ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ႁူဝ်ၵူၼ်းၼပ်ႉႁဵင် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်

သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်း RCSS တၢင်းပွတ်းၵျွၵ်ႉမႄး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၵူၼ်းမိူင်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် လႆႈပၢႆႈ ယၢၼ်ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ၼႂ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽႄးသိုၵ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၼၢင်းယိင်းလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ။

သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ လၢႆတပ်ႉၸုမ်း၊ လၢႆတပ်ႉၵွင်၊ ပႃးၸဵမ် တပ်ႉလူမ်း ႁႅၼ်းသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်း ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ႁၢဝ်ႈႁႅင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်း ႁိမ်း 3000 ၵေႃႉ လႆႈပၢႆယၢၼ် ႁိူၼ်းယေး တီႈယူႇ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၼၢင်းယိင်း၊ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၵမ်ႈၼမ်၊ တႃႇယူႇတႃႇၵိၼ် ၵေႃႈ ႁူပ်ႉတၢင်း ယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆလွင်ႈသေဢမ်ႇၵႃး မႆႈၸႂ်ပႃး ၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်းယေး ၶူဝ်းႁႆႈ ၶူဝ်းသူၼ် မႃႉလႃး ဝူဝ်းၵႂၢႆး ဢၼ်ၵိုတ်း တၢင်း ၼွင်ႈတၢင်းလင်။

ၸၢႆးၵူး ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸုမ်းၼမ်ႉၶူင်း ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး လၢတ်ႈဝႃႈ -“ပူႇႁဵင်ႁဝ်းၶႃႈ တီႈပုင်ႇဝူဝ်းဝႃႈ တီႈၵူၼ်းပၢႆႈ ၽေးတီႈတွင်ႇထိၵ်ႈ ၼၼ်ႉ ၶၢတ်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း ၼႆသေ ႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ် ၵႂႃႇၸွႆႈ ထႅမ်ပၼ် ၶႃႈဢေႃႈ။ ၽိူဝ်ႇႁဝ်းၶႃႈ ႁွတ်ႈထိုင်တီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶႃႈ  ၸူမ်း သိူဝ်းႁႅင်းသေ ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူၼမ်ႉတႃ ႁႆႈႁပ်ႉတွၼ်ႈၶႃႈဢေႃႈ။  မၢင်ၵေႃႉၸႂ်ထိုင်ႁိူၼ်းယေး မႆႈၸႂ် တၢင်းၼွင်ႈတၢင်းလင်ၵၼ်သေ ႁႆႈၶႃႈ ဢေႃႈ၊ မိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ တေႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉသေ မိူဝ်ႈၸွႆႈထႅင်ႈၶႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။

တီႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမေႃႇႁိၼ် ၵူၼ်းထဝ်ႈ မွၵ်ႈ 10 ၵေႃႉၼႆႉ တိုၵ်ႉၶမ်ဝႆႉၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်းယူႇ ပႆႇၸၢင်ႈဢွၵ်ႇမႃး။ သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်း ၵႂႃႇမႃး တူင်ႉၼိုင်ယူႇဝႆႉလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ထႅင်ႈ၊ ယွၼ်ႉၶႂ်ႈႁႃတၢင်းပွၵ်ႈမိူဝ်းၵဵပ်းမၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉ ၶူဝ်းႁႆႈၶူဝ်းသူၼ်ယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းႁွတ်ႈဝႆႉ တီႈၵျွၵ်ႉမႄး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၶၢဝ်း လူဝ်ႇဢဝ် မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉယဝ်ႉၶႃႈ။ ယဝ်ႉ ၵေႃႈ ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ထိုင်ၶိင်ႇၶၢဝ်းလူဝ်ႇၵၢၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းၼႂ်းသူၼ်ၼႂ်းႁႆႈတႄႉ ပဵၼ် ၽွင်းလူဝ်ႇဢဝ်မၼ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆႉ တင်ႈၸႂ်မႃးၵဝ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၽုၵ်ႈသွမ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်လီ လီႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ဢမ်ႇ ၼၼ်ၵေႃႈ တင်ႈၸႂ်ၶႂ်ႈၵဝ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ သုၵ်ႉယုင်ႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ” – ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 8/10/2020 ယူႇတီႈသင်ၶၸဝ်ႈ၊ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တူင်ႇဝူင်း လႄႈ ၽူႈတႅၼ်း ႁူမ်ႈၵၼ် ဢဝ်ၶွင်ၵိၼ်တၢင်း ယႅမ်ႉ ၵႂႃႇၵမ်ႉၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈဝတ်ႉလွႆတေး(တွင်ႇထိၵ်ႈ) ဢၼ်ပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမၢၵ်ႇႁိၼ် တင်း ဝၢၼ်ႈတွင်ႇထိၵ်ႈ ပၢႆႈမႃးယူႇသွၼ်ႈဝႆႉ ႁူဝ်ၵူၼ်း 646 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉႁူပ်ႉလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်း ၵိၼ်ၵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းလွႆးတေး (တွင်ႇထိၵ်ႈ) ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၼၢင်းယိင်းလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉတင်းၼမ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢႃယု 10-11 ၶူပ်ႇ တေမီးမွၵ်ႈ 150 ၵေႃႉ၊ ဢႃယု 15-18 ပီသမ်ႉ တေမီး မွၵ်ႈ 100 ပၢႆ ႁူမ်ႈၵၼ် တေမီး 200 ပၢႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢင်ႇဢွင်ႈတီႈၵေႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းပဵၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၼၢင်း ယိင်းလႄႈ ၵူၼ်းထဝ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။

ၼၢင်းၶမ်းဢွၼ်ႇ ၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (SWAN) လၢတ်ႈဝႃႈ – “မႆႈၸႂ် လွင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေး လႆႈပၢႆႈမႃးယူႇၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်ၼမ်၊ ၵူဝ်တိတ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ် ၵၼ်ၶႃႈဢေႃႈ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈဢၼ်ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈၶႃႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ်ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းဝၢၼ်ႈ လႄႈ လႆႈမႆႈၸႂ်လွင်ႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၼၢင်းယိင်းထႅင်ႈၶႃႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵူဝ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးပၢႆးၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ” – ဝႃႈ ၼႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၵပ်းသၢၼ်လွင်ႈၼၢင်းယိင်းတႆး (SWAN) သေ လႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းၽႃႈႁူမ်ႇၽႃႈမႆ ၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆတွၼ်ႈ တႃႇၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်းၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ယဝ်ႉၵမ်းၼိုင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်ႉၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းထႅင်ႈသေ တေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၵမ်ႉၸွႆႈထႅမ်ၵႂႃႇပၼ်ထႅင်ႈ ၼၢင်းၶမ်းဢွၼ်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈၵျွၵ်ႉမႄး တင်းမူတ်းတေမီးႁိမ်း 3000 ၵေႃႉ-  တီႈဝတ်ႉပုင်ႇဝူဝ်း 700 ပၢႆ ၊  ဝတ်ႉတွင်ႈထိၵ်ႈ (လွႆတေး) ႁိမ်း 700 ၵေႃႉ၊ ဝတ်ႉၼမ်ႉဢုမ်ႁိတ်းမီးမွၵ်ႈ 400 ၵေႃႉ၊  ဝတ်ႉၵျွင်းၶၢင်ႈၶၢႆး 400၊ ဝတ်ႉၵျွင်းၵုၼ်ႁႅၼ် 400 ၊ ၼႃးသွင်း 100 ပၢႆ၊ ၵျွင်းႁၢႆးၵုၺ် 100 ပၢႆ၊ ဝတ်ႉၵွင်းမူးၶၢမ်သမ်ႉ 75 မေႃႈၶဝ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းၼပ်ႉပၢၵ်ႇ(ပႆႇႁူႉသၢႆမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်းတႅတ်ႈ)၊ တီႈဝတ်ႉၼမ်ႉႁၢင်ႈၶိူင်ႈ 150 ပၢႆ ၊ ဝတ်ႉၵွင်းလၢင်း 100 ပၢႆ ၊ ဝတ်ႉၼွင်ၵႂၢင် 150 ပၢႆ။

သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းၾၢႆႇလဵဝ် ဝႆႉ တေႃႇထိုင်လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ သဵင်ႈ သေတႃႉ ႁႅၼ်းသိုၵ်း လေႃႇတိုၵ်း ၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း RCSS/SSA ။ ၾၢႆႇၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆးဝႃႈ “ပၢင်တိုၵ်းတေ ယဵၼ် ဢမ်ႇယဵၼ် ယူႇတီႈသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇမၢၼ်ႈၵူၺ်း” – ဝႃႈၼႆ လႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ၽႄႈၼႆႉတႃႇႁူပ်ႉဢုပ်ႇ ၵၼ်ၵႄႈလိတ်ႈၵေႃႈတေယၢပ်ႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈ မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ပၢင်တိုၵ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း ၵူၺ်းယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။