Tuesday, March 19, 2024

ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ RCSS/SSA (တွၼ်ႈ 1)

Must read

ဝၼ်းတီႈ 15/7/2018 ၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းတွင်ႈထၢမ် ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး တွၼ်ႈ (1) ၼႆႉ ဢုပ်ဢူဝ်းလွင်ႈၵွပ်ႈသင်လႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင် 21 ၸူဝ်ႈပၢၵ်ႇပီ ၵမ်းထူၼ်ႈ 3 ဢိင်ၼိူဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လၢတ်ႈၵႂႃႇသေ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်းသမ်ႉႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉဢေႃႈ။

- Subscription -

ထၢမ် – ႁဵတ်းသင်လႄႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈၸွမ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ပၢင်လူင် ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 21 ၵမ်းထူၼ်ႈ 3 တီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ၼၼ်ႉ ၶႃႈ။

တွပ်ႇ – ၵၢၼ်မိူင်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ မၼ်းၵိုတ်းဝႆႉယဝ်ႉ ။ ငဝ်းလၢႆး ၵူၺ်းဢိူဝ်ႈၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉမၼ်း ဢမ်ႇၵႂႃႇ။ ဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇၵႂႃႇၼႆႉ မၼ်းမီးယူႇ 3 လွင်ႈ။ လွင်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ ပၢင်ၵုမ်ပၢင်လူင် ၵမ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးၽွၼ်း လီသင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ပေႃးမႃးဢုပ်ႇၼႆ တေမီးယူႇ သွင်လွင်ႈၵူၺ်း။ လွင်ႈ သုၼ်ႇလႆႈၼၢင်းယိင်း တင်း သုၼ်ႇလႆႈၸၢဝ်း ၶိူဝ်း ဢွၼ်ႇၼႆႉၵူၺ်း။ ၵၢၼ်မိူင်းမၼ်းဢမ်ႇပႃးသင်။ တေလႆႈဝႃႈ ပၢင်ၵုမ်ၵမ်းၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢဝ်ၼမ်ႉမျၢတ်ႈ မၼ်းၵႂႃႇ။ ပွင်ႇဝႃႈ ႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်တႃႇလႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ တႃႇလႅၼ်ၵမ်ႇၽႃႇၵူၺ်း။ မၼ်းဢမ်ႇမီး ၽွၼ်းလီသင်။ ထႅင်ႈဢၼ် ၼိုင်ႈသမ်ႉ ပေႃးၵႂႃႇၵေႃႈတေၵႂႃႇၼင်ႈသေထွမ်ႇလၢႆလၢႆၵူၺ်း လၢတ်ႈဢီႇသင်ၵေႃႈ ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇဢဝ်။ တေႃႈ UPDJC ၶဝ်တူၵ်းလူင်းၵၼ် ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈသင်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ၵိုတ်းၵႂႃႇၼႆ မၼ်းၵဵဝ်ႇ ၵပ်းလွင်ႈ ၵၢၼ် NCA ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်။ တင်းၼႃႈၵေႃႈဢမ်ႇၵႂႃႇ တင်းလင်ၵေႃႈဢမ်ႇထွႆ မၼ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆ မၼ်းပဵၼ်သင်လႃႇ၊ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇၵူၺ်း ပေႃးဝႃႈတႄႉတႄႉ။

ထၢမ် –  ဢၼ်သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်း မၼ်ၵႂႃႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၶႃႈ ။

တွပ်ႇ – ပိူင်လူင် တပ်ႉမတေႃႇ မၢၼ်ႈ ၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်း NCA ။ မီးၶေႃႈဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵိုတ်းသိုၵ်း ၵၼ်ယူႇၵေႃႈ ၵမ်းၵမ်းႁႅၼ်းသိုၵ်းမႃးလေႃႇတိုၵ်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၶဝ်ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၼၼ်ႉၼႃႇ၊ ႁဝ်းဢမ်ႇ လႆႈၵႂႃႇႁႃယိုဝ်းၶဝ်လူး ၶဝ် မႃးႁႃယိုဝ်းႁဝ်း ၸွင်ႇလႆႈဝႃႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ယူႇၸိူင်ႉၼႆၼႃႇ။ ဢၼ်ဝႃႈၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ် ၼႃႈ တီႈဝႃႇ ႁဝ်းဢမ်ႇ လႆႈပူၼ်ႉပႅၼ်ဢီႇသင်လႃႇ။ ၼႂ်းၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ႁဝ်းပႆႇလႆႈတႅပ်းတတ်းၼႃႈတီႈတီႈလႂ်လူး။ ဢၼ်ႁဝ်းႁဵတ်းယူႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တႃႇမိူင်းတႆးႁဝ်းၵူၺ်းၼႃႇ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈလူင်းၵႂႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈလူး ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇ သုၵ်ႉၵဝ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလူး။

ထၢမ် – ဢၼ် 21 ပၢင်လူင်ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈတူၺ်း ၸွမ်သိုၵ်းလူင် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ သိုၵ်းဢၼ် တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၵူၺ်း။ ပႃႇတီႇၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်သႂ်ႇမေးပၼ်ၶဝ်ၵူၺ်း ဢၼ်တၢင် တူဝ်ၶဝ် လွင်ႈဢၼ်တၢင်တူဝ်ၼႆႉၶႃႈလူး ၶႂ်ႈလၢတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈၶႃႈ။

တွပ်ႇ – လွင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၶႂ်ႈလၢတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် မၼ်းလၢတ်ႈလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိုၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းလႅၼ်ၵူၼ်း မိူင်းဢမ်ႇလႆႈ ပိုၼ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်သၽႃႇဝ ၼႃႇ။

ထၢမ် – ပေႃးၼၼ် NCA ၵေႃႈမၼ် ဝႆႉယူႇလႄႈ တႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၊ တႃႇမူၼ်ႉမႄးပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း ၶႃႈလူး ၸွင်ႇတေပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉၶႃႈႁႃႉ။

တွပ်ႇ – RCSS ၵိုတ်းသိုၵ်းၼႆႉ ႁဝ်းယိူင်းဢၢၼ်းဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆးၵိုတ်းသိုၵ်းပၢၼ်ၼႆႉ မၼ်း ဢမ်ႇမိူၼ် ပၢၼ် တၢၼ်းသူၺ်ႇ ၶိၼ်ႇၺုၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်တၢၼ်းသူၺ်ႇ၊ ၶိၼ်ႇၺုၼ်ႉၼၼ်ႉ သိုၵ်းတေႃႇသိုၵ်းၵိုတ်းတေႃႇ ၵၼ်ၵူၺ်း မၼ်းဢမ်ႇၸင်ႈဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈသင်ၼႆ ၶဝ်ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈပႂ်ႉဢုပ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မႂ်ႇ ပေႃႇမႃး ၵိုတ်း သိုၵ်းမိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်။ ငဝ်းလၢႆးဢၼ်ႁဝ်းၵိုတ်းသိုၵ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ၵိုတ်းယဝ်ႉ ဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈတေႇႁူပ်ႉၵၼ်တင်းဢူးဢွင်ႇမိၼ်းၶဝ် ႁဝ်းတၢင်ႇၼႄ 4 ၶေႃႈ။ ၼႂ်း 4 ၶေႃႈၼၼ်ႉ 1) ႁႂ်ႈ ၵိုတ်းသိုၵ်း၊ 2) ႁႂ်ႈလႆႈဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း၊ 3) ႁႂ်ႈဝႆႉလုမ်းၵပ်းသၢၼ်လႄႈ 4) ႁႂ်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ႁူမ်ႈၵၼ် ႁဝ်း တၢင်ႇၵႂႃႇ မီး 4 ၶေႃႈ လၵ်းၵၢၼ်ႁဝ်း။

ပေႃးၵိုတ်းသိုၵ်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း သမ်ႉႁဵတ်းသင်လႃႇ၊ ၵိုတ်းႁဵတ်းသင်လႃႇ။ ၵၢၼ်သိုၵ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း။ ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ တေသုမ်းလႄႈ တေပေႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃး ၶၢဝ်း တၢင်း 60 ပီၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ပေႉၽႂ်သုမ်း ပေႃးမႃးလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ။ တဵင်းၸဵင်ႇပိုတ်ႇမိူင်း မီးမႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇယဝ်ႉ ၸင်ႇမႃးပိုတ်ႇ တႃႇႁႂ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵၼ် လႄႈ ၸင်ႇမႃးၵိုတ်းတိုၵ်း။ တပ်ႉမတေႃႇၼႆႉ ပဵၼ်သိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်း၊ တၢင်တူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းဢိူဝ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ၼႆႉ ၸႂ်ႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ ပိူၼ်ႈႁူႉ တင်းၵမ်ႇၾႃႇ။ ၶဝ်ၼႆႉလုၵ်ႉတီႈၸုမ်း သိုၵ်းၼေႇဝိၼ်း ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊ  သေ ၶိုၼ်ႈမႃး မိူဝ်ႈ 1962။ တင်ႈတႄႇ 1962 ပဵၼ်ဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းသေလႄႈ ၵုမ်းမိူင်းဝႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵွတ်းၽၢၼ် ၵႂႃႇတႄႉတႄႉ။

မိူၼ်ၼင်ႇ မလေးသျုးၼႆႉ 1964 ပိူၼ်ႈလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်း ပိူၼ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵႂႃႇ မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ။ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွတ်ႈလႅဝ်း 1948 ၵွတ်းၽၢၼ်ဝႆႉၵႃႈႁိုဝ် ၼႂ်းၵၢမ်ႇၽႃႇ။ ဢၼ်ၵွတ်းၽၢၼ်ႇၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈသင်လႃႇၼႆ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈသိုၵ်း ဢုပ်ႉပိူင်မိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းတုၵ်ႉၶ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈသင် မၼ်းပဵၼ်ဝႆႉမဵဝ်းၼၼ်ႉ။

ၶဝ်လုၵ်ႉတီႈၵူၼ်းမိူင်းမႃး ၶဝ်ၵူၺ်းတၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ၼႂ်းမၢႆမီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ၶဝ်ၶႂ်ႈတႅမ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ၶဝ်တႅမ်ႈၵေႃႉလဵဝ်ၶဝ်ၵူၺ်း။ ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ တၢင်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း။ ဢၼ်မႅၼ်ႈၸွမ်းသၽႃဝ ၼႆတူၺ်းတီႈ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် လႄႈ – မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းတႆးၼႆ မၼ်းတႅၵ်ႇလႅင်း လီၼႃႇ။ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ၼႆႉ ႁဝ်းဢဝ်မိူင်းသေမႃးႁူမ်ႈၵၼ် ဢၼ်ၼႆႉမၼ်းပဵၼ်သၽႃႇဝ – ပိူင်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈႁဝ်းမိူင်းႁဝ်းပဵၼ်မႃး။ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင် ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇ လၵ်းထၢၼ် တင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၵမ်ႇၽႃႇ ၵေႃႈ ပိူၼ်ႈႁူႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ပႆႇမီးမိူင်းၶၢင်လူး မၼ်းပဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးၵူၺ်းၼႃႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမိူင်းတႆးၸႂ်ၵႂၢင်ႈ ၸႂ်လီ ၸဝ်ႈၾႃႉႁဝ်း ၸႂ်ၵႂၢင်ႈၸႂ်လီ ၽႄပၼ်မိူင်းၶၢင် ၸွင်ႇမႃးမီးမိူင်းၶၢင်။ 1948 ၸွင်ႇတေ မၵ်းမၼ်ႈ ၼႃႈလိၼ် မိူင်းၶၢင် ။ ၶၢင်ၸင်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈမႃး။ သမ်ႉမီးၶျၢင်း သုၼ်ႇလႆႈၶျၢင်း လႄႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ မီး 4 မိူင်း ၵူၺ်းၼႃႇ လိၵ်ႈႁူမ်ႈ မၢႆပၢင်လူင်။ ပေႃးဝႃႈႁဵတ်းၸွမ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ႁဵတ်းၸွမ်း မၢႆမီႈ 47 ယူႇၼႆၼၼ်ႉ တီႊမူဝ်ႊ ၶရေႊသီႊ မၼ်းတိုၼ်းတေဢမ်ႇလူႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်။ ဢၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢုပ်ႉပိူင်ႇ။

1962 ၶိုၼ်ႈမႃး ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ၊ သိုၵ်းဢုပ်ႉပိူင်ႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းယဝ်ႉၼႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸင်ႇဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသင်လူး မိူဝ်ႈလဵဝ်။ ပဵၼ်သိုၵ်းယူႇသဵင်ႈ ၵူႈတီႈၼႃႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈသိုၵ်းၼႆႉ မီးမိူင်းတႆးၵူၺ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈလူး။  ၼႂ်း 8 ၸႄႈမိူင်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မီး သိုၵ်းမူတ်း။ တင်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၵေႃႈမီးသိုၵ်း။ ရၶႅင်ႇၵေႃႈမီးသိုၵ်း။ ၶျၢင်းၵေႃႈမီးသိုၵ်း၊ မွၼ်းၵေႃႈမီးသိုၵ်း မွၼ်းယင်း ဢမ်ႇပႃးၼႂ်းလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ယင်းမီးသိုၵ်း၊ ယၢင်းၽိူၵ်ႇၵေႃႈ ပဵၼ်သိုၵ်းမႃးၵွၼ်ႇၼႃႈလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်ၼၼ်ႉ ၸေႃးပႃးဢူးၵျီး ၶဝ်ႈတိုၵ်းၼႂ်းယၼ်ႇၵုင်ႇ၊ ယၢင်းလႅင်ၵေႃႈမီးသိုၵ်း။ တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ မီးၵူႈၶိူဝ်း ပႃးၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ။

ၸိူဝ်းၼႆႉမၼ်းႁဵတ်းႁိုဝ် ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးလႃႇ ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၽၵ်းတူၵၢၼ် မိူင်းၼၼ်ႉ ပိတ်းဝႆႉ။ မၼ်းဢမ်ႇ ၸၢင်ႈဢုပ်ႇ လွင်ႈသုၼ်ႇလႆႈ သုၼ်ႇပဵၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ မၼ်း ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇတႃႇတေႁဵတ်း မၼ်းဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇ တႃႇ တေ လႆႈလၢတ်ႈ – ဢမ်ႇမီးတင်းလိူၵ်ႈယဝ်ႉလႄႈၸွင်ႇမႃးယိပ်း ၵွင်ႈသေ တေႃႇသူႈ။ ၵမ်းၼႆႉႁဝ်းမီး ၽိုၼ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵၼ်ယဝ်ႉ ၊ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈတူၺ်းၶိုၼ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်၊ သမ်ႉလူဝ်ႇတူၺ်းၶိုၼ်း ပိူင်ပိုင်းငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 1947 ။ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် ႁဵတ်းသင်လႄႈ မၼ်းၵွႆလႃႇ ႁဵတ်းသင်လႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈဢႃႇၼႃႇလႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁူႉမူတ်း၊ ၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈႁူႉမူတ်း ႁဝ်းမႃးလႅၼ်ဢမ်ႇလႆႈ လၢတ်ႈဢဝ်ၵေႃႉလဵဝ် ဢမ်ႇလႆႈလူး။ ပိုၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ တႅင်ႇၵေႃႉလဵဝ်ဢမ်ႇလႆႈလူး။

ထၢမ် –  ၵွၼ်ႇ 2020 ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵၢၼ်ၵိုတ်းတိုၵ်း ႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၶႃႈလူး။

တွပ်ႇ – မၼ်းၶႂ်ႈလၢတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ မၼ်းလၢတ်ႈလႆႈ ။ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ။ ႁဵတ်းသင်လႄႈ ဢမ်ႇပဵၼ် လႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇလီတေႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းမႃး။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူႈၸုမ်းၸုမ်း ၼႆႉ ယိူင်းဢၢၼ်းႁဝ်းၶႃႈမိူၼ်ၵၼ် ။ ႁဝ်းမိူၼ်ၵၼ် သမ်ႉမီးသင်လႃႇၼႆ – 1) ၼႆႉ ႁႂ်ႈမူၼ်ႉမေး ၵၢၼ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း။ မူၼ်ႉမႄးၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မူၼ်ႉမႄးဢီႇသင် ၶႂ်ႈမူၼ်ႉ မႄးမၢႆမီႈ 2008 ။ ပေႃးမူၼ်ႉမႄး ပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ 2008 ၼႆၵေႃႈ လူဝ်ႇႁဵတ်းၶူင်းသၢင်ႈ ၵၢၼ်ၾႅတ်ႊ တရႄႊ ။ ဢၼ်ၶဝ်ဝႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇဝႃႇ တေလႆႈႁဵတ်းၼၼ် ႁဵတ်းၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၾႅတ်ႊတရႄႊၼႆႉ မၼ်း ၼႄလွင်ႈဢမ်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉလူး ပေႃးမီးလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်ယူႇ မူႇၾႅတ်ႊတရႄႊဢၼ်မီးဝႆႉ ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈ ၸႂ်ၵၼ် ႁဵတ်းဝႆႉယူႇၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလူဝ်ႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ။ ၽႂ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမၼ်းလေႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၼႆႉ ၽႂ်ဢမ်ႇယႃႉလူႉလႅဝ်လေႃႇ ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢၼ်ယႃႉလူႉလႅဝ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ။ ၼေႇဝိၼ်းၶိုၼ်ႈ သိမ်းဢႃႇၼႃႇ ပွင်ႇဝႃႈ ယႃႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယဝ်ႉလူး ၸိုဝ်ႈမၼ်းၵူၺ်းၼႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ တီႈတႄႉမၼ်း မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၼ်းပဵၼ်မိူင်းလဵဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ လၢႆးၶဝ်ၼႆႉ တင်ႈတႄႇ (မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်) 1974 ပဵၼ်မိူင်းလဵဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉၼႃႇ ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်ၸိုဝ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶၢႆၵိၼ် လႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းသေ လႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈသေ လႅၼ်ၵၢမ်ႇၽႃႇၵူၺ်း။ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယဝ်ႉ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်း ပဵၼ်မိူင်းလဵဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ယႃႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ပဵၼ်တပ်ႉၶဝ် မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း။

ထၢမ် – ပေႃးတူၺ်းငဝ်းလၢႆးၼႆႉ ၸွင်ႇတေမီးၶေႃႈမုင်ႈမွင်းယူႇႁႃႉ တႃႇတေမူၼ်ႉမႄး ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း 2008 သေ ယၢင်ႈၸူးမိူင်း ၾႅတ်ႊတရႄႊ ဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႂ်ႈလႆႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ။

တွပ်ႇ – မူၼ်ႉမႄး 2008 ၼႆႉ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ မၼ်းယူႇတီႈ NLD ၊ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်း၊ ပႃႇတီႇၵေႃႈလမ်ႇလွင်ႈ၊ မၼ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈတပ်ႉသိုၵ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၵူၺ်း။ ပႃႇတီႇ NLD၊ ပႃႇတီ SNLD ပႃႇတီႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵႃႈၸူဝ်ႈပႆႇမႄးလႆႈ 2008 ႁႂ်ႈပဵၼ်ၻီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၵႃႈပႆႇမႄးလႆႈၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ပဵၼ်ၾႅတ်ႊတရႄႊပေႃးၼၼ် မၼ်းၵႂႃႉ ယၢဝ်းၼႃႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ဢၼ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇလၢတ်ႈၼႆႉ ႁႂ်ႈလႆႈပႃး ဢမ်ႇပႃးတႄႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၼႃ။ တပ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်  ဢၼ်ဢုပ်ႇၵၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ပႃးတပ်ႉသိုၵ်းလူး၊ ဢၼ်ၶႂၢင်ယူႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းလူး။ NLD ၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းၵေႃႈၶႂ်ႈႁဵတ်းလီလီယူႇလူး မၼ်းၵေႃႈၶႂ်ႈမူၼ်ႉမႄးဝၢၼ်ႈမိူင်းယူႇၼႃႇ ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼႆႉ။ ၵူၺ်းတပ်ႉသိုၵ်းသမ်ႉၶႂၢင်ဝႆႉၵူႈမဵဝ်းၼႃႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်။ (ပြည်ထဲ့ရေး) ၵေႃႈ ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၼႃႇ၊ ယေးၸိူဝ်းၼႆႉယူႇၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမူတ်းၼႃႇ၊ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယူႇၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းမူတ်းၼႃႇ ဢၼ်မၼ်း ယိပ်းဝႆႉ မၼ်းၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇတင်းမူတ်း။ ၾၢႆႇႁူမ်ႈလူမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၵေႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းယိပ်းမူတ်း။

ထၢမ် – ပေႃးမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶၢဝ်းယၢမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼူၵ်ႉယုင်းၼႆႉၵေႃႈ ၵိုတ်းယူႇပီပၢႆၵူၺ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸွင်ႇတေၸင်ႈသိုပ်ႇၸႂ်ယႂ်ႇယူႇၶႃႈႁႃႉ ပေႃးတူၺ်းတေႃႈလဵဝ်။

တွပ်ႇ – ဢမ်ႇဝႃႈလႆႈၼႃ၊ ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇ မၼ်းဢမ်ႇမီးဢႃႇၼႃႇတဵမ်ထူၼ်ႈ မၼ်းပႆႇၸႂ်ႈတင်းၽိတ်းမၼ်းလူး ဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉ ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇမီးဢႃႇၼႃႇတီႈလႂ် ? ပဵၼ်တီႈတိူင်ႇပၢင်ႇတီႈၵိူဝ်းၵုမ်ၼႆၵေႃႈ မၼ်းၸီႉသင်ႇတပ်ႉသိုၵ်း ဢမ်ႇ လႆႈလူး ဢၼ်ၸီႉသင်ႇတပ်ႉသိုၵ်းလႆႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ(သမတ) သေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸင်ႈႁဵတ်းသင် တဵမ်ထူၼ်ႈ၊ မၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်းတဵမ်တီႈလႆႈ။ ၸင်ႇဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇႁဵတ်းသင်လႆႈ။ ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လိူၵ်ႈထႅင်ႈတင်း ၼႃႈၼႆႉ ယင်းၸင်ႈပေႉထႅင်ႈၵွၼ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းႁူႉဝႃႈ မၼ်းၵႂႃႇၶမ်ၵႃႈလႂ် ၵူၼ်းမိူင်းႁူႉမူတ်း၊ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈမွၵ်ႈ ၸၼ်ႉၵူၼ်းလူင်ၵူၺ်း၊ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယင်းႁူႉ။ မၼ်းၶမ်ၵႃႈလႂ် ၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ ပိူၼ်ႈႁူႉမူတ်း။

ထၢမ် – ဢွင်ႇသၢၼ်းသူႉၵျီႇၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႉထႅမ် လိူၵ်ႈတင်ႈၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ပေႃးမၼ်းၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇ မၼ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းလႆႈယူႇ ၵွပ်ႈသင်လႄႈ မၼ်းသမ်ႉ ဢမ်ႇပူတ်းၶၢတ်ႇလႆႈ ၼိူဝ်တပ်ႉသိုၵ်း။

တွပ်ႇ – မၼ်းဢမ်ႇတီးၵွင်ႈၼႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းမီးၵွင်ႈလူး ၵႂႃႇဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈမၼ်းၵေႃႈ သမ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၼ်း လၢႆလၢႆ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး ဢမ်ႇမေႃႁဵတ်း တူၵ်းၶွၵ်ႈထႅင်ႈ သေယဝ်ႉၵူၺ်းဢိူဝ်ႈ။

ထၢမ် – ၶႂ်ႈထတ်းသၢင်ၼိူဝ်ပၢင်ၵုမ်လူင် 21 ပွၵ်ႈၵမ်း 3 ၼႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ထႅင်ႈၽွင်ႈၶႃႈ။

တွပ်ႇ – မိူဝ်ႈၵႆႈၵေႃႈ ႁဝ်းလၢတ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ပၢင်ၵုမ်ၵမ်းၼႆႉၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇမီးၽွၼ်းလီသင်။ ႁဵတ်းႁၢင်ႈ ၽၢမ်းတႃ ပၼ် ၵူၼ်းၼႂ်းၵၢမ်ႇၽႃႇသေ လႅၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း၊ ၽွၼ်းလီဢၼ်မီးၼႆႉ လႆႈၵႂႃႇႁၼ်ၼႃႈႁၼ်တႃၵၼ်သေ ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၼ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်းမၼ်း ဢမ်ႇလႆႈသင်။ မိူၼ်ၼင်ႇ 7 ၸုမ်းပွတ်းႁွင်ႇမႃးၵေႃႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်း ၵၼ်ၽွင်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်းၼႃႇ ၶဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸင်ႈမႃးလၢတ်ႈဢီႇသင်။

ထၢမ် – ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းလူင် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လၢတ်ႈသေ ယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် RCSS/SSA  ၶႂ်ႈထတ်းသၢင်ၶေႃႈလ်ႂထႅင်ႈၶႃႈ။

တွပ်ႇ – မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ လၢတ်ႈၵမ်းၼႆႉ ဢၼ်ထုၵ်ႇမၼ်းၵေႃႈမီးၽွင်း ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈဢၼ်ၽိတ်းၵေႃႈမီးတင်းၼမ်။ မၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းငဝ်းလၢႆးဢၼ်ပဵၼ် ယူႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဢၼ်ၼႆႉမၼ်းၼႄသဵၼ်ႈတၢင်း၊ မၼ်းၼႄၾႆးဝႃႈ ပေႃးဝႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆ လွင်ႈငမ်း ယဵၼ်ၼႆႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း မၼ်းပွင်ႇၸိူင်ႉၼၼ်။ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း 2008 ၼႆႉ မိူၼ်ဝႃႈ NCA ၼႆႉ မၼ်းတေလူမ်ႉလႅဝ်။ မိူၼ်ဝႃႈ ၶႂ်ႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇၶိုၼ်းၵေႃႈ ၸင်ႈပဵၼ်လႆႈ။ ဢၼ်တီႈပွင်ႇ ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်မႃးလၢတ်ႈ မိူၼ်ၼၼ်ယဝ်ႉ။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း