ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း မိူင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်တႄႉဝႃႈ ၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းတူၵ်း ၶၢဝ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ လပ်းသိင်ႇၸွမ်ႉႁွမ်ႉ ၼႆႉ ပဵၼ်ၽွင်းၶၢဝ်း ဢၼ်ႁၢင်ႈလီသုတ်းၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ ၼႂ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ၶၢဝ်းႁူဝ်ၶမ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသုတ်း တႃႇမုင်ႉႁေႃႁိူၼ်းလင်ၼိုင်ႈ။ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၵူၼ်းႁိူၼ်း ယူႇၸေးၵၼ်၊ ၵိၼ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈမူႇၵၼ် မူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်း၊ ၸိူဝ်းပဵၼ်သႅၼ်းသိၵ်ႉႁိၵ်ႉ မၢဝ်ႇသၢဝ်ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇပၼ်ႇ လဵပ်ႈၼႂ်းဝဵင်းဢႅဝ်ႇႁႃၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ၼႂ်းႁၢၼ်ႉၸွမ်းၵၼ် ပဵၼ်ဢၼ်လီမူၼ်ႈသိူဝ်းတႄႉၼင်ႇဝႃႈ။
တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ – သီႇပေႃႉ – ၵျွၵ်ႉမႄး ၼႂ်းယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ယိင်ႈပဵၼ် ၶၢဝ်းတႃဝၼ်း ၸၢႆႉ ယိင်ႈလီၵူဝ်။ ပႆႇဝႃႈသဵင်ၶူဝ် သဵင်ႁုၼ်ႉလႃႈ ၵၢင်ဝၼ်းပႆႇတူၵ်း သမ်ႉပေႃးပိၵ်ႉဢိုတ်းၽၵ်းတူႁိူၼ်းယေး ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ လူင်းလုၵ်းပဵမ်ႇ လုၵ်းထၢင်၊ သဵင်လၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်ပေႃးဢမ်ႇလႆႈငိၼ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼႂ်း လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉၵူၺ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ၶိူဝ်းယႂ်းထပ်းၵၼ် သမ်ႉပဵၼ်ယၢမ်း ႁူဝ်ၶမ်ႈလႄႈ ၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်းတိၵ်းတိၵ်း။
ဝၼ်းတီႈ 04/10/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ တႄႇ 2 မူင်းၵႂႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆမၢၵ်ႇ တီႈဝဵင်း လႃႈသဵဝ်ႈ 4 ၵမ်း။ မိူဝ်ႈ 2 မူင်းပၢႆ 1 ၵမ်း၊ 4 မူင်းပၢႆ 1 ၵမ်း၊ 5 မူင်းပၢႆ 2 ၵမ်း။ တူၵ်းတီႈပွၵ်ႉ 8 ဢၼ်မီးၾၢႆႇ တူၵ်းၵျွင်းမၢၼ်ႈသူႈ သွင်ၵမ်း တင်းပွၵ်ႉ 5 သမ်ႉ တူၵ်းသႂ်ႇတီႈ ၵျွင်းၶႄႇ သွင်ၵမ်း၊ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း လူႉၵွႆၸွမ်းလႄႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ပွၵ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႉၼႂ်းတူဝ်ဝဵင်းတင်းမူတ်း။
ဝၼ်းတီႈ 30/09/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 10 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ တီႈမၢၼ်ႈၼႃး ဢၼ်မီးတီႈပွၵ်ႉ 12 ဢိူင်ႇႁူးမူၼ်ႈ။ တူၵ်းသႂ်ႇတၢင်းပွၵ်ႉပီႈၼွင်ႉၶႄႇယူႇသဝ်း။ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ မၢတ်ႇၸဵပ်း။ ဢိူင်ႇႁူးမူၼ်ႈၼႆႉ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပဵၼ်ဢိူင်ႇဢၼ်ၸပ်းသႂ်ႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်။
“ပေႃးဝႃႈၶိူင်ႈမိၼ် တေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇၼႆ ႁူႉလီၼႃႇၶႃႈ။ သဵင်လူင်မၼ်း ဝိုဝ်း—– ၼႆ လမ်ႇလူင်မႃး မေႃးမႃးႁႅင်း ႁႅင်းသေ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းပိုင်ႉ!!! – ၼႆၵမ်းလဵဝ်ဢေႃႈ။ သဵင်မၼ်းလီၵူဝ်ၼႃႇၶႃႈ။ ပေႃးမၼ်းမႃးၵေႃႈ မၼ်းတေ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇၼႆၵေႃႈ ႁူႉလႆႈၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉၶႃႈ။ ပေႃးၶမ်ႈမႃးၵေႃႈ ၶိူင်ႈမိၼ်တေမႃးထႅင်ႈယဝ်ႉႁိုဝ် တေမႃးၶိင်ႇ လႂ်ၼႆႉၼႆ သမ်ႉပေႃးလွမ်ဝူၼ်ႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉၶႃႈ”- ၼၢင်းယိင်း ၽူႈယၢမ်ႈ ႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းမူႇၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၼႂ်းထုင်ႉလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်မီးဢႃယု သႅၼ်းပၢၼ် 40 လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ၵူႈၶမ်ႈ ၵူႈၶိုၼ်းၸိူင်ႉၼႆ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းတိုၵ်ႉယူႇသဝ်းဝႆႉ ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢမ်ႇႁတ်းလပ်းႁတ်းၼွၼ်း။ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းၼႆႉ မၢင်ၶမ်ႈၵေႃႈ မႃးယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ မၢင်ဝၼ်းသမ်ႉ မႃးယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း။ မၢင်ၶိုၼ်းသမ်ႉ တဵင်ႈၶိုၼ်းၸၢႆႉ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 1 မူင်း 2 မူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵွပ်ႈၼႆ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေမႃးၶၢဝ်းလႂ်ၼႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁူႉ။ ဢၼ်ၸၢင်ႈၸႂ်ယႂ်ႇ လႆႈဢၼ် ၼိုင်ႈတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈတူၺ်းၶၢဝ်ႇ လွင်ႈၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေၶိုၼ်ႈတေလူင်းလႆႈတီႈ Facebook page – Nas ၼၼ်ႉ။
ၼၢင်းဢွင်ႇ မႄႈႁိူၼ်းၼုမ်ႇ ဢၼ်လႆႈလုမ်းလႃး ၵူၼ်းထဝ်ႈ ယူႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ – “ႁဝ်းၶႃႈ တူၺ်းၶၢဝ်ႇဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လွင်ႈၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်း ၶိုၼ်ႈလူင်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်တင်းလုၵ်ႉတၢင်းၶူင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် တတႃးဢူး တၢင်းတႃႈလိူဝ်ႇပုၼ်ႉသေၶိုၼ်ႈမႃး၊ မၼ်းတေမႃး ယၢမ်း ၵၢင်ၶမ်ႈလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30/09/2024 ၼၼ်ႉ မႃးပွႆႇ ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 9:58 မူင်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈ ၼိုင်ႈ၊ ၶိုၼ်းမႃးပွႆႇထႅင်ႈ မိူဝ်ႈယၢမ်း 10 မူင်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၼိုင်ႈလႄႈ ယၢမ်း 10:37 မူင်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၼိုင်ႈ။ မႃးတူၵ်းတၢင်းမၢၼ်ႈၼႃး။ တိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းၼမ်ဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
လွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းပူၵ်းပွင်ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ်လွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ မၢၵ်ႇ တူၵ်းတၢင်းမၢၼ်ႈၼႃးၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 9 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း 3 ၵေႃႉလႄႈ လႆႈသူင်ႇႁူင်းယႃႇဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။
လိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၶၢဝ်းတၢင်း 1 လိူၼ်ၼႆႉၵူၺ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 10 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသမ်ႉ ပဵၼ်ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း ၽွင်းၵူၼ်းၼွၼ်း လပ်းယဵၼ်လွၼ်ႉလွၼ်ႉ။ တီႈမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇသေ ၵူၼ်းလူႉတၢႆၸွမ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ယင်းတေဢမ်ႇ တၼ်းႁူႉတူဝ် ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇတၢႆၼႆ လူးၵွၼ်ႇ။
တင်ႈတႄႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇယိုဝ်းၵၼ်မႃးၶိုၼ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း မိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ ဝၼ်း တီႈ 26 မႃး တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်မၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇၵွႆလႄႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉလိူဝ်ႁႅင်း ပဵၼ်တီႈၵၢတ်ႇမၢၼ်ႈ သူႈ ပွၵ်ႉၼိုင်ႈ ႁူင်းႁေႃးၵၢင်ဝဵင်း (မဵဝ်ႉတေႃႇၶၢၼ်းမ) ၸိူဝ်ႉၼႆႉ။
ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇတႄႉ ၶႂ်ႈဝႃႈၵူႈပွၵ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ၶဝ်ပွႆႇတူၵ်းသႂ်ႇတီႈလုမ်း ႁွင်ႈၵၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တီႈဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉမႃးယူႇသဝ်းလႄႈ တၢင်းဝၢၼ်ႈၵွင်းသႃႇ ႁိမ်းတပ်ႉၵွင်ႈ လူင် ၶွင်လုမ်းတိူင်းသိုၵ်းယမၶ၊ တၢင်းဝၢၼ်ႈၼႃး (တီႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ယူႇသဝ်းဝႆႉလႄႈ ၸၢဝ်းၶႄႇ ယူႇၼမ်) ဢိၵ်ႇ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵၢတ်ႇလႄႈ တင်းပွၵ်ႉ 12 ၊ ပွၵ်ႉ 7 ၊ ပွၵ်ႉ 5 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇႁတ်းယူႇ ၼၼ်ႉ မိူဝ်းၼွၼ်းတၢင်းတႃယၢဝ်၊ ၵုင်းၸူင်ႇ ဢၼ်မီးတၢင်းၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ၼၢင်းဢွင်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်ၵႆႉမႃးပွႆႇမိူဝ်ႈ ၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း၊ ၼႃးမိူင်းၸမ်လႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၶၢဝ်းပိူၼ်ႈလပ်းပိူၼ်ႈၼွၼ်း။ တေႃႈလဵဝ် ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇႁတ်းလပ်းႁတ်းၼွၼ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈလပ်းၸၢင်ႈၼွၼ်း။ ဢွၼ်ၵၼ် ၼင်ႈပႂ်ႉၶၢဝ်းလႂ်ႁိူဝ်းမိၼ်တေမႃး၊ တေယိုဝ်းတၢင်းပွၵ်ႉလႂ်။ ႁဝ်းတေလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ ၵႂႃႇယူႇဝႆႉတၢင်းလႂ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
တင်ႈတေပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်မႃး တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ ပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇယူႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ဝဵင်း။ ႁၢင်လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊမႃး သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ယိုတ်းလႆႈတိူင်းသိုၵ်းယမၶလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ် ၵၼ်ပွၵ်ႈမႃးတူၺ်းႁိူၼ်းယေးၶိုၼ်း။ ၸိူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ်၊ တိုၵ်ႉယူႇဝႆႉၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ တေမီး 30 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းလႃႈသဵဝ်ႈတင်းမူတ်း။
ဝၢႆးလင် ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ပိုၼ်ႇၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၼႃႈတီႈၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈလူႉသုမ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ တေဢဝ်မႃးၶိုၼ်းႁႂ်ႈလႆႈၼႆသေ ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃး ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၶႂ်ႈဝႃႈၵူႈၶိုၼ်း။ တေသိုပ်ႇပၢႆႈ ၵေႃႈလီ၊ တေသိုပ်ႇယူႇၵေႃႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇငိုၼ်း တွင်း။
ၵူၼ်းမိူင်းလႃႈသဵဝ်ႈ 70 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ဢၼ်ႉပၢႆႈၽေးသိုၵ်းဝႆႉၼႆႉသမ်ႉ ၵႂႃႇယူႇဝႆႉတၢင်းမိူင်းၵိုင်၊ ၵေးသီး၊ တူၼ်ႈတီး၊ တႃႈၵုင်ႈ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၵႂႃႇယူႇတၢင်းမိူင်းယႆ၊ တၢင်ႉယၢၼ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ထိုင်တၢင်းၵဵင်းတုင်၊ တႃႈၶီႈလဵၵ်း သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း။
ၼၢင်းဢွင်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “မၢင်ၸိူဝ်း တိုၵ်ႉမိူဝ်းယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းၵူၺ်း၊ ပေႃဝႃႈတေပၢႆႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇ မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းလႂ်။ ဢွၼ်ၵၼ်ဝူၼ်ႉမႆႈၸႂ်ယူႇၵူႈၶမ်ႈၶိုၼ်းဝႃႈ တေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉ ၺႃးႁိူၼ်းယေးႁဝ်းမိူဝ်ႈလႂ်ဢေႉ ၼႆဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တႃႇတေသၢင်ႈၶိုၼ်းလႆႈႁိူၼ်းၼိုင်ႈလင်ၼႆႉ ဢမ်ႇ ၸႂ်ႈငၢႆႈသေဢိတ်းၶႃႈလူး သင်ဝႃႈ ၺႃးမၢၵ်ႇသေၵွႆယဝ်ႉၼႆႉ။ ၶီၸႂ်မွင်ၸႂ်မႆႈၸႂ်ၵူႈမဵဝ်းဢေႃႈ၊ တႃႉလီၶႂ်ႈႁႂ်ႈမီး ၵူၼ်းႁၢမ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယႃႇမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇၼႂ်းဝဵင်း၊ ယႃႇမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း – ၼႆၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ယၢမ်ႈၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ၼၼ်ႉယဝ်ႉၶႃႈ – ပေႃးတေပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယူႇတၢင်ႇတီႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းၼႆႉ ၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈ။ တေပႂ်ႉၸဝ်ႈတႃႇၼ မႃးၸွႆႈထႅမ်ၼႆၵေႃႈ ၽႂ်ၵေႃႈႁူႉၵၼ်ယူႇၶႃႈလူး ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဝႆႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ပေႃးၵႂႃႇယူႇၸွမ်းပီႈၼွင်ႉႁႃႉ တၢင်ႇတီႈႁႃႉၵေႃႈ မၼ်းတေၵႂႃႇ ပဵၼ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းလူင် ၼႃႈႁိူၼ်းပိူၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ၸင်ႇဝႃႈ လႆႈမႃးယူႇၶိုၼ်းတီႈႁိူၼ်းယေးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။ ၵူဝ်ယူႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်။ မၼ်းဢမ်ႇမႃးတူၵ်း တၢင်းႁဝ်းယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇယူဝ်ႉၼႆသေ ၵႃႈလႆႈဝႆႈၽြႃးယွၼ်းသူး ၾၢင်ႉယူႇၾၢင်ႉၵိၼ်ၵႂႃႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈ တေမီးဝၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈ မၼ်းယူႇ ၵႂႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်း တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ – ၵူဝ်ယူႇၵေႃႈၵႃႈလႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ်၊ သူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇ၊ ယွၼ်းသူးႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇ တၢင်းႁွင်ႈၶၢဝ်ႇယႂ်ႇလႄႈ ၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇ သၢၼ်တၢင်းၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉ(Facebook) ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ တူၺ်းငဝ်းလၢႆးလႄႈ ထွမ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်း ပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇသေ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇဝၼ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈပူၼ်ႉၵႂႃႇ – မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
တႄႇသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈယဝ်ႉၼႆၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ် ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းပဝ်ႉမၢႆသေ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇၵူႈၶိုၼ်း၊ လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပူၼ်ႉပႅၼ် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း Geneva Convention ၵမ်းသိုဝ်ႈ။
ၾၢႆႇၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈတူၵ်းၸႂ် သဵင်ၵွင်ႈသဵင်မၢၵ်ႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉသေ ပဵၼ်ဢၼ်ထူပ်းၽႄးႁူၵ်ႉ ႁၢႆႉ ၸဵမ်ပၢႆးတူဝ်လႄႈ ပၢႆးၸႂ်၊ ၾၢႆႇမေႃယႃလႄႈ ပၢႆးယူႇလီ ထတ်းသၢင်တႅမ်ႈတၢင်ႇဝႆႉတီႈ ၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉပေႉၶျ် (Facebook – page) ၶဝ်ဝႃႈ ဝၢႆးလင် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ် ဢမ်ႇမီးၶဵၼ်ႁူၵ်ႉႁၢႆႉယဝ်ႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈသိုပ်ႇ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းယွၼ်ႈပၢႆးၸႂ် ထႅင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ Post – Traumatic Stress Disorder – PTSD ၼႆၼၼ်ႉ။ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးၸႂ် ဢၼ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပႃးၵူၼ်းႁိမ်းၶၢင်ႈလႄႈ တူင်ႇဝူင်းမုၵ်ႉၸုမ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ PTSD ၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ ၵူၼ်းၵူႈသႅၼ်းပၢၼ် ႁၢႆႉႁႅင်းသုတ်း ၸၢင်ႈထိုင်တၢႆလူးၵွၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။
ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီတႄႉ တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ လၢႆးယူတ်းယႃႇ PTSD ၼႆႉ တေလႆႈပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း၊ တေလႆႈသၢင်ႈသိင်ႇ ဝႅတ်ႉလွမ်ႉလီ တွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁိူၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၸိူဝ်းလႆႈထူပ်းၽေး တူၵ်း ၸႂ်လီၵူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။ တေလႆႈၶတ်းၸႂ်ဝႆႉၸႂ်ၼိမ်ၼိမ် ၼင်ႈၽႃႇဝၼႃႇ ယူတ်းယႃၸႂ် ႁႂ်ႈလႆႈလွင်ႈၵတ်း ယဵၼ်၊ ပိူင်လူင် တၵ်းလႆႈငိူင်ႉဝႄႈယူႇသဝ်းတီႈလွတ်ႈၽေး။ ၵွပ်ႈၼႆ တႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၵၢၼ်ယူတ်းယႃ PTSD ဝႆး ဝႆးၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ထုၵ်ႇလီၵိုတ်းလွင်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉ တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းဝႆးဝႆး။
ယူႇတီႈ လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်းၵေႃႈ တိုၵ်းသူၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းလွင်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉ တေႃႇၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီး ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ တိုၵ်းသူၼ်း ၸူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႆႇၵိုတ်းၼႆႉႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ငိူင်ႉဝႄႈတီႈ ဢၼ်လွတ်ႈၽေးၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈ ၼႆ။
ၼၢင်းဢွင်ႇ လၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ -“ ၸူးၸႂ်တႄႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းငိူင်ႉဝႄႈဝႆႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ။ ပေႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉမၢတ်ႇ ၸဵပ်း ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇၵေႃႈ လိူဝ်သေပဵၼ်တုၵ်ႉၶိတ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်။ ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႈ ၸၢင်ႈတၢႆလႆႈ ၵူႈၵေႃႉလႄႈ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း။ သၢႆၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈလိူဝ်သုတ်း။ ႁိူၼ်းယေးၶူဝ်းၶွင်ၼႆႉ ၵွႆၵႂႃႇ ႁၢႆၵႂႃႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းၸၢင်ႈသၢင်ႈၶိုၼ်းလႆႈ။ ႁဝ်းတေႃႇႁဝ်းၵေႃႈ တူၺ်းလူၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ယူႇလူး။ ၸုမ်း ၵူၼ်းမိူင်း ၸုမ်းသင်ၶၸဝ်ႈ ၸုမ်းမေႃၵႂၢမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇပွႆႇပႅတ်ႈႁဝ်းၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈၵႂႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
မၼ်းၼၢင်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ -“မႃးယူႇၶိုၼ်းႁိူၼ်းပႆႇတၼ်းႁိုင်၊ တေဢမ်ႇပၢႆႈၵေႃႈ ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ၊ တႃႇတေပၢႆႈၵေႃႈ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီး၊ တႃႇပၢႆႈၵႃႈရူတ်ႉၵႃႈၵႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ၊ မိူဝ်ႈဝႃး ၵူၼ်းပၢႆႈၽႄးသိုၵ်း ဢၼ်ပၢႆႈ ၵႂႃႇတၢင်းၵေးသီးၼၼ်ႉ ၵႃႈၵႃးၼႆႉ သဵင်ႈၵႂႃႇ 5 သႅၼ် ၊ တေမႃးယူႇ တီႈၵူၼ်း ပၢႆႈၽႄးသိုၵ်းၼႆၵေႃႈ ပိူၼ်ႈဢမ်ႇႁပ်ႉယဝ်ႉၼႆ လႆႈၶၢတ်ႈယူႇႁိူၼ်း လႆႈပၼ် 1 လိူၼ်ၼႆႉ 1 သႅၼ်၊ ပေႃးဢွၵ်ႇမႃး တႃႇတေယူႇလွတ်ႈၵႂႃႇၼႆႉ ငိုၼ်းၶဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးယၢပ်ႇၼႃႇၶႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
ၸိူဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈသေ ယူႇသဝ်းဝႆႉတီႈလႃႈသဵဝ်ႈယၢမ်းလဵဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။ မၢင်ဝၼ်းမၢင်ၵေႃႉ ဢဝ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီး မႃးလႅၵ်ႈၵိၼ်ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼႂ်းၵၢတ်ႇၼႂ်းသႃး ၵေႃႈယင်းမီး – ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ 10 ပွၵ်ႈၼႆႉ ပေႃးၼပ်ႉတူၺ်းၶိုၼ်းၸိုင် ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႃႊၵတ်ႊသ် ဝၼ်းတီႈ 30 ၊ ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ဝၼ်းတီႈ 9 ၊ ဝၼ်းတီႈ 10 ၊ ဝၼ်းတီႈ 21 ၊ ဝၼ်း တီႈ 24 ၊ ဝၼ်းတီႈ 25 ၊ ဝၼ်းတီႈ 27 ၊ ဝၼ်းတီႈ 28 လႄႈ ဝၼ်းတီႈ 30 ။
ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 06/10/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးယိုဝ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 1 မူင်းပၢႆ။ တိူဝ်ႉတီႈပွၵ်ႉ 5 မၢၼ်ႈဢၢႆႇ။ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်းလင်ၼိုင်ႈ ၾႆးမႆႈလူႉၵွႆ။
တင်ႈတႄႇ ပၢင်တိုၵ်း 1027 ပဵၼ်မႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ လၢႆၵေႃႉၼႆ ဢမ်ႇလႆႈႁူႉ၊ ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပိုၼ်ၶၢဝ်ႇဝႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈတႄႉ ၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊၼႆႉၵူၺ်း လူႉတၢႆ ဢမ်ႇယွမ်း 10 ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 40 ပၢႆယဝ်ႉ – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆ။
တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)