ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵိၼ်ယႅမ်ႉ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင် ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် မႆႈၸႂ်တႃႇယူႇၵိၼ်ၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း

ၸဵမ်မိူဝ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈ တၢင်းၵွႆမႃး ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉသေ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆ တၢင်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ပႆႇၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ တိုၵ်ႉၵႂႃႇမႃးယၢပ်ႇၽိုတ်ႇယူႇ။

ၵႃးတၢင်ႇၵုၼ်ႇ ၵႃႉၶၢႆ ပႆႇႁတ်းၵႂႃႇမႃးၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ၊ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ သဵၼ်ႈတၢင်းဢမ်ႇလီၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ ၵဵတ်ႉလၢၼ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵဵပ်းၶွၼ်ႇႁႅင်းၵေႃႈၼမ်။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ၵုၼ်ႇပုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်။ လႆႈသိုဝ်ႉ ၵိၼ်ၵႃႈယႂ်ႇၵႃႈပႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵိၼ်းၸႂ်။

ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ၼၼ်ႉ ၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်းသေ ၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈ တူင်ႈၼႃးၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် မီးလွင်ႈလူႉသုမ်းၼမ် ဢမ်ႇယွမ်း 10 ဢေႊၶိူဝ်ႊ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၶူဝ်ၵၢႆႇၸူးသဵၼ်ႈတၢင်း တႃႈသၢင်း –  မိူင်းပၼ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢတ်ႇပင်းလူႉၵွႆ။ ၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉ မႄးၵုမ်းဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ရူတ်ႉၵႃး ပႆႇထၢင်ႇႁၢင်ႈၵႂႃႇမႃး။

မိူၼ်ၼင်ႇ ၶူဝ်ၼမ်ႉၵူၵ်း တၢင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မႄးၵုမ်းပႆႇယဝ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉ သမ်ႉပေႃးလူႉၵွႆထႅင်ႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် မႄးၵုမ်းပႆႇယဝ်ႉ။ သမ်ႉပေႃးလႆႈႁဵတ်း ၶူဝ်မႆႉဢွၼ်ႇတႆႇ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။

ဝၼ်းတီႈ 6 ထိုင် ဝၼ်းတီႈ 8 ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉၵေႃႈ ၾူၼ်သမ်ႉတူၵ်းထႅင်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉယိုင်ႈၼွင်းထႅင်ႈ။ ၼႂ်းဝဵင်းတႄႉ ပႆႇထိုင်တီႈၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈသေတႃႉ သဵၼ်ႈတၢင်းၼႂ်းၵႄႈ မိူင်းတူၼ် – မိူင်းပၼ်ႇယၢတ်ႇပင်းထႅင်ႈ။

ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းတႆႇၸူးမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ တႆႇၸူး တႃႈၶီႈလဵၵ်း လႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ၵုၼ်ႇၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း တႃႇႁွတ်ႈထိုင်ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဢမ်ႇငၢႆႈ။ မႄႈၸဝ်ႈ ႁိူၼ်းၼုမ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ –

“ၶူဝ်ၼမ်ႉၵူၵ်း မိူင်းသၢတ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းဝႆႉတႃႇတႆႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်းသေတႃႉ ၶွၼ်းဝႆဢူင်ႉဢၢင်ႉဢူင်ႉဢၢင်ႉ မၢင်ၵေႃႉ ဢမ်ႇႁတ်းတႆႇ။ မၢင်ၸိူဝ်း ဢဝ်ၵႃးပဝ်ႇၶၢမ်ႈလၢႆလၢႆၵူၺ်း။ ပေႃးၼၵ်းၼႃႇၵေႃႈ ပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈ။ ၵုၼ်ႇဢၼ် ပိူၼ်ႈတေႃႉတၢင်းလွႆ ဢၢင်ၶၢင် (တၢင်းမိူင်းထႆး) မႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈသင်ၼမ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈဢွၼ်ႇ ၵႃးဢွၼ်ႇ ၵႂႃႇၵူၺ်းလူး။ ပိူၼ်ႈမႃးၶၢႆပၼ်တႄႉမီးယူႇ ဢမ်ႇထိုင် တီႈ တေဢိုပ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းလႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်ၵႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ၶၼ်ၶဝ်ႈၼဵဝ် မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၼိုင်ႈပႄႇလႂ် 4- 5 ႁဵင်ၵူၺ်း ယၢမ်းလဵဝ်ထိုင် 8 ႁဵင်ပျႃး ၊ ၶႆႇၵႆႇၼိုင်ႈၽႅင်လႂ် ဢွၼ်တၢင်း 13,000 ပျႃး ယၢမ်းလဵဝ် 15,000 ပျႃး။ ၼိူဝ်ႉမူ(လႅင်) ၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼိုင်ႈၵီႊလူဝ်ႊ12,000 ပျႃးသေ ၶိုၼ်ႈသုင်ထိုင် 30,000 ပျႃး (ၼိူဝ်ႉမူသွႆးဝႆႉ ၵမ်းလဵဝ်ဢၼ်မႃး တၢင်းမိူင်းထႆး ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵီႊလူဝ်ႊ 50,000 ပျႃး)၊ ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ်၊ တဝ်ႈသွင်လိတ်ႉ ဢွၼ်တၢင်း 7,000 (ၸဵတ်းႁဵင်) ပျႃးၵူၺ်းသေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် မီးၸမ် 20,000 (သွင်မိုၼ်ႇ) ပျႃး။

တၢင်းၵိၼ်ယွႆႈယႅမ်း ဢၼ်ဝၢင်းၶၢႆၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းတူၼ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼင်တုင် ၵွၼ်ဢွၼ်ႇၵူၺ်း 2,000 ပျႃး၊ ၶဝ်ႈသွႆးၼိုင်ႈဝၢၼ်ႇလႂ် မီးထိုင် 3,000 ပျႃး။ ၼူမ်းဝူဝ်း(မိၵ်ႈမွၵ်ႇၶဝ်ႈတႅၵ်ႇ) ၵေႃႈ လုၵ်ႉတီႈၼိုင်ႈ ဢႅပ်ႇ 700 သေ ထိုင်ၵႂႃႇ 2,500 ပျႃး။ တေႃႈၼင်ႇ ၼဵင်ႈႁႅင်ႈသူၺ်ႇၽီႇဢူး ၵူႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈထူင်လႂ် 1,500 ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း ယၢမ်းလဵဝ် 6 – 7 ႁဵင်ယဝ်ႉ။ ၶၼ်ငိုၼ်းၼိုင်ႈမိုၼ်ႇ ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မီးၵႃႈၶၼ် ပဵင်း ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ ၼိုင်ႈႁဵင်ၵူႈပွၵ်ႈၵူၺ်းယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။

ၵုၼ်ႇမၢင်သႅၼ်း  ဢမ်ႇၸၢင်ႈမႃးထိုင်မိူင်းတူၼ်လႆႈ တေႃႉတႄႉမႃးတိူၵ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇၵူၺ်း။ ဝၼ်းတီႈ 08/11/2024 ၼႆႉ ယွၼ်ႉၼမ်ႉတိုၵ်ႉယိုင်ႈၶိုၼ်ႈထႅင်ႈလႄႈ ၶူဝ်ၼမ်ႉၵူၵ်း ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉၸူဝ်ႈၶၢဝ်း တီႈ ဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် ၼႂ်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၼၼ်ႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၶဝ် ပႆႇပၼ်ရူတ်ႉၵႃးလတ်းတႆႇၵႂႃႇမႃး ႁႂ်ႈပႂ်ႉ တူၺ်းငဝ်းလၢႆးမၼ်းဝႆႉ။ ၵုၼ်ႇမိူင်းတူၼ် ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ လႆႈလတ်းတၢင်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း တူၼ် – မိူင်းသၢတ်ႇ ယၢပ်ႇမိူၼ်ၵၼ်မူတ်း။

ၸွမ်းၵဵတ်ႉၸွမ်းလၢၼ်ႇၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ပႂ်ႉၵဵပ်းၶွၼ်ႇၼမ်ႁႅင်း။ ၺႃးၵူတ်ႇထတ်း ထဵတ်ႈထၢမ်လၢႆ လွင်ႈတႃႇတေတေႃႉၵုၼ်ႇထိုင်ႁိူၼ်း ဢမ်ႇငၢႆႈၼႆ ၸဝ်ႈၵႃးၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်လၢတ်ႈ။

လိူဝ်သေ ၵိၼ်းၸႂ်ယွၼ်ႉၶၼ်ၵုၼ်ႇယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵိၼ်းၸႂ်ယွၼ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ။ ယွၼ်ႉၼမ်ႉထူမ်ႈႁႅင်းသေ တူင်ႈၼႃးၵေႃႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇမႄးၵုမ်းသင်လႆႈတႄႉတႄႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –

“ပႆႇၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသင်၊ ဢၼ်ပဵၼ်လွၼ်သၢႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ပိူၼ်ႈထႆဝႆႉ ထုၺ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်သူၼ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၽုၵ်ႇယူႇ ၸိူဝ်းၼႂ်းၼႃးတႄႉ ၽႂ်ႁိုဝ်ၸၢင်ႈၽုၵ်ႇသင်။ ၽိူင်းတႃႇႁူမ်ႇ ၽၵ်းမီႇၼႆၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵႂႃႇသိုဝ်ႉၼိူဝ်ႁႆႈၼိူဝ်လွႆမႃး ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းၵူၺ်း။ ၸိူဝ်းၽုၵ်ႇၼႃးဝႆႉ မၢၵ်ႇပူင်း ႁူင်းၵွၼ်ႈယဝ်ႉသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈသင်ၶိုၼ်း။ သင်ဝႃႈ ၼမ်ႉဢမ်ႇထူမ်ႈတႄႉ တေလႆႈၶဝ်ႈၵုမ်ႇလဵင်ႉ ၼႂ်း ၼႃႈႁိူၼ်းယူႇ တေလႆႈမွၵ်ႈ 20 လင်ပၢႆၼႆႉ။ တေႃႈၼင်ႇ ၶဝ်ႈမိူဝ်ႈပီၵၢႆ ႁဝ်းတိုၵ်ႉ လႆႈၵိၼ်ယူႇႁၢၼ်ႉၼႆႉ လူး။ ပီၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉလႄႈ ပီၼႃႇတႄႉယၢပ်ႇယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ပီ 2024 ၼႆႉ ၶဝ်ႈၼႃးလူႉၼမ်ႁႅင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် မႆႈၸႂ်တႃႇမိူဝ်းၼႃႈၶၢဝ်းယၢဝ်း။ ၶဝ်ႈပီဢွၼ် ပီၵၢႆ ဢၼ်ပႅင်း ၵိၼ် လဵင်ႉလူၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ ၸမ်မူတ်းၸမ်သဵင်ႈ။ ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉ ပေႃး လႆႈသိုဝ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉပွတ်းၸၢၼ်းမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ထုင်ႉၵုၼ်ပွၼ် – ႁူဝ်ပူင်း၊ ထုင်ႉသၢႆလေး ဢၼ်ၵမ်ႈၼမ်မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ယေးၶဝ်ႈလူင်မိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၼမ်ႉထူမ်ႈသေ ၶဝ်ႈၼႃးလူႉၼမ် မိူၼ်ၵၼ်။

ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ၽုၵ်ႇၽၵ်းမီႇႁေႃ ပဵၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ၶဝ်ႈၼႃးၼႆႉ ၽုၵ်ႇတႃႇလဵင်ႉလူ ၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ၽႂ်မၼ်း ပေႃးလိူဝ်ၸင်ႇၶၢႆပၼ်တၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်း။ ပီ 2024 ၼႆႉတႄႉ ယႃႇဝႃႈတေ လိူဝ်ၶၢႆ တေႃႈၼင်ႇ တႃႇၵိၼ်ယင်း ဢမ်ႇလႆႈဝႆႉ။ ပေႃးၶဝ်ႈပွတ်းၸၢၼ်း ဢမ်ႇမႃးထိုင်ထႅင်ႈၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈ သိုဝ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – မိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉမႃး၊ ၵႃႈၶၼ်သမ်ႉ ၶႅၼ်းတေသုင်။ ၵိၼ်းၸႂ်တႄႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ပိုတ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။