ႁူင်းယႃလူင် မဵတ်ႉတႃႇသျိၼ်ႇ ယူတ်းယႃပၼ်တႃ လူၺ်ႈဢမ်ႇဢဝ်ၵႃႈဢဝ်ႁူဝ် ယႃပၼ်လၢႆလၢႆ တင်ႈဝႆႉတီႈပွၵ်ႉ ၵၢၼ်ႇသႃႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။ မီးၵူၼ်းမိူင်းတႆးမိူင်းမၢၼ်ႈ မႃးယူတ်းယႃ ၽႃႇတတ်းယေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ်တႃ တင်းၼမ် ၼႆ။
ၸုမ်းယူတ်းယႃတႃ မဵတ်ႉတႃႇသျိၼ်ႇၼႆႉ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တႃမူဝ်း၊ တႃတေႃႈသေ ၵူတ်ႇထတ်းပၼ်၊ ၽႃႇတတ်းယူတ်းယႃပၼ်တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီး 3 ပွၵ်ႈသၢမ်ၵမ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပဵၼ်မႃးယူတ်းယႃ ယဝ်ႉၵႂႃႇ 3800 ပၢႆယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24-27 လိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉမဵတ်ႉတႃႇသျိၼ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်း America SEVA Foundation သေ ယူတ်းယႃပၼ်တႃ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်းသီႇဝၼ်း ။ တီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီး။ မီးၵူၼ်းမႃးၵူတ်ႇထတ်းယူတ်းယႃတႃ 200 ပၢႆ။ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵမ်ႈၼမ်။ ဢၼ်ပိုတ်ႇယူတ်းယႃတႃပၼ်ၼႆႉပဵၼ်ၵမ်းထူၼ်ႈသၢမ်ယဝ်ႉ။ – ဢူးၺုၼ်ႉလုၼ်ႇ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ယူတ်းယႃတႃ မဵတ်ႉတႃႇသျိၼ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ဝၼ်းထူၼ်ႈ 2 ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 25 ၼၼ်ႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းတႆး လႄႈ ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈသၽႃး မိူင်းတႆး မႃးသူႇၸႂ်းတီႈပၢင်ယူတ်းယႃတႃ ။ မႃးမွပ်ႈဝႅၼ်ႈတႃပၼ် ၽူႈမႃးၶဝ်ႈယူတ်းယႃ ၽႃႇတတ်းတႃဝႆႉၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
“ ပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼႆႉ ၵူတ်ႇထတ်းယူတ်းယႃပၼ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ၊ ၵမ်းသွင်သမ်ႉႁဵတ်းပၼ်မိူဝ်ႈလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ်။ ၵူၼ်းဢၼ်မႃးယူတ်းယႃ ၼမ်သုတ်းပဵၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆး။ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်း တိူင်းမၢၼ်းတလေး ၊ တိူင်းမၵူၺ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမႃးယူတ်းယႃ တီႈတူၼ်ႈတီးၼႆႉ။ပေႃးတေဢဝ်တူဝ်ထူပ်းဝႃႈတေႉ ပီႈၼွင်ႉမွၵ်ႇမႆႇ ဢႃႇယုလႆႈ 45 ပီ တႃဢမ်ႇႁၼ်တင်းသွင်ၾၢႆႇ ၼၼ်ႉ လႆႈယူတ်းယႃပၼ် ၊ တႃၶဝ်ပေႃးၶိုၼ်းလီမႃး ။ ယိူင်းဢၢၼ်းတႄႉမိူဝ်းၼႃႈမႃးတေဢၢၼ်းႁပ်ႉယူတ်းယႃပၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း ”- ဝႃၼႆ။
ၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်မႃးၸူးယူတ်းယႃတႃၼႆႉ ၵူၼ်းႁိူၼ်းၵေႃႈမီး သင်ႇၶၸဝ်ႈၵေႃႈမီး ၊ ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်တမ်းဝၢင်းႁၢမ်ႈတၢပ်ႈတႃႇယူတ်းယႃ ၊ မႃးလၢႆၵေႃႉၵေႃႈႁပ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆၶႃႈ။
လုင်းသၢင်ႇငိုၼ်း ဢႃႇယုလႆႈ 83 ၽူႈၶဝ်ႈယူတ်းယႃတႃ လၢတ်ႈၼႄၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ “ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ တႃလုင်း မၼ်းမူဝ်း မၼ်းဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈလီ ၊ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ မေႃယႃၶဝ်တေမႃးယူတ်းယႃပၼ်လၢႆလၢႆၼႆ လုင်းၵေႃႈမႃး ။ လုင်းလႆႈမႃးၽႃႇတႃ ။ တႃလုင်းႁၼ်ၸႅင်ႈမႃး လႅင်းမႃး လႆႈႁၼ်ၸေးႁၼ်ၸွတ်ႇမႃး ၊ ၵႃႈယူတ်းယႃၵေႃႈဢမ်ႇသဵင်ႈသင် ပဵၼ်ဢၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းတေႉတေႉ” ဝႃႈၼႆၶႃႈ။
ႁူင်းယႃမဵတ်ႉတႃႇသျိၼ်ႇၼႆႉ လႆႈတႄႇၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 2017 ၊ ၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်မႃးယူတ်းယႃတႃ တၢင်းမူတ်း မီးယူႇ 3,873 ၵေႃႉ ၊ ဢၼ်လႆႈၽႃႇတတ်းတႃ ပၼ်သမ်ႉ မီးယူႇ 477 ၵေႃႉ ယူတ်းယႃပၼ်ပႃး သူပ်းဝႅင်ႇ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ။