ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2010 ယဝ်ႉ ၸွမ်သိုၵ်းလူင်တဵင်းၸဵင်ႇ ထွတ်ႇၶူဝ်းသိုၵ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၼႂ်းပီ 2011 ၼၼ်ႉ ယိုၼ်း မိုဝ်း ႁပ်ႉ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း။ ၼႂ်းပီၼၼ်ႉ လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း ဢဝ်ငမ်းယဵၼ် ၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်း၊ ၸၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသမ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးႁႅင်းသိုၵ်း၊ ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းတေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇ တၢပ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းၵေႃႈလႆႈ – ၽွင်း ၼၼ်ႉ သိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈသမ်ႉႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်းသိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းတႆး SSPP မႃးၶိူဝ်းယႂ်း။ ၽူႈၼမ်းလွႆ ၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇမီးတပ်ႉသိုၵ်း ၵႅၼ်ႇၶႅင်ၼၼ်ႉ ၼႅတ်ႈၶဝ်ႈႁႃ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း
ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ ၸၢဝ်းလွႆ/တဢၢင်း
တဢၢင်းၼႆႉ တႆး တေႁွင်ႉၸပ်းသူပ်းဝႃႈ ၵူၼ်းလွႆ ။ ယွၼ်ႉမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ မေႃပိုင်ႈႁူၺ်ႈပိုင်ႈလွႆသေ ယူႇ သဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်တႄႉတေႁူႉ ဝႃႈ ပလွင်ႈ။ ပိုၼ်းလွႆတႄႉ တႅမ်ႈဝႆႉ ၸိုဝ်ႈဢၼ်ဝႃႈ ပလွင်ႈၼႆႉပဵၼ်ၵႂၢမ်းၶႄႇ “ပုင်လူင်” ။ “ပုင်” ပွင်ႇဝႃႈ “ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ”၊ “လူင်” ပွင်ႇဝႃႈ “ၼၵႃး” ။ ၼႂ်းပိုၼ်းလွႆ ၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ် ဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလွႆ လုၵ်ႉမႃးတီႈ ၶုၼ်ဝၼ်း တင်း ၼၢင်းၼၵႃး ။ မၢၼ်ႈႁွင်ႉဢမ်ႇပဵၼ်လႄႈ ပဵၼ်ၵႂႃႇ ပလွင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တီႈ တႄႉ ၽႂ်ႁွင်ႉၸိူဝ်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တူဝ်ၵဝ်ႇ တႄႉႁိၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၶိူဝ်းတဢၢင်း ။ ၸၢဝ်းလွႆၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉသၢႆ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၶိူဝ်းမွၼ်း၊ ၶိူဝ်းၶမဵၼ် “ၵမ်ႇပေႃးၻီႊယိူဝ်ႊ” တင်း ဝႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽႃသႃၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၵေႃႈငၢႆးၵၼ် ၼမ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။
တီႈယူႇတၼ်းသဝ်းၸၢဝ်းလွႆ/တဢၢင်း
ၸၢဝ်းလွႆတဢၢင်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ယူႇၸွမ်းတူၼ်းႁူတ်ႈႁၢဝ်းလွႆ ၼႂ်းၸေႈဝဵင်း လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ၵူတ်ႉၶၢႆ ၊ မိူင်း မိတ်ႈ၊ ၼမ်ႉၶမ်း၊ ၵျွၵ်ႉ မႄး၊ တၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းသမ်ႉ ၼႂ်းၸေႈဝဵင်းမိူင်းၵိုင်၊ ယႂႃႇငၢၼ်ႇ၊ ၵလေႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ။ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်း ဢၼ်ၵဵပ်း မိူဝ်ႈပီ 2014 ၼၼ်ႉ ၸၢဝ်းလွႆ မီးၵႃႈႁိုဝ်ၼႆ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႅတ်ႈတေႃး၊ ၶူၼ်ႉႁႃတူၺ်းၶေႃႈမုလ်းၼႂ်း ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႉ ၵေႃႈလႆႈႁၼ် ဢမ်ႇ မိူၼ်ၵၼ် ။ ဢူးမွင်ႇမွင်ႇၸူဝ်း ၽူႈတႅမ်ႈပွင်ႈၵႂၢမ်း လွင်ႈၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တႄႉ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ႁူဝ်ၵူၼ်း တဢၢင်း ဢမ်ႇယွမ်း 7 သႅၼ်၊ ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼႆႉ ပေႃးတႆးယဝ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်း ႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ်တီႈ သုတ်းဝႃႈၼႆ။
ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ – ၵူၼ်းၶိူဝ်းလႂ် ယူႇသွင် ၸႄႈဝဵင်း တိတ်းၸပ်းၵၼ် ႁူဝ် ၵူၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်း 2 သႅၼ်ၸိုင် တေလႆႈမၵ်းမၼ်ႈ ၼႃႈလိၼ် ၽွင်း ငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ပၼ်တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ တင်း ၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈ သွင်ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ၸၢဝ်းလွႆ ယူႇသဝ်းၼမ်သေ ပိူၼ်ႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းလွႆ တဢၢင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇယွမ်း 2 သႅၼ် လႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇမၵ်းမၢႆထုင်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇပၼ် တွၼ်ႈတႃႇၸၢဝ်းလွႆ (ပလွင်ႈ/တဢၢင်း) ဝႆႉ ၼႂ်း ပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်း 2008 ။
သိုၵ်းလွႆတႄႇၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူဝ်ႈလႂ်
ၼႂ်းပိုၼ်းလွႆ တႄႉတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ သိုၵ်းလွႆ တႄႇၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တင်ႈတႄႇ 1963 ၊ ဝၢႆးၸုမ်းသိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၸွမ်သိုၵ်းၼေႇ ဝုၼ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉၼိုင်ႈပီ။ 1964 ၽွင်းၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း (ၼၢင်းတိုဝ်း ၸုမ်ႈ ၸဝ်ႈသူၺ်ႇတႅၵ်ႈ ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် မိူင်းယွင်ႁူၺ်ႈ) ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး SSA ၼၼ်ႉ မီး တပ်ႉၵွင် မၢႆ 1 တေႃႇ ထိုင် မၢႆ 6 ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တပ်ႉၵွင် မၢႆ 5 တင်း 6 ပဵၼ် တပ်ႉၵွင်သိုၵ်းလွႆ – သွင်တပ်ႉၵွင်ၼႆႉ တင်ႈပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပလွင်ႈ PNF (Palaung National Force) ယူႁူမ်ႈ တပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး SSA ။
တပ်ႉၵွင်မၢႆ 5 ပဵၼ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢေး တင်း ၸဝ်ႈၶုၼ်လီ ၸိူဝ်ႉသၢႆ ၸဝ်ႈၾႃႉၼမ်ႉသၼ်ႇ ၵုမ်းၵမ်။ တပ်ႉ ၵွင်မၢႆ 6 သမ်ႉ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ႇတွင်း တင်း ၸဝ်ႈၶုၼ်ႇတၢၼ်းဝုၼ်း ၸိူဝ်ႉသၢႆ ၽူႈၼမ်းၸၢဝ်းပလွင်ႈ ထုင်ႉမၢဝ်း ၵုမ်းၵမ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းၶႄႇ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ(ၵူဝ်းၵၢင်ႉ) ၸိူဝ်ႉသၢႆ ၸဝ်ႈၾႃႉၵဝ်ႈၵၢင်ႉ၊ သိုၵ်းဝႃႉ ၸိူဝ်ႉသၢႆ ၸဝ်ႈၾႃႉဝဵင်းငိုၼ်း ၵေႃႈၵိုၵ်းႁွမ်းၸွမ်းမႃး တပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး ဢၼ် ၸဝ်ႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ပဵၼ်ငဝ်ႈ။
လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇငွၵ်းသပိတ်ႈ (ငေါ့စပစ် စာချုပ်)
ၽွင်း 1967 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းလွႆ တႅၵ်ႇပဵၼ်သွင်ၾၢႆႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၵမ်ႉထႅမ် ၶႄႇၽိူၵ်ႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၶႄႇလႅင်။ ဢိင်ၼိူဝ် ၶေႃႈယုမ်ႇယမ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်သေ တုမ်ႉယွၼ်ႈပႃး တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး၊ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၼႂ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးၵေႃႈ ၵႂႃႇပဵၼ် ဢူၺ်းလီတင်း ၾၢႆႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၊ ႁဵတ်းၼၼ်သေ မီးပၼ် ႁႃတင်း သိုၵ်းလွႆ ထိုင်တီႈ ပေႃးလႆႈတိုၵ်းတေႃးၵၼ်၊ ၼႂ်း သိုၵ်းလွႆၼင်ႇၵၼ် တပ်ႉၵွင် မၢႆ 5 တင်း မၢႆ 6 ၵေႃႈ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်။ တိုၵ်းယိုဝ်းၵၼ်ၶိုၼ်း တေႃႇထိုင် 1972 ။ ထိုင်တီႈ တပ်ႉၵွင်မၢႆ 5 ဢၼ် ၸဝ်ႈၶုၼ်ဢေး ဢွၼ်ႁူဝ် ပေႃးလႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈၵႂႃႇ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉၵွင် 6 ၸဝ်ႈႁၢၼ်တၢၼ်းဝိၼ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇတင်ႈၶိုၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇ ၸႄႈမိူင်းပလွင်ႈ PSLA (Palaung State Liberation Army)။ ၽွင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်းသိုၵ်းလွႆ PSLA တူၵ်းလူင်းပဵၼ်ဢူၺ်း လီၵၼ်သေ ယၢမ်ႈႁူမ်ႈၵၼ်တိုၵ်းယိုဝ်း တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး မႃး။
ထိုင်မႃး 1980 လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 26 တေႃႇ 28 ဝၼ်း တပ်ႉသိုၵ်းသၢမ်ၸုမ်း တပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈတႆး SSA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA တင်း သိုၵ်းလွႆ PSLA ႁူပ်ႉထူပ်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် ၊ ဝၼ်းလိုၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉ ၽူႈၼမ်းတပ်ႉၸုမ်း 3 တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး – ၸဝ်ႈၸၢႆးလဵၵ်ႉ၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉသိုၵ်းလွႆ ၸဝ်ႈႁၢၼ် တၢၼ်းဝိၼ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းသိုၵ်းၶၢင် (ၼႂ်းမိူင်းတႆး) ၸဝ်ႈႁၢၼ် ၶွၼ်ႇၶျူဝ်ႇ လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ငွၵ်းသပိတ်ႈ( ငေါ့စပစ် စာချုပ် – ၂၈၊ ၁၁၊ ၁၉၈၀) ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉ လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆ ယၢင်ႇ ပႃးၸဵမ် လွင်ႈၵႂႃႇမႃးတူင်ႉၼိုင် ။ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ – ငွၵ်းသၢႆး၊ လွႆၶမ်း၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈၶႆႉ၊ ထုင်ႉဝဵင်း မႂ်ႇ၊ ထုင်ႉၸယၢၼ်း၊ ထုင်ႉၸေႃးပၼႃႇ- ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈ ၼႃႈလိၼ် သိုၵ်းလွႆ PSLA တူင်ႉၼိုင်။
မိူၼ်ၼင်ႇ ထုင်ႉမိူင်းလူင် ဝဵင်းမႂ်ႇ၊ လွႆဝဵင်း၊ လၢၼ်းလူင်၊ လၢၼ်းလွႆ တေႃႇ ဝၢၼ်ႈလွႆဢွၼ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈလွႆ ၊ ႁိၼ်ႇၽိူၵ်ႇ (ၵျွၵ်ႉၽိ ဝ်ႇ)၊ ၼႃးႁူးမႂ်ႇ၊ ပၢင်ၶႃး၊ တေႃၵုတ်ႇ၊ ၼမ်ႉမေႃႇသွမ်း(တႆး) ။ တႄႇလွႆပၢတ်ႇ တေႃႇ မိူင်းလူင်၊ မိူင်းမိတ်ႈ ၊ မိူင်းၵုတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် SSPP တူင်ႉၼိုင်။
ၼႃႈလိၼ်တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁူမ်ႈၵၼ်သမ်ႉ ၵုၼ်ၶႃႇလီသေႃး၊ ၽႃၽိုင်ႈ၊ လွႆၶမ်း၊ ပၢင်ႇသလွပ်ႈ ၼမ်ႉၶုၼ်၊ ဝၢၼ်ႈၼႃး လေႃးၶၢင်၊ တေႃႇထိုင် ၼမ်ႉပၢႆႇ ၊ တႄႇတူၼ်ႈမူင်ႈ၊ ၼႃးပႃႇလူင်၊ လွႆဝၢႆ ၊ ဝၢၼ်ႈပၢတ်ႈ တေႃႇထိုင် ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ ၸိူဝ်း ၼႆႉ။
သိုၵ်းလွႆဝၢင်းၶိူင်ႈလႅၵ်ႈႁဵတ်းတပ်ႉပျီႇတုၸိတ်ႉ
1991 လိူၼ်ဢေႊပရႄႊ 21 ဝၼ်း သိုၵ်းလွႆ PSLO/ PSLA တူၵ်းလူင်းၵိုတ်းသိုၵ်း ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်း မၢၼ်ႈ။ 1993 ၶဝ်ႈပႃးပၢင်ၵုမ်လူင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႁုင်းသွင်တူၼ်ႈ သေ ႁူမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶဵၼ်ႈတႅမ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း (လၵ်းမိူင်း) ။
ထိုင်မႃးပီ 2005 ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်း ႁႃလိူင်ႈႁႃလၢဝ်းလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆယၢင်ႇ ထိုင်တီႈ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းလွႆ မၢႆးဢၢႆႈ မူင်ႉ လႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈ တီႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ။ ႁႅင်းသိုၵ်းၵေႃႈ လႆႈလႅၵ်ႈႁဵတ်း တပ်ႉပျီႇတုၸိတ်ႉ။
ၽွင်းၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး SSNA ဢၼ်ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ၼၼ်ႉတႅၵ်ႈ၊ တူဝ်ၽူႈၼမ်း ၸဝ်ႈ ၵၢၼ်းယွတ်ႈလုသဵင်ႈသုတ်းမုၼ် (2004 ယဝ်ႉ) ၊ ၸဝ်ႈၵၼ်ႇၼ သႅၼ်ဝီ၊ ၸဝ်ႈ ၵုင်ႇၶိူဝ်း ၼမ်ႉပွင်ႈ ၶဝ် လႆႈဝၢင်းၶိူင်ႈ။ ၸဝ်ႈၸၢႆးယီႈ လႆႈပိုၼ်ႉပွႆႇ ငဝ်ႈငုၼ်းၶၢႆးသိမ်ႇ လူင်းၸူး လႅၼ်လိၼ်ထႆး သေ ႁူမ်ႈႁွမ်း ၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ။
သိုၵ်းလွႆဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၶိုၼ်း
1991 သိုၵ်းလွႆ PSLO/PSLA ဢဝ်ငမ်းယဵၼ်တင်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 1992 ၸုမ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းၵူၼ်း ၼုမ်ႇ ပလွင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶိုၼ်း ၼႅဝ်းႁူမ်ႈပူတ်းပွႆႇ ၸႄႈမိူင်းပလွင်ႈ PSLF – Palaung State Liberation Front ၽွင်းၼၼ်ႉ ပႆႇမီးႁႅင်းသိုၵ်း ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ် လုၵ်ႈ ၸုမ်း NDF/ENC/CEFU ဢၼ်လႅၵ်ႈမႃးပဵၼ် UNFC (ၶွင်ႊသီႊ ၾႅတ်ႊတရႄႊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ) ယၢမ်းလဵဝ်။
ဢိင်ႈၼိူဝ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2010 သေ ၸွမ်သိုၵ်းလူင် တဵင်းၸဵင်ႇ ဢွၵ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းသေ ၶိုၼ်ႈႁဵတ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ၼႂ်းပီ 2011/8/18 ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ ယိုၼ်း မိုဝ်းႁပ်ႉ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်း ပွၵ်ႈၸူးမိူင်း။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းၼမ်ၵေႃႈ ႁၢင်ႈ ႁႅၼ်း ၵိုတ်းသိုၵ်း ဢဝ် ငမ်းယဵၼ်၊ ဢၼ်ၵိုတ်းသိုၵ်းတင်း ၸွမ်ၸိုင်ႈတဵင်းၸဵင်ႇ ထႅင်ႈၼႂ်းပီ 2011 ၼၼ်ႉ မီးၸုမ်းဝႃႉ ၸုမ်း မိူင်းလႃး ပႃးၶွင်ႊသီႊဢဝ်ၶိုၼ်း ၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ။ ၽွင်းၼၼ်ႉၼႂ်းၸုမ်းၶပ်းၶိုင်ၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် သမ်ႉဝႃႈ ၸုမ်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီး ႁႅင်းသိုၵ်း တေဢမ်ႇလႆႈၵိုတ်းသိုၵ်း၊ ပေႃးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်း တႄႉ တေလႆႈၶဝ်ႈၸွမ်းယူႇ – ဝႃႈၼႆ။
လွင်ႈၼႆႉ မိူၼ်ပိူင်းၼႄဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးႁႅင်းသိုၵ်း ဢမ်ႇလႆႈတင်းႁပ်ႉႁွင်းမၵ်းမၼ်ႈၼႆ လႄႈ ၸုမ်းလွႆ PSLF ၵေႃႈ ၼႅတ်ႈ မူၼ်ႉႁႃၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းသေ ၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပလွင်ႈ TNLA – Ta’ang National Liberation Army ၶိုၼ်ႈမႃး။ ယွၼ်ႉပဵၼ်ဢူၺ်းလီၵၼ်ဝႆႉ ၼႂ်းၸုမ်း UNFC လႄႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၵမ်ႉပၼ် ၵွင်ႈၽွင်ႈသေ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၸွႆႈပူၵ်းပွင် ၾိုၵ်းသွၼ်ပၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း – (တူဝ်ယၢင်ႇ မိူဝ်ႈပီ 2014-11-29 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇလူင်သႂ်ႇႁူင်းၾိုၵ်းသွၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉ တီႈငဝ်ႈငုၼ်း KIA ၊ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၽူႈမီးၸၼ်ႉ တၢႆ 23 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးသိုၵ်း လွႆ 10 ပၢႆ)။ ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းလွႆ တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၶိူဝ်းယႂ်း၊ ၼႂ်းပီ 2014 ၼၼ်ႉ ထိုင် တီႈ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုၼ်းမိုဝ်းႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း။
ၽွင်းသိုၵ်းလွႆ တင်ႈတူဝ်ယူႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဢၼ်ၸုမ်း ၽိူင်ၵျႃးသိူင်းဢွၼ်ႁူဝ်သမ်ႉ ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း ( ပီ 2008 ပၢႆသဝ်ၶျိူင် ႁူမ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သေ ၽိုၼ်ႉဝၢႆႇ ၽူႈၼမ်း ၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၽိူင်ၵျႃးသိူင်း – ထိုင်တီႈပေႃးလႆႈပၢႆႈ) သိုၵ်း မၢၼ်ႈၶိုၼ်း။ သိုၵ်းလွႆမီးၵူၼ်း၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈ ၵၢင်ႉသမ်ႉမီးၵွင်ႈ သွင် ၸုမ်းႁူမ်ႈၵၼ်တိုၵ်း။ ႁဵတ်းၼႂ်သေ သိုၵ်းလွႆ ဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇ မႃး။ ၼႂ်းပၢင်တိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉၼၼ်ႉ သိုၵ်း ရၶႅင်ႇၵေႃႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။
ဢိင်ၼိူဝ်ပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၾၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၼႄးၶဝ်ပဵၼ် ၸုမ်းၵေႃႇ ၵၢၼ်ႁၢႆႉ။ လိူဝ်သေ ဝၢင်းၶိူင်ႈ တိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းၶၵ်ႉၵၢၼ်လွင်ႈငမ်းယဵၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် သိုၵ်းလွႆၵေႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵူႈၾၢႆႇယွမ်း ႁပ်ႉၼၼ်ႉ လေႃႇတိုၵ်းၵူႈၾၢႆႇ သၢင်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်ၶၢဝ်ႇ ၵူႈလၢႆးလၢႆးမႃး။
သိုၵ်းလွႆလေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး
ပီ 2015 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 15 ဝၼ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇပႅတ်ႇၸုမ်း – (1) သိုၵ်းလုၵ်ႈႁဵၼ်းမၢၼ်ႈ ABSDF ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ALP ၊ သိုၵ်းၶျၢင်း CNF ၊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇပုတ်ႉ DKBA ၊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNU ၊ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ KNLA-PC ၊ သိုၵ်းပ ဢူဝ်း PNLO ၊ သိုၵ်းတႆး RCSS/SSA ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လူင်းလၢႆးၵိုတ်း တိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ။
ဝၢႆးလူင်းလၢႆးမိုဝ်းယဝ်ႉ 2015/11/27 သိုၵ်းလွႆ TNLA ႁႅၼ်းသိုၵ်းႁပ်ႉတိုၵ်း RCSS/SSA တၢႆမၢတ်ႇ ၺႃးတီႉ တင်းမူတ်း 12 ၵေႃႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၊ ပေႃးၶႂ်ႈယဵၼ်းပဵၼ် ပၼ်ႁႃ ဝူင်ႈၵၢင် ၶိူဝ်းလွႆ တင်း ၶိူဝ်းတႆး ၵႂႃႇ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသွင်ၶိူဝ်း ယူႇၵိုၵ်းၵၼ်မႃး ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ႁူဝ်ႁဵင်ပီ ၸႂ်လီ ၸႂ်ဢွၼ်ႇ ၼင်ႇၵၼ်လႄႈ ဢမ်ႇထိုင်တီႈပဵၼ် ပၼ်ႁႃယႂ်ႇ ။
ၾၢႆႇ RCSS/SSA ယိုၼ်းမိုဝ်း ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵေႃႈ ၾၢႆႇသိုၵ်း TNLA ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ။ ထိုင်တီႈ ၸွမ်သိုၵ်း လူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ပေႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇယွမ်းဢုပ်ႇၵေႃႈ သူတိုၵ်းပေႉၵေႃႈ သူယူႇ၊ ႁဝ်းတိုၵ်းပေႉၵေႃႈ ႁဝ်းယူႇ – ဝႃႈ ၼႆမႃး ။ ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼႆႉ မိူၼ်တင်းၶဵင်ႇတႃႉ သိုၵ်းလွႆ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းမႃး ၶိူဝ်းယႂ်း။ (ပၢင်တိုၵ်းဝူင်ႈၵၢင်သွင်ၸုမ်း တႄႇႁၢင်ပီ 2015 ၊ ႁူဝ်ပီ 2017 သႅၼ်းၽူႈၼမ်းပၢၼ်ၵၢင် တူဝ်တႅၼ်းသွင်ၾၢႆႇ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ် တီႈ မိူင်းၶွၼ် ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်မႃး)
သိုၵ်းလွႆၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈ ႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇတိုၵ်း RCSS/SSA ၊ ပေႃးပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA လိုမ်းတူဝ် မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ၵႆႉၵႆႉႁႅၼ်းသိုၵ်းလေႃႇမင်။ ၵူၼ်းသိုၵ်း SSPP/SSA ၽၢတ်ႇၾုင်ၵႂႃႇမႃးၵေႃႈ ၺႃး ၶႃႈတၢႆ လၢႆၵေႃႉ။ ၽူႈၼမ်း သွင်ၾၢႆႇ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်ၵေႃႈ ဢုပ်ႇဢူဝ်းလၢႆလၢႆၵူၺ်း၊ ၾၢႆႇSSPP/SSA ယဵၼ်ႉ ၵၼ်ႈႁဵတ်းၸွမ်းၵေႃႈ ၾၢႆႇ TNLA ဢမ်ႇ တွၼ်ႉဝႆႉၼၵ်းၼိူဝ်ၶေႃႈလႆႈၸႂ်ၵၼ်။ သႅၼ်းၽူႈၼမ်း လီတေႃႇၵၼ်သေတႃႉ ပိုၼ်ႉတီႈၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းတႄႉ ငႃၵၼ်ဝႆႉ ယူႇလၢႆတီႈ။
ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းလွႆ
ႁူဝ်ပဝ်ႈပဵၼ် တႃးဢၢႆႈၽူင်း (လုၵ်ႈၶူၺ်ၵဝ်ႇ ၸဝ်ႈမႁႃသၢင်း(သဵင်ႈ)၊ ၽူႈၼမ်းတပ်ႉသိုၵ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝႃႉ WNA ) ၊ ၵႅမ်ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပဵၼ် တႃးၵျူၵ်ႉၵျႃး ၊ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း ပဵၼ်တႃးၽူင်းၵျေႃႇ၊ ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ ပဵၼ် တႃးဢၢႆႈၵျေႃႇ ၊ ၽူႈၵပ်းသိုပ်ႇၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းပဵၼ် တႃးပၢၼ်းလ ။ ၽူႈၶဝ်ႈၵေႃႇမတီႇငဝ်ႈငုၼ်း သိုၵ်းလွႆ မီး 23 ၵေႃႉ၊ ၵႅမ် မီး 8 ၵေႃႉ ။
ၸုမ်းဢူၺ်းလီ သိုၵ်းလွႆ
သိုၵ်းလွႆ TNLA ၼႆႉမိူဝ်ႈပၢၼ် ၶွင်ႊသီႊၾႅတ်ႊတရႄႊၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ UNFC ႁိူင်း တၢင်းမိူင်းထႆး ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးတူင်ႉ ၼိုင်ၸွမ်း၊ ပီ 2016 တုၵ်းယွၼ်း ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ UNFC သေ ၵႂႃႇႁူမ်ႈၸုမ်းဢူၺ်း လီပွတ်းႁွင်ႇ ။ ပီ 17/5/2017 ဝႃႉ UWSA ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်တီႈပၢင်သၢင်း ၵေႃႇတင်ႈၶွမ်ႊမတီႊ ဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈ ငမ်းယဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႊတရႄႊ FPNCC သိုၵ်းလွႆ ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။
လုၵ်ႈၸုမ်း FPNCC မီး 7 ၸုမ်း – သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၊ သိုၵ်းမိူင်းလႃး NDAA-PSC ၊ သိုၵ်းၶႄႇ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းတႆး SSPP ၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA တင်း သိုၵ်းလွႆ TNLA ။ ၸုမ်းၼႆႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းဝႆႉဝႃႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၵိုတ်းတို ၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်၊ ၽူႈၼမ်းဝႃႉ ပဝ်းယဵဝ်ႇသျႅင်ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ NCA သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽူႈ ၼမ်းမၢၼ်ႈ တေဢဝ်တႅၼ်းတၢင် လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင် 1947 လႄႈ ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တေႁႃသဵၼ်ႈတၢင်း မႂ်ႇသေ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵမ်းသိုဝ်ႈ – ဝႃႈၼႆ။
ယိူင်းဢၢၼ်းသုင်သုတ်း ဢၼ် သိုၵ်းလွႆ TNLA ၶႂ်ႈလႆႈ
(1) တႃႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလွႆ/တဢၢင်း(ပလွင်ႈ)တင်းသဵင်ႈ တေပူၼ်ႉလွတ်ႈ လွင်ႈၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်၊
(2) တႃႇၵေႃႇတင်ႈၸႄႈမိူင်းတဢၢင်း ဢၼ်မီးသုၼ်ႇလႆႈၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၸွမ်းၼင်ႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၻီႊမွၵ်ႊၶရေႊသီႊ၊
(3) တေသၢၼ်ၶတ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ လႄႈ လွင်ႈ ၸႅၵ်ႇၸၼ်ႉထၢၼ်ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊
(4) တႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလွႆ တေမီးသုၼ်ႇလႆႈၽဵင်ႇပဵင်းသေ ၸတ်းသၢင်ႈလႆႈၽဝ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊
(5) တႃႇႁႂ်ႈမီးလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်း သုၼ်ႇလႆႈၸတ်းသၢင်ႈၽဝ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၵေႃႇတင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊတရႄႊၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ။
ၸွမ်းၼင်ႇ 5 ၶေႃႈ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃး ပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉ ပိူင်လူင် သိုၵ်းလွႆ ၶႂ်ႈမီး ၸႄႈမိူင်းႁင်းၶေႃ တႃႇၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈလွႆ ဢၼ်ဢမ်ႇ ယူႇၵိုၵ်းမိူင်းတႆးသေ ယူႇတႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇၵုမ်းၵမ် ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ ပွင်ႇဝႃႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်း ပၼ်ဝႆႉ ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ သွင်ၸႄႈဝဵင်း ၼမ်ႉသၼ်ႇ တင်း မၢၼ်ႈတူင်ႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းလွႆ ပႆႇပေႃးၸႂ်။ ၶႂ်ႈၶွၼ်ႈတုမ် ဢဝ် ၾၢႆႇတူၵ်းတၢင်းၵႃး တၢင်းလူင် လႃႈသဵဝ်ႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ သဵင်ႈသဵင်ႈ၊ ပႃးၸႄႈဝဵင်း မိူင်းမိတ်ႈ မိူင်းၵုတ်ႈ သေ ပူၵ်းတင်ႈ ၸႄႈမိူင်း တဢၢင်း (ပလွင်ႈ) ၼၼ်ႉ ။
ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း တႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ တႃႇႁဝ်းတေလႆႈယူႇႁူမ်ႈၵၼ် ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် ၼၼ်ႉ တၵ်းတေလႆႈ တူၺ်းၶိုၼ်းပိုၼ်း။ ပိုၼ်းႁဝ်းယၢမ်ႈမီးသင်မႃး ႁဝ်းႁူမ်ႈၵၼ် သၢၼ်မိုဝ်းၵၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈ ၼႄၼမ်ႉၼႄတူဝ်ၵႂႃႇတႄႉ ဝၢၼ်ႈ မိူင်းႁဝ်းတိုၼ်းတေၵတ်းယဵၼ်။
ၸႄႈမိူင်းၼမ်ႉသၼ်ႇၶွင်ၸၢဝ်းလွႆ/တဢၢင်း(ပလွင်ႈ) ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸိုင်ႈတႆး
မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႊတရႄႊၸိုင်ႈတႆး ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပႆႇလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ။ တေႃႇထိုင် 1962 ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼေႇဝိၼ်းယိုတ်းဢႃႇၼႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်တရႄႊ ၸိုင်ႈတႆး မီး 34 ၸဝ်ႈၾႃႉ၊ တႆး 21 ၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ထၼု 7 ၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ပဢူဝ်း 2 ၸဝ်ႈၾႃႉ ၊ ပလွင်ႈ 1 ၸဝ်ႈၾႃႉ၊ ဝႃႉ 1 ၸဝ်ႈၾႃႉ (တႂ်ႈ ဝႃႉ 1 ၸဝ်ႈၾႃႉလူင် ၼၼ်ႉ ယင်းမီးၽႅၼ်လိၼ် ႁူမ်ႈတုမ် ဝႃႉ ဝႆႉ 8 ၸဝ်ႈ ၽွင်းငမ်းႁူမ်ႈၵၼ်)၊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပိုၼ်း ဢၼ်ယၢမ်ႈယူႇႁူမ်ႈၵၼ်မႃး။
မိူင်းငေႃႉ ဢၼ်ယၢမ်ႈၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းၽႅၼ်လိၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၼမ်ႉသၼ်ႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုတ်ႉၶဝ်ႈယူႇၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၵျွၵ်ႉ မႄး၊ ထုင်ႉၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းၼမ်ႉတူႈၵေႃႈ တိုတ်ႉၶဝ်ႈၼႂ်းၸေႈဝဵင်းၼမ်ႉတူႈ။ လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုတ်ႉတႅၵ်ႈ ၶွပ်ႇၼမ်ႉလႅၼ် လိၼ်ၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉသၼ်ႇ ၊ မၢၼ်ႈတူင်ႈ ယုၵ်ႉပၼ် ႁႂ်ႈပဵၼ် ၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၸၢဝ်းလွႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၽႃႇထႅၵ်ႇ ၸႅၵ်ႇၸၵ်း သူၼ်းသေႃႇ ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၼင်ႇၵၼ်ၽိတ်းမေႃးၵၼ်။ မိူၼ်တင်း လူတ်းၸၼ်ႉထၢၼ် ပလွင်ႈလူင်း။ ပၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ 34 ၸဝ်ႈၾႃႉ တုမ်ၵႅၼ်ႇၸိုင်ႈတႆး ၼၼ်ႉ ပလွင်ႈ/တဢၢင်း ပေႃးမီးၸႄႈမိူင်း ယူႇၵိုၵ်းၵပ်း ၸၢဝ်းတႆးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ။
ၶုၼ်သၢင်ႇမူး
ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 005 June, 2018
