Friday, March 29, 2024

ပၵ်းပိူင်တီႈလိၼ်မႂ်ႇ  လီသႂ်ႇၸႂ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း

Must read

မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 30 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈငဝ်ႈၵေႃၾၢႆႇ ၸတ်းပွင်ၸႅၵ်ႇၽႄ လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊  လိၼ်လိူင်းသေယဝ်ႉ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈထိုင်ၸူး ၽူႈၵူၼ်းလႄႈ မုၵ်ႉၸုမ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸႂ်ႉ တီႈလိၼ်သေယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီး ၶႂၢင်ႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးဝႂ် ၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈႁဵတ်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆ။

- Subscription -

ၽိူဝ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉဢွၵ်ႇမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းပတ်းပိုၼ်ႉ  တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈၵၼ်သေ ဢမ်ႇ ၵႃး ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်မႃး ပိူဝ်ႈတႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈ ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ  လႆႈသိုပ်ႇၵိုၵ်း ပႂ်ႉ ပႃးမႃးၸဵမ်ပၢၼ်ပူႇ၊ ပၢၼ်မွၼ်ႇ၊ ပၢၼ်ယႃႈ၊ ပၢၼ်ၼၢႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယူဝ်တေလႆႈ လူႉပဝ်ႇ၊ သုမ်းလၢႆပႅတ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉႁိုဝ် ၼႆ မီးလွင်ႈမႆႈၸႂ်ၵၼ်မႃးသေယဝ်ႉ မီးလွင်ႈထဵင်ထွင်ၵၼ်မႃး မေႃးမေးၵၼ်မႃးၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ တေလႆႈငိၼ်းၵၼ်ယူႇ။

ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးတူၺ်းၸွမ်းဢၼ် ငဝ်ႈၵေႃ ၾၢႆႇၸတ်းပွင်ၸႅၵ်ႇၽႄ လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ဢၼ်ၼႆႉ ႁဵတ်းသင်လႄႈ ၶဝ်ၸီႉသင်ႇမႃးၸိူင်ႉၼၼ်လႃႇ။ ဢိင်ၼိူဝ်တီႈလႂ်သေ ၶဝ်ၸီႉသင်ႇမႃး ပေႃးမႃးတူၺ်းၸွမ်းလၢႆးၵၢၼ် ၸိုင် ၶဝ်ၼႄႉၼမ်းဝႆႉဝႃႈ ယူႇတီႈသၽႃး ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေယဝ်ႉ လႆႈႁႅၼ်းၾိင်ႈမိူင်း ၾၢႆႇၸတ်းပွင် လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ၼႆႉသေယဝ်ႉ တမ်းပၢႆးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 2018 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 11 ဝၼ်း ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတမ်းပၢႆးၶဝ်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်တေ ၸႂ်ႉတိုဝ်း တီႈလိၼ် ဢၼ်ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆၸိုင် တႄႇဢဝ်ဝၼ်းၶဝ်တမ်းပၢႆးမၢႆမီႈ ပီ 2018 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 11 ဝၼ်း သေယဝ်ႉ ဢဝ်ၼၼ်ႉၵႂႃႇၼႃႈ ပေႃးဝႃႈတဵမ် 6 လိူၼ်၊ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ် တေလႆႈတၢင်ႇလဝ်ႈ ႁဵတ်းမၢႆၾၢင်။ ပေႃး ဝႃႈ တၢင်ႇလဝ်ႈႁဵတ်းမၢႆၾၢင် ပိူဝ်ႈတႃႇတေလႆႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းတီႈလိၼ်ဢၼ်ၼႆႉသေယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႈတၢင်းၵၢၼ် ၸင်ႇ တေလႆႈ မီးသုၼ်ႇ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂႃႇ၊ တေလႆႈမီးသုၼ်ႇႁဵတ်းၵိၼ် သႆႉၵိၼ်ၵႂႃႇ ၶႂ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်။ ၵမ်းၼႆႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇ တၢင်ႇလဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပေႃးၵႂႃႇတၢင်ႇလဝ်ႈယူႇသေတႃႉၵေႃႈ သမ်ႉဢမ်ႇလႆႈၶေႃႈဝၢင်း  ၼႆၸိုင် 1) တေလႆႈသိုပ်ႇ  သိမ်းပႅတ်ႈတီႈလိၼ်။ 2) တေလႆႈထုၵ်ႇလိုပ်ႈပၢႆႈ ယႃႇပေႁႂ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတီႈၼႆႈ ပဵၼ် မႃးဢၼ်ၼၼ် ဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ၵမ်းၼႆႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၶဝ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ 6 လိူၼ် တႄႇဢဝ်လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 11 တေႃႇထိုင် 6 လိူၼ်။ ၼႂ်း 6 လိူၼ်ၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇတၢင်ႇလဝ်ႈလႄႈသင် ဢမ်ႇတၢင်ႇလဝ်ႈသေယဝ်ႉ သမ်ႉသိုပ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းတီႈ လိၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တၢင်ႇလဝ်ႈယူႇသေတႃႇၵေႃႈ ယူႇၾၢႆႇၶဝ် မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႆလႄႈ ၶဝ်သမ်ႉၶိုၼ်း လိုပ်ႈႁႂ်ႈပၢႆႈသေယဝ်ႉ သမ်ႉဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်း ဢမ်ႇထွမ်ႇၸွမ်းၶေႃႈပူင်ၶဝ်သေ သမ်ႉသိုပ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်း တီႈ လိၼ်ၼႆႉယူႇၼႆၸိုင် တေၺႃးတူတ်ႈတမ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ ဝႃႈမႃး။

ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်မၵ်းၶၼ်းဝႆႉ တေပၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵူၺ်းၵူၺ်းၶႃႈလႃႇ တီႈလိၼ်ၼႆႉ လၢႆးတေတၢင်ႇလဝ်ႈမၼ်းၸိုင် ပေႃး ပဵၼ်လိၼ်တီႈလိၼ်တႃႇၽုၵ်ႈသွမ်ႈၼႆ ဢေႊၶိူဝ်ႊမၼ်း 300 ၾၢႆႇၼိူဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ်တီႈလိၼ် တႃႇတေ လဵင်ႉလူတူဝ်သတ်း ဢေႊၶိူဝ်ႊမၼ်း 50 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်။ သွင်လွင်ႈၼႆႉသေဢမ်ႇၵႃး ပေႃးဝႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ၶုတ်းႁႄႈ၊ ၶုတ်းၽွႆႈ၊ ၶုတ်းၶမ်း ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်း ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ် တေႁဵတ်းၸွမ်း ၼႃႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မၵ်းၶၼ်းဝႆႉပၼ် လုတ်ႉၶႂၢင်းဝႆႉပၼ် ဢၼ်မၼ်ႈမႅၼ်ႈၸွမ်း ပၵ်းပိူင်ၼၼ်ႉၼႆၸိုင် 3 လွင်ႈၼႆႉ တေလႆႈတၢင်ႇလဝ်ႈထိုင်တီႈ ငဝ်ႈၵေႃႇ ၶွမ်ႊမတီႊၶဝ်ၼၼ်ႉ။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးသမ်ႉဝႃႈ တီႈလိၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယွမ်းသေ ဢေႊၶိူဝ်ႊ 300၊ တီႈလိၼ်လဵင်ႉလူ ပေႃးယွမ်းဢေႊၶိူဝ်ႊ 50 ၼႆ သမ်ႉ တေလႆႈ တၢင်ႇလဝ်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်းထိုင်တီႈ ၸၼ်ႉၸႄႈမိူင်းလႄႈ ၸၼ်ႉတိူင်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႆႈႁဵတ်းၵႂႃႇ ၵူႈၶၵ်ႉ ၶၵ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်းဝႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၸိူင်ႉၼႆသေယဝ်ႉ ဢမ်ႇငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း မၢႆမီႈပိူင်တမ်းၶဝ်ၼႆၸိုင် တေလႆႈၺႃး တူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 2 ပီ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တၢမ်ႇငိုၼ်း 5 သႅၼ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တူတ်ႈတၢမ်ႇတင်းသွင်လွင်ႈ မႃးႁူမ်ႈၵၼ် ၵေႃႈ ၸင်ႈလႆႈထူပ်းၺႃးၸိူင်ႉၼႆ လႆႈႁၼ်ၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃး။

တီႈၼႆႈ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးထတ်းသၢင်တူၺ်းၸွမ်းၼႆ တီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းသင်လႄႈ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸင်ႇတေဢွၵ်ႇ လိၵ်ႈ ဢၼ်ၼႆႉမႃးၼႆ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၽၢၵ်းၵႃႇ ၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးသူၼ်ၸႂ်ၼိူဝ်လွင်ႈၵၢၼ် ဢၼ်ပဵၼ် (ပျီႇ ထွင်ႇသူႉလွတ်ႉတေႃႇ) တႅၼ်းၽွင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်မႃးၸိူင်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ တေပဵၼ် ဢမ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ တူၺ်းယူႇတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၼႃႈၵၢၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈ ပိုတ်ႇပၢင်ႇၸႅင်ႈ လႅင်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈထတ်းသၢင်လႆႈ။ ဝႃႈတႄႉမႃး ပေႃးမႃးတူၺ်းၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်ၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢူးတဵင်း ၸဵင်ႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ပီ 2012 ၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈမၵ်ႉမၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ ထိုင်မႃး ပီ 2018 လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 11 ဝၼ်း ပၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢူးဝိၼ်းမိၼ်ႉၼႆႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းမႃးမူၼ်ႉမေး ၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၼႆႉသေ ၶိုၼ်းမေးႁႅၼ်းတၢမ်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ၸင်ႇလႆႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉႁၼ်ၸွမ်းၸိူင်ႉၼႆ။

ၵူၺ်းဝႃႈ ၼၼ်သေတႃႉၵေႃႈယဝ်ႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉမႃး ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ တင်းႁဵတ်း ၾၢႆႇၼႃႈ လႄႈ ၾၢႆႇလင် ဢမ်ႇၶူပ်းငၢမ်ႇၵၼ်ၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇထတ်းသၢင်လႆႈထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။ မိူဝ်ႈပၢၼ် 2012 မၵ်းမၼ်ႈ မႃး ၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်ၼႆႉမႃးယဝ်ႉ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။ 2018 ၶိုၼ်းမႃးမူၼ်ႉမေးထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းၵႄႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2016 လိူၼ် ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼၼ်ႉ ယူႇတီႈလုမ်းၸွမ်ၸိုင်ႈ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈမႃး (အမျိုးသား​မြေအဆုံးချမှုမူဝါဒ) တွၼ်ႈၼိုင်ႈ။ ၸွမ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈၼႆႉသေ ၾၢႆႇတႆးၵေႃႈ တေလႆႈၸင်ႈဝႃႈ မူႇပိူင်လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း၊ ပေႃႇလသီႇ ဢၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈလုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၵ်ႉမၼ်ႈမႃးသေယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈတႅပ်းတတ်းဝႆႉၼင်ႇႁိုဝ် တီႈၶၼ်ႉ တွၼ်ႈ 8 ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းတီႈလိၼ်ၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ မီးဝႆႉမၢႆတၢမ်း(မှတ်တမ်း) ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈ ၸႅၵ်ႇတီႈႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မၼ်းၵေႃႈလီ ဢမ်ႇမီးဝႆႉသေၵေႃႈယႃႇ။ ထႅင်ႈတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ တၢင်ႇလဝ်ႈမၢႆ ၾၢင်ဝႆႉၵေႃႈလီ ဢမ်ႇတၢင်ႇလဝ်ႈဝႆႉၵေႃႈယႃႇ ယူႇတီႈၸုမ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း တီႈလိၼ်ၼႆႉ တၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉႁွင်းႁဵတ်းၸွမ်း တၢမ်းၼင်ႇၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶဝ်မီးမႃး ၾိင်ႈထုင်းတၢမ်းၵဝ်ႇၵဝ်ႇ ၶဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး မိူဝ်ႈမိုၼ်ႉသိုၼ်းၵွၼ်ႇသေဢမ်ႇၵႃး။ ပေႃးသမ်ႉမီးဝႆႉ ၾိင်ႈပိူင် လၢႆးတၢင်းဢၼ်ၶဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၸွမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ တူင်ႇတၢင်ႇၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႃႈတၵ်းတေ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈ ႁဵတ်းၸွမ်းယူႇ ဢၼ်ၼႆႉမီးတီႈမၢႆတမ်းၶွင် (အမျိုးသားမြေ အဆုံးချမှုမူဝါဒ) ၼၼ်ႉ ၸႅင်ႈၸႅင်ႈ လႅင်း လႅင်း။

ၵမ်းၼႆႉ ဢၼ်ၼႆႉ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယဝ်ႉ ႁႅၼ်းတမ်းဝႆႉၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်းသေယဝ်ႉ ထိုင်မႃးဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉသမ်ႉ ယူႇၾၢႆႇ (အမျိုးသားမြေ ဥပဒေ) ဢၼ်ၼႆႉပႆႇမီးမႃးၸႅင်ႈၸႅင်ႈလႅင်းလႅင်း သမ်ႉဢွၵ်ႇမႃး ဢီႇသင်လႃႇ ၼႆ သမ်ႉဢွၵ်ႇမႃး ဢၼ်ဝႃႈၾိင်ႈမိူင်းၾၢႆႇၸတ်းပွင်ၸႅၵ်ႇလိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မိူၼ်တင်း မၼ်းၶၢမ်ႈပူၼ်ႉလၢႆးၵၢၼ်မၼ်းၵႂႃႇဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ပႆႇမီးၾိင်ႈမိူင်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတီႈလိၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း သမ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးမီး ၾိင်ႈမိူင်းၾၢႆႇၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၾၢႆႇၸတ်းၸႅၵ်ႇ လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်တင်း ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉၶၵ်ႉမၼ်း ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ထႅင်ႈတွၼ်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ထတ်းသၢင်ႁၼ်လႆႈဝႃႈ ယူႇတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼႆႉ ၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်မၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃး ဢၼ်မၼ်းႁႅၼ်းတမ်းဝႃႈ တၵ်းတေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ ( National Land ) ပေႃႇလသီႇဝႃႈၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ။ ယူႇတီႈ မၼ်းၶိုၼ်း ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶၢမ်ႈ လွင်ႈၼႆႉသေယဝ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းမႃး ႁႅၼ်းတမ်းထႅင်ႈ ၾၢႆႇၸတ်းၸႅၵ်ႇ လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ် လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူၼ်တင်းငူးဢူမ်ႁၢင် ပေႃးပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢမ်ႇ ၸွမ်းၵႂၢမ်းသေယဝ်ႉ မၼ်းၶိုၼ်းယႃႉၶတ်းသၢၼ်၊ ပူၼ်ႉပႅၼ်သၢၼ်ၶတ်းၶိုၼ်း ၾိင်ႈမိူင်းမၼ်းၼႆၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၸၢင်ႈ ဝႃႈလႆႈ။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးယူႇတီႈၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၶိုၼ်းမႃးတူၺ်းၼႆ တီႈလိၼ်ဢၼ်ဝႃႈ လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ဢၼ် ဝႃႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၸိူဝ်းလႂ်လႃႇ။ ပဵၼ်ၸိူဝ်းဢၼ် ယူႇတီႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈၸႄႈဝဵင်း ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၵူႈၸႄႈမိူင်း ယူႇတီႈၼႃႈတီႈၽႂ်မၼ်းသေယဝ်ႉ။ ပႂ်ႉပႃးထိင်းသိမ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ပိုင်ႈဢိင်မႃးတင်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်ပူႇ၊ ပၢၼ် မွၼ်ႇ၊ ၼၢႆးယႃႈၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ ႁၢင်ႈတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။

ၵမ်းၼႆႉ ထိုင်မႃးဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်သမ်ႉ ဢမ်ႇတိူင်ႇပၢင်ႇ၊ ဢမ်ႇဢဝ်ၸႂ်ၸွမ်း ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈသေယဝ်ႉ။ ယူႇတၢင်းၼိူဝ်ၸီႉသင်ႇသေ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်ၼႆႉ မိူၼ်တင်းဝႃႈ လူ လၢႆၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၶွင်မၼ်းမႃး မိူဝ်ႈမိုၼ်ႉသိုၼ်းၵွၼ်ႇ ၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။ 2) ၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၵူႈပၢၼ်ပၢၼ် ၵူႈသိုပ်ႇသိုပ်ႇ မီးမႃးၵိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵမ်ႉၼမ်ၼမ် ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသၼ်လွႆၼႆႉ လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇယၢၼ်ႁိူၼ်း ယေး၊ တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း လႆႈပႅတ်ႈႁႆႈ၊ ပႅတ်ႈၼႃးသေယဝ်ႉ ၵႂႃႇမီးမိူင်းၼွၵ်ႈ ၵမ်းၼမ်ၼမ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇမီးၼႂ်း ထိူၼ်ႇၼႂ်းၶိူဝ်း ဢၼ်တီႈၵႆယၢၼ်တင်း ဝၢၼ်ႈၵူၼ်းယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ပႆႇၶိုၼ်းၸၢင်ႈပွၵ်ႈမႃး။ ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵူၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတေပွၵ်ႈမႃးသေယဝ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်မႃးယူႇ မႃးသဝ်း တေႁဵတ်းႁိုဝ်မႃးႁၢင်ႈ၊ မႃးပွင် ႁဵတ်းသၢင်ႈၵိၼ်လဵင်ႉ တွင်ႉ ၵႂႃႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ပႆႇမီးလွင်ႈႁၢင်ႈႁႅၼ်း၊ ႁႅၼ်းတဵမ်းပၼ်သေယဝ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းမႃး မၵ်းမၼ်ႈ ႁႅၼ်းတမ်း ၾိင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၼႆႉ မိူၼ်တင်းဝႃႈ ဢိုတ်းႁၢမ်ႈပႅတ်ႈလွင်ႈတႃႇတေဢုပ်ႇၵုမ်ၼႂ်း ၶၵ်ႉၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ၵၼ်၊ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးတူၺ်းလွင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ သွင်သိုပ်ႇ ပၢၼ်ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇလႄႈ ပၢၼ်ဢူးဝိၼ်းမိၼ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ႁွင်ႉၸုမ်းၸၢဝ်း ၶိူဝ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈသေယဝ်ႉ ဢုပ်ႇၵုမ်လွင်ႈၼႃႈဝၢၼ်ႈတႃမိူင်း၊ ပိူဝ်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပေႃး ဢမ်ႇ ဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈတီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈၽုၵ်ႈသွမ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇဢုပ်ႇပႃးလွင်ႈ တႃႇတေမႃး ၽုၵ်ႇၾင်တိုၼ်းလၢင်းၼႂ်းၼႃႈတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆၸိုင် လွင်ႈၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်မၼ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၶိုပ်ႈၼႃႈလႆႈ။

ၵွၼ်ႇပႆႇလႆႈဢုပ်ႇလွင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ႁဵတ်းႁိုဝ် ၸႅၵ်ႇမႅင်ႇၵၼ်ၼႃႈတီႈ တီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ သမ်ႉၶိုၼ်းႁႅၼ်း တမ်း ဢုပတေႇ ၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်ၼႆႉ လူင်ႈၼႃႈဝႆႉတင်းၼႃႈဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်တင်းဝႃႈယူႇတီႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶိုင်ၵၢၼ် သေ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၽႂ် ပိူဝ်ႈတႃႇတေလႆႈမႃး ၸတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၸွမ်း တီႈလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈၸၢင်ႈ ဝႃႈလႆႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။

ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ယူႇတီႈၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တင်းသဵင်ႈ တေႁူမ်ႈၵၼ်ယိုၼ်ႈယွၼ်းဝႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈလၢႆးႁူမ်ႈ တုမ်ၾႅတ်ႊၻရႄႊ ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႆၸိုင် ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႃႈတီႈ၊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၽႅၼ်ႇတီႈ၊ ၵဵဝ်ႇ လူၺ်ႈၼႃႈလိၼ် တေလႆႈမီးလွင်ႈပိုတ်ႇပၢင်ႇၸႅင်ႈလႅင်း ငူပ်ႉငီႉၵၼ်သေယဝ်ႉ တၢမ်းဝၢင်းၸွမ်းၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉ တီႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မီးမႃးသေတႃႉ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းဢၼ်ၼၼ်ႉၸိုင် မၼ်းတေမႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ် ႁဝ်းၶႃႈ တေသိုပ်ႇဢုပ်ႇလွင်ႈငမ်းယဵၼ် ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ လႆႈလွင်ႈၼိမ်တဵင်ႈသေယဝ်ႉ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်း ဢၼ်မႅၵ်ႇၵွင်ႈသေ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉယူႇၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းဢၼ် ႁဵတ်းသၢင်ႈပိူဝ်ႈတႃႇ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၸိူဝ်းဢၼ်ပႂ်ႉပႃးၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃ ၸႄႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ပေႃးတင်းဝႃႈ ဢမ်ႇသူၼ်ၸႂ် သေယဝ်ႉ ပၵ်းၸႂ်တူၺ်း၊ ပၵ်းတႃတူၺ်း ၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇဢွၼ်ၵၼ်သၢၼ်ၶတ်း ႁႂ်ႈမၼ်းပေႃး လူႉပၢင်းၵႂႃႇ တၢႆႁၢႆၵႂႃႇတႄႉတႄႉ မီးမီးၼၼ်ႉၼႆၸိုင် ထိုင်ဝၼ်းၼိုင်ႈမႃး ပဵၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ႁဝ်းၶႂ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ဝႃႈ ၽဵင်ႇပဵင်းၸွမ်းထမ်းၼၼ်ႉယူႇသေတႃႇၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈတေတူၵ်းလိုၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပွင်ႇလႅင်းထိုင် ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၾိင်ႈမိူင်းဢၼ်ဝႃႈ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄပူၵ်းပွင် လိၼ်ပဝ်ႇ၊ လိၼ်လၢပ်ႈ၊ လိၼ်လိူင်း ၼၼ်ႉသေ ႁဝ်းၶႃႈ တိုၼ်း တေလႆႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁူမ်ႈမိုဝ်း တိုၵ်းယႃႉမူၺ်ႉပႅတ်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ် မၼ်းပေႃးတေပူတ်းတၢင်းၵႂႃႇ ၸင်ႇတေသၢင်ႇထုၵ်ႇယဝ်ႉ ယွၼ်းပွင်ႇထိုင်ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆသေ ၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်း ၵႃယၢင်း

16/11/2018

 

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း