႆးမၢဝ်း မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈသဵင်တႆးလူင်။ လိၵ်ႈလႂ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉ မီးတူၼ်းသဵင်ႁင်းၽႂ်  ႁင်းမၼ်းယူႇ။ လိၵ်ႈထႆးၵေႃႈပဵၼ်ၼၼ် လိၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ပဵၼ်ၽႃသႃၵၢင် ဢွၵ်ႇသဵင်ပဵၼ်ၽႃးသႃၵၢင်။ တေဢၢၼ်ႇဢွၵ်ႇ ထႆးပွတ်းႁွင်ႇ (ထႆးယူၼ်း – လၢၼ်ႉၼႃး) ၵေႃႈလႆႈ။ ပွတ်းၸၢၼ်း (ထႆးၽၢၵ်ႈတႂ်ႈ) ဢွၵ်ႇသဵင်ပွတ်းတႂ်ႈ ၵေႃႈလႆႈ။ ပွတ်းတႃ ဝၼ်းဢွၵ်ႇ (သဵင်ထႆးဢီးသၢၼ် – လၢဝ်း) ဢွၵ်ႇသဵင်ဢီးသၢၼ် – လၢဝ်း ၵေႃႈလႆႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင် တီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းမၢႆမၼ်း ပဵၼ်ဢၼ်လဵဝ်ၵၼ် ဢဝ်ၽႃသႃၵၢင် ပဵၼ်တူဝ်တင်ႈ ပဵၼ်လၵ်း။

ထႆးၼႆႉ တေႃႈၼင်ႇၶဝ်ဢဝ်လိၵ်ႈထႆးတႅမ်ႈပဵၼ်သဵင်ဢိင်းၵလဵတ်ႈၵေႃႈ မီးတူဝ်လိၵ်ႈမၼ်းၶူပ်းထူၼ်ႈမိူၼ်တူဝ်လိၵ်ႈ ဢင်းၵိတ်း တူဝ်ယၢင်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇ Star สตาร์ လႂ် Computer คอมพิวเตอร์  ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ႁဝ်းသမ်ႉဢဝ်လိၵ်ႈတႆးသေတႅမ်ႈၶိုၼ်းလိၵ်ႈတႆး ၵေႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ႁဝ်းတေၸႂ်ႉၸိူင်ႉၼႆၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉၼႄႇ။

လိၵ်ႈၼႆႉ လိူဝ်သေၸႂ်ႉၵၢၼ်တိတ်းတေႃႇၵပ်းသိုပ်ႇ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ၵၢၼ်ၵႃႉ သၢႆမၢႆ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီး လႄႈၵူႈလွင်ႈလွင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉၼႂ်းၵၢၼ်လုမ်းၵၢၼ်ၸၢႆး ပဵၼ်လိၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၶိုၵ်ႉၶမ်ႇလမ်ႇလွင်ႈၵႃႈႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၽႂ်ၵေႃႈတေႁူႉယူႇ။ တႃႇၶိူဝ်းၵူၼ်းၼိုင်ႈၶိူဝ်းၼႆႉ လိၵ်ႈလၢႆးပဵၼ်သၢႆၸႂ်သဵၼ်ႈလွတ်ႇလိူတ်ႈယႂ်ႇလူင်မၼ်းယဝ်ႉ ထႅင်ႈလွင်ႈ ၼိုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဝူင်ႇဝွၵ်ႇထိုင်ၸၼ်ႉၶိူဝ်ႈၵူၼ်း ၼမ်ဢေႇ တႅမ်ႇသုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တႆးၶိူဝ်းယႂ်ႇၼႆၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵွမ်ႉတႆးဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမိူင်းတႆးၵွႆး  ၵႃႈပဵၼ်သၢႆလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆး ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉ တင်းသဵင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ထႆး လၢဝ်း သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး ၸူင်ႉ ဢႃႇသမ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်းတႆးၶၢဝ် ၼႂ်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း လႄႈ ၵူႈၸွၵ်ႉၵူႈၸဵင်ႇၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉ သၢႆလိူတ်ႈႁိူဝ်ႇၶႆး ထွႆႈၵႂၢမ်းလၢတ်ႈသဵင်ဢွၵ်ႇ ၸဵမ် ပဵတ်းၵႆႇမူမႃၸၢင်ႉမႃႉဝူဝ်းၵႂၢႆး ၶဝ်ႈၼမ်ႉ တၢင်းၵိၼ် ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ၵိၼ်ၼွၼ်းလုၵ်ႉၼင်ႈၵႂႃႇပႆ ဢႆၶူဝ်ႁႆႈႁွင်ႉ ၼွင်ႉပီႈ ၼိုင်ႈ သွင် သၢမ် သီႇ ႁႃႈ ႁူၵ်း ၸဵတ်း ပႅတ်ႇ ၵဝ်ႈ သိပ်း ႁူမ်ႈႁူဝ်ၵူၼ်းတင်းမူတ်း ၼပ်ႉပဵၼ်ပၢၵ်ႇလၢၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈၵူၼ်းၶိူဝ်းယႂ်ႇ။

မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးမီးၵိုတ်းလိူဝ်သွင်လၢၼ်ႉ ၸိူဝ်းမေႃလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆး ၸွင်ႇတေမီးထိုင် ၼိုင်ႈလၢၼ်ႉႁႃႈသႅၼ်ၵေႃႉ ၸိူဝ်းတႅမ်ႈဢၢၼ်ႇဢွၵ်ႇၶဵၼ်လႆႈလိၵ်ႈတႆး ၸွင်ႇတေမီးထိုင်ၼိုင်ႈလၢၼ်ႉၵေႃႉ။ ၸိူဝ်းႁဝ်းၶႂ်ႈလႆႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃပေႃးႁဝ်းလႆႈ ယဝ်ႉ ႁဝ်းတေၸႂ်ႉၵႂၢမ်းသင်ပဵၼ်ၵႂၢမ်းတၢင်းၵၢၼ် (ၵႂၢမ်းပိုၼ်ႉမိူင်း) တေၸႂ်ႉလိၵ်ႈသင်ပဵၼ်လိၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ် တေဢဝ် လိၵ်ႈသင် ႁဵတ်းပဵၼ်လိၵ်ႈလုမ်းလိၵ်ႇၸၢႆး

 (လိၵ်ႈပိုၼ်ႉမိူင်း) တင်းဢၼ်ႁဝ်ႈၶႂ်ႈလႆႈလႄႈ တင်းဢၼ်ႁဝ်းမီးဝႆႉ မေႃဝႆႉ ႁူႉဝႆႉ တင်းၵၢၼ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ၸွင်ႇမၼ်းပႃႈ ၵမ်ႉယၼ်ဢိင်ၽိင်း ၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ်ယဝ်ႉႁိုဝ်?။