Friday, December 6, 2024

ပျီႇတူႉၸိတ်ႉၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်လွင်း ႁွင်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမႃး တႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း

Must read

သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO လႄႈ တပ်ႉၽွမ်ႉႁူမ်ႈ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမိူင်းယၢင်းလႅင် ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် တီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းလိူၼ်ၼႆႉ ပႆႇတဵတ်ႇပႆႇယဵၼ်။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတိုၵ်ႉဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပၼ်ႇလဵပ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းယူႇၵူႈဝၼ်း။

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းယူႇၼႂ်းၵႄႈ ပၢင်လွင်း – ၾၢႆၶုၼ် – ယွင်ႁူၺ်ႈ ထူပ်းၽေးသိုၵ်းသိူဝ် လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ပၢႆႈမူၵ်းယုမ်းမူၵ်းထိူၼ်ႇႁူၺ်ႈႁၢဝ်းလွႆ။ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသမ်ႉ တဵၵ်းႁွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းပွၵ်ႈယူႇ ၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး၊ တႃႇသူင်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်လႄႈ တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းထူပ်းတၢင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလိူဝ်ႁႅင်း – ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢင်းပွင်ႉၼင်ႇၼႆ။

- Subscription -

တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢွၼ်ၼမ်း ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၶဝ်ႈထိူၼ်ႇ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တေႃႇသူႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင် ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသုမ်းၵၢၼ်ႉသိုၵ်း လႆႈပွႆႈတပ်ႉယႂ်ႇတပ်ႉလူင် ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ၊ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈမိၼ် ပွႆႇမၢၵ်ႇတိုၵ်းယိုဝ်းၶိုၼ်း ဢမ်ႇဝႄႈႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်း၊ တင်ႈၸႂ်ပွႆႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်း ၶူင်ႇ၊ ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ။ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ မူၺ်ႉဝၢႆးတင်းဝၢၼ်ႈတင်းဝဵင်း။

Refugee In Panglong
Photo by – Voice of Pin Laung/ ၵူၼ်းပၢင်လွင်း တေႃႉၶူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း

ဝၢၼ်ႈဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ် ယူႇၼႂ်းၵႄႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင်ၼႆႉ မီးယူႇလၢႆဝၢၼ်ႈ ၸဵမ်ဢဝ်ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈတလွတ်ႈမူး (ဝၢၼ်ႈပဢူဝ်း)၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းပဝ်း၊ ဝၢၼ်ႈသေႃလမ်ၸၢၼ်း/ ႁွင်ႇ၊ လွႆထွႆး၊ ၼမ်ႉၽႃမူ၊ လွႆၵဵင်ႈ၊ ဝၢၼ်ႈလိၼ်ၶၢၼ်၊ ၼွင်ဝူဝ်း၊ ပၢင်ႇၸူင်၊ လွႆဝူဝ်း၊ လွႆလဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼိုင်ႈဝၢၼ်ႈလႂ် မီးၵူၼ်းႁူဝ်ၼပ်ႉႁဵင်။

ယၢမ်းလဵဝ် ၸိူဝ်းပၢႆႈၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းဝဵင်းပၢင်လွင်း ၵေႃႈမီး၊ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပေႃးမီး ငိုၼ်းတွင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇပွင် ပဵၼ်လႆႈၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈသွၼ်ႈယူႇၸွမ်း ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်လႄႈ ၼႂ်းထဵင်ႁႆႈၼႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇၶႅပ်ႇဝဵင်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈပၢင်တိုၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် တေပၢႆႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းပဵင်းပေႃး ၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈၵႆ တေဢမ်ႇပၢႆႈၵေႃႈ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO သမ်ႉ ၸွမ်းၵဵပ်းသိုၵ်း။ ၸိူဝ်းတေႃႇတူဝ်တႄႉၵေႃႈ ဝႄႈဢမ်ႇလွတ်ႈ ၵႃႈလႆႈၶဝ်ႈၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၾိုၵ်းသိုၵ်းၵေႃႈ ဝူင်ႈသွင်ဝူင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈ သမ်ႉပေႃးလႆႈၶဝ်ႈ ၼႃႈသိုၵ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းယၢပ်ႇၸႂ်ႁႅင်း။

ၵူၼ်းပၢင်လွင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၶဝ် ဢဝ်သူင်ႇၼႃႈသိုၵ်း တိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉၼႃႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းမီးတူဝ်ထူပ်းမႃး လၢတ်ႈၼႄၶႃႈဢေႃႈ။ ပေႃး PNO ၶဝ်ဝႃႈတႄႉ တႃႇၾိုၵ်းသိုၵ်းၵူၺ်း ဝႃႈၼႆသေတႃႉ တီႈတႄႉမၼ်း သမ်ႉသူင်ႇၵႂႃႇတိုၵ်းသိုၵ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ သမ်ႉလႆႈသွၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၼိုင်ႈဝူင်ႈၵူၺ်းၼႆ ဝူၼ်ႉတူၺ်းလႄႈ ၽႂ်တေၶႂ်ႈႁတ်းၵႂႃႇတိုၵ်းသိုၵ်း၊ ၵႂႃႇၵေႃႈ တၢႆယၢင်ႇလဵဝ်ၵူၺ်း၊ လၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၵေႃႈ ၵူဝ်တၢႆလႄႈ ၽႂ်ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵႂႃႇ”- ဝႃႈၼႆ။  

ဝၢၼ်ႈတိတ်ႉပိၼ်ႇၵွၵ်ႉယႂႃႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းၵႄႈ ပၢင်လွင်း – ၾၢႆၶုၼ် – ယွင်ႁူၺ်ႈ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် 3 ဝဵင်း တိတ်းၸပ်းၵၼ် ဢၼ်မီးႁိမ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၽႃမူ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း PNO ၶဝ်ႈယူႇ သဝ်းၸွမ်းႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းသေဢမ်ႇၵႃး တဵၵ်းႁွင်ႉပႃး ၼုမ်ႇၸၢႆး ၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းသူၼ် ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းပႃး ဝႃႈၼႆ။

မၢင်ဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း။ ဝႃႈၼၼ်သေတႃႉ ၽႂ်ပွၵ်ႈၵေႃႈ တဵၵ်းၸႂ်ႉၼုင်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းသေ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း ၸႂ်ႉပႂ်ႉၸွမ်းဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းပွၵ်ႈၼႆ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ယူႇဝဵင်းပၢင်လွင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ –

“ဝၢၼ်ႈပဢူဝ်း မၢင်ဝၢၼ်ႈ PNO ၶဝ် ၸႂ်ႉပွၵ်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽႂ်ပွၵ်ႈၵေႃႈ သမ်ႉၸႂ်ႉႁဵတ်းသိုၵ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈၼွင်ဝူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ၸႂ်ႉၵူၼ်းမိူင်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းယဝ်ႉၼႆဢေႃႈ။ ၵူၼ်းၸၢႆးလၢႆလၢႆ ပွၵ်ႈမိူဝ်းသေ မိူဝ်းၺႃး PNO တဵၵ်းၸႂ်ႉယိပ်းၵွင်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပႂ်ႉဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼႆဢေႃႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈပႂ်ႉၵိၼ်းၵေႃႈ သမ်ႉ ၸႂ်ႉႁဵတ်း ၶဝ်ႈၽၵ်းသူင်ႇပၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၼႃႈ သိုၵ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၵႂႃႇမႃး တၢင်းဝၢၼ်ႈမေႃႇပီႇ – ဝဵင်းပၢင်လွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉပဢူဝ်း ပႂ်ႉၵဵပ်းၶွၼ်ႇရူတ်ႉၵႃးဝႆႉ၊ ၽႂ်လတ်းၵႂႃႇတၢင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵဵပ်းငိုၼ်း ၵႃးၼိုင်ႈလမ်းလႂ် 150,000 (သႅၼ်ႁႃႈမိုၼ်ႇ) ပျႃး ၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၼိုင်ႈလမ်းလႂ် 20,000 (သွင်မိုၼ်ႇ) ပျႃးၼႆ ၵူၼ်းပၢင်လွင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈ။

ၵူၼ်းမိူင်း တေပၢႆႈၵေႃႈ သမ်ႉမႆႈၸႂ်ၵူဝ်ၶူဝ်းႁိူၼ်းယေးၺႃးသွၵ်ႈၺႃးယႃႉ ဢမ်ႇပၢႆႈၵေႃႈသမ်ႉ မႆႈၸႂ်ၵူဝ် ထုၵ်ႇတဵၵ်းႁွင်ႉ ၵႂႃႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။

မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ ဝၢၼ်ႈၼွင်ဝူဝ်း၊ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉၽႃမူ ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁိူၼ်းယေး မီးၼပ်ႉႁဵင်လင်၊ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမီး ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ။ လႆႈပွႆႇၽႃႈႁိူၼ်းယေးၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ငိူင်ႉဝႄႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉ။ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပူၵ်းပွင် ၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ သုမ်းသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းတႄႉတႄႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပိုတ်ႇဢူၵ်းပိုတ်ႇၸႂ် လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ 

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ – တင်းၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ဢမ်ႇပိုတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းပၼ် ႁႂ်ႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇ တွင်ႈထၢမ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈၶေႃႈယိုၼ်ယၼ် တီႈၸဝ်ႈတူဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ယိုၼ်ယၼ်လၢတ်ႈ တႅတ်ႈတေႃးဝႃႈ – ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ PNO ယူႇလင်ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မႃးတူင်ႉ ၼိုင်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ႁႃႁႅင်းၵူၼ်းႁႅင်းငိုၼ်း ၸွႆႈပၼ်မႃးတႃႇသေႇ ဝႃႈၼႆ။

ဝၼ်းတီႈ 02/10/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းလႅင် KNDF ႁူမ်ႈတင်း ၸုမ်း PDF လၢႆၸုမ်း တိုၵ်းတေႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တီႈဝၢၼ်ႈလွႆႁွႆႉ ၸႄႈဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ႁိုင်ၶၢဝ်းတၢင်း 3 ၸူဝ်ႈမူင်း တင်းသွင်ၾၢႆႇ မီးလွင်ႈမၢတ်ႇတိူဝ်ႉလူႉတၢႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ လႆႈဢွၵ်ႇပၢႆႈယၢၼ် ဢွင်ႈတီႈယူႇ တၼ်းသဝ်းထႅင်ႈ 300 ပၢႆ။ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း လူႉၵွႆၸွမ်းၼႂ်းၵႄႈ ပၢင်တိုၵ်းၼမ်။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း