ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း ဢၼ်တိတ်းဢိူမ်ႈ လႅၼ်လိၼ်ထႆး ၵူႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပႃးၸဵမ်တႆး ႁူမ်ႈႁူဝ်ၵူၼ်းၼပ်ႉႁဵင် ႁၢမ်းသုၼ်ႇလႆႈ တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်မႃးၵူႈၵမ်း၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2020 ၼႆႉ ၵေႃႈ တိုၵ်ႉတေလႆႈႁူပ်ႉပၼ်ႁႃ ၼႆႉထႅင်ႈယူႇ။
ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းပၢႆႈ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ၽွင်းပီ 96-97 ၊ ၽွင်းပၢင်တိုၵ်းပီ 2001 ၊ ပီ 2005 သေ မႃးယူႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ၵုမ်းၵမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပွတ်းထုင်ႉ လွႆၵေႃႇဝၼ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ လွႆလမ်၊ လွႆသၼ်ၸူႉ/လွႆသၢမ်သိပ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ၊ ၵွင်းမုင်ႈမိူင်း၊ လွႆတႆးလႅင်း ဢၼ်မီးၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈ လၢင်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတင်းမူတ်း 6000 ပၢႆ – ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇမီး မၢႆၾၢင် (မၢတ်ႈပူင်ႇတိၼ်ႇ) ၊ ဢမ်ႇမီးသၢႆမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ဢမ်ႇမီးၸိုဝ်ႈ ၼႂ်းသၢႆမၢႆ ၵူၼ်းလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လႄႈ ႁၢမ်းႁႅၵ်းသုၼ်ႇ လႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်မႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်တေၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းႁၢင်ပီၼႆႉၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇမီး ၸိုဝ်ႈၶဝ်ပႃး။
ၼၢင်းငိုၼ်းႁွမ် ၽူႈၵပ်းသၢၼ် ၵေႃႇမတီႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပၢႆႈၽေးလႅၼ်လိၼ်တႆး- ထႆး SSRC – TB လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ဝႃႈ – “ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းႁဝ်း ဢၼ်ယူႇဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး ႁူဝ်ၵူၼ်း 6 ႁဵင်ပၢႆၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်။ —- လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၶဝ် ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမႃး ပဵၼ်လၢႆၸုပ်ႈယဝ်ႉ ၸိူဝ်းမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈတွတ်ႈပၼ် ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်မႃးသေပွၵ်ႈ” – ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးတီႈလွႆၵေႃႇဝၼ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 2,559 ၵေႃႉ၊ လွႆတႆးလႅင်း 2,381 ၵေႃႉ၊ လွႆသၢမ်သိပ်း 390 ၵေႃႉ၊ လွႆလမ် 253 ၵေႃႉ၊ ၵွင်းမုင်ႈမိူင်း 221 ၵေႃႉ လႄႈ ၵုင်းၵျေႃႇ 303 ၵေႃႉ (ဢၼ်မီးၾၢႆႇမိူင်းထႆး) – ဢိင်ၶေႃႈမုၼ်းၶၢဝ်ႇတႆး SSRC – TB ။
လုင်းၵၢင်ႉ မူႇဝၢၼ်ႈ လွႆၵေႃႇဝၼ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ –“တီႈႁဝ်းၶႃႈ ဝၢၼ်ႈလွႆၵေႃႇဝၼ်းၼႆႉ တင်းမူတ်း ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 2 ႁဵင်ပၢႆ ဢၼ်မီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်သမ်ႉ မီး 100 ပၢႆၵူၺ်း။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝႂ် ၵပ်းတူဝ်ၵေႃႈ ၼမ်ဢေႃႈ” – ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းမိူင်း ႁူဝ်ၵူၼ်း 6000 ပၢႆၼႆႉ ႁၢမ်းႁႅၵ်းသုၼ်ႇလႆႈ၊ လႆႈယူႇၼႂ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေး၊ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ပႃးတႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ၊ လုၵ်ႈလၢင်းသႅၼ်း ပေႉတူဝ် ပေႉႁၢင်ႈတႄႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်းမိူင်းထႆး။
ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၶမ်းၸၢမ်ႇ ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ RCSS/SSA ငဝ်ႈၸိုင်ႈလွႆတႆးလႅင်း ဝႃႈ “ — မိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်း ၼႃႈတီႈ ႁဝ်းၵုမ်းၵမ် ဢမ်ႇလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်း ၵၢင်ၸႂ်ၼႆႉ မီးတင်းၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ။ လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႄႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီးဝႂ်ၵပ်းတူဝ်၊ မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း၊ ၸိူဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်” – ဝႃႈၼႆ။
မိူင်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းမီး 5.8 လၢၼ်ႉပၢႆ ဢၼ်မီးသုၼ်ႇလႆႈတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် မီး 3 လၢၼ်ႉပၢႆ သေတႃႉ မိူင်းတႆး ပဵၼ် ၸႄႈမိူင်းဢၼ် ၵူၼ်းတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ႁၢင်ႉၵၢတ်ႈၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ပတ်းပိုၼ်ႉ ၸႄႈမိူင်းလႄႈတိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ၶႅပ်းၵၢင် ၸႂ် ဢၼ်တွတ်ႈၵႂႃႇသေ လူႉၵွႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၸႄႈမိူင်းဢၼ်ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း – ဢိင်ၶေႃႈမုလ်းၶွမ်ႊမသျိၼ်ႊ ပၢင်လိူၵ်ႈ တင်ႈ။
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 ၼႆႉ တေၸတ်းႁဵတ်း ၽွင်းႁၢင်ပီ၊ တူၵ်းမႅၼ်ႈ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 8 ဝၼ်း ၊ ၺႃး လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းလွင်ႈ 11 ၶမ်ႈ ပီတႆး 2114 ၼီႈ။
