သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းတီႈလႃႈသဵဝ်ႈ လူၺ်ႈၸႂ်ႉလိၵ်ႈၶႄႇပဵၼ်ပိူင်ယႂ်ႇ

ၽွင်းပၢင်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵုမ်းလႆႈလၢႆၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းၸိုင်ႈ တႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ႁွင်ႉဝႃႈ သိုၵ်းၶႄႇၼႆမႃးၸဵမ်လႂ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶဝ်ၸႂ်ႉလိၵ်ႈၶႄႇ ၵႂၢမ်းၶႄႇ။ ၼႂ်း ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈဝဵင်း ဢၼ်ၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် တႄႇမီးပၼ်ႁႃၼႂ်းၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇၸူးၵၼ် တင်းၵူၼ်းမိူင်း။ 

တီႈဝဵင်းလူင်လႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ တႄႇၸႂ်ႉၵၢၼ်ၽွင်းငမ်း ၵႂႃႇႁင်းၶဝ် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉလိၵ်ႈၶႄႇၵႂၢမ်းၶႄႇ ၵူႈၵေႃႉလႄႈ တႄႇမီးလွင်ႈၶွင်ႉၶမ်ၼႂ်း ၵၢၼ်ၸႂ်ႉၵႂၢမ်းလၢတ်ႈလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆး။   

လၢႆၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵုမ်းလႆႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် တေၸႂ်ႉလိၵ်ႈၶႄႇသေ ပၼ်ႇၵၢၼ်ၼႂ်းလုမ်း ၼႂ်းၸႆးမႃး။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပွင်ႇၶၢဝ်ႇတွင်ႈထၢမ်သဵင်ၵၢင် ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းသေ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႅမ်ႈလၢတ်ႈၽႃႇသႃႇၶႄႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ၵပ်းသိုပ်ႇသိုဝ်ႇသၢၼ် ၸူးၵူၼ်းမိူင်း ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ။

ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်လႄႈ တႄႇပဵၼ်လွင်ႈၶွင်ႉၶမ်မႃး ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵႂႃႇ ၶၢဝ်းယၢဝ်းၸိုင် ပဵၼ်ဢၼ်လီမႆႈၸႂ် ၵူႈၸိူဝ်ႉၵူႈလွင်ႈ ပႃးၸဵမ်လွင်ႈႁၵ်ႉသႃၾိင်ႈလႄႈ လိၵ်ႈလၢႆးၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူၼ်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်ပွၵ်ႈယူႇ ၶိုၼ်းႁိူၼ်း ဝၢႆးလင် သဵင်ၵွင်ႈယဵၼ်ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ –

“ပေႃးလၢတ်ႈသိုဝ်ႈသိုဝ်ႈတႄႉၵေႃႈ တေဝႃႈဢမ်ႇႁႂ်ႈၶဝ် ၸႂ်ႉလိၵ်ႈၶႄႇၼႆၵေႃႈ သိုဝ်ႉတီႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶဝ်ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလိၵ်ႈၶႄႇၵူၺ်းၶႃႈၼႃႇၼေႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးတူၺ်းလႃႈသဵဝ်ႈ ႁဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၵူၺ်း ဢၼ်မေႃလိၵ်ႈၶႄႇမၼ်းတေဢေႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ် လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းဢုပ်ႉမၼ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၶႄႇ ၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆလႄႈ မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႇငၢမ်ႇၵၼ် ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ တေႃႇၵၼ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈ။ ပေႃးၶဝ်တေၸႂ်ႉလိၵ်ႈၶႄႇၵႂႃႇ ၼႂ်းလုမ်းၼႂ်းၸႆးၵူႈဢၼ်ဢၼ်တႄႉ တႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၾၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၶဝ် တေၸမ်ၸႂ် ၵွင်ႉသၢၼ်ၵၼ်လႆႈတႄႉ တေယၢပ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈတႄႉတႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။

ပေႃးတူၺ်း ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉၸိုင် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လွမ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၺႃးသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁႄႉႁၢမ်ႈသုၼ်ႇလႆႈႁဵၼ်းသွၼ် လၢတ်ႈၸႃ လိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇလႄႈၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉမိူင်း မိူၼ်မိူဝ်ႈပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼဝတ ၊ ၼ ဢၽ လႄႈ ၸၵၸ ၽွင်းငမ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၵူၺ်းယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ လွင်ႈဝႃႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေၸႂ်ႉလိၵ်ႈလၢႆးၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႂ်းၵၢၼ်လုမ်းၵၢၼ်ၸႆး ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ ပႆႇပိုၼ် ၽၢဝ်ႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေတႃႉ ဢၼ်ၸႂ်ႉမႃးၼႂ်းၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၶဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းပၢင်ႇသၢႆး ၊ မိူင်းၵူဝ်း ၊ လၢဝ်ႇၵၢႆး ၊ ဝဵင်းၼမ်ႉၽႃႈ ၊ ၵုၼ်လူင် ၊ ၵွင်းၸၢင်ႉ ၊ သႅၼ်ဝီ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်လိၵ်ႈၶႄႇဝႆႉလွၼ်ႉလွၼ်ႉ။

ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ယၢမ်းလဵဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းၶဝ်ဝႆႉ ၼႂ်းဝဵင်းဢၼ်ၶဝ် ပိုတ်းယိုဝ်းတိုၵ်းတေႃး ဢွင်ႇပေႉဝႆႉၼၼ်ႉသေတႃႉ – ပႆႇတူၵ်းလူင်းၵၼ်လႆႈတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးယိုဝ်းၶိုၼ်း မိူဝ်ႈလႂ်ၼႆသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵိၼ်ၸၢင်ႈၼွၼ်း ဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လီလီ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵႂႃႇမီးတၢင်ႇတီႈ တၢင်ႇဝဵင်းၵေႃႈ ဢၼ်ပွၵ်ႈၸႂ်းႁိူၼ်းၶိုၼ်းၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ မီးဢိတ်းဢီႈၵူၺ်း။ ၵမ်ႈ ၼမ် ပႆႇႁတ်းမိူဝ်းယူႇသဝ်း ၶိုၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –

“လႆႈဝႃႈ ငဝ်းလၢႆးပၢင်တိုၵ်းတႄႉ ယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။ ဢၼ်မိူဝ်းတႄႉ ၼမ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းဢၼ်မိူဝ်းၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ပေႃးသွၼ်ႇတူၺ်း 10 ၵေႃႉၼႆႉ ၶိုၼ်းဢွၵ်ႇၶိုၼ်း 9 ၵေႃႉၼႆႉယဝ်ႉၶႃႈ။ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ၽႂ်ၵေႃႈမိူဝ်းတူၺ်း ႁိူၼ်းသေ ၶိုၼ်းဢွၵ်ႇၶိုၼ်းၵူၺ်း။ မိူၼ်ႁဝ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁတ်းမိူဝ်းယူႇတႄႉတႄႉ သိုၵ်းဢၼ်တိုၵ်းၵၼ်ယဝ်ႉ ၵႂႃႇၼႆႉ တင်းသွင်ၾၢႆႇ ယင်းပႆႇလႆႈတူၵ်းလူင်းသင်ၵၼ်ၶႃႈလူး။ တင်းသိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၵၸၼႆႉ”- ဝႃႈၼႆ။  

ဝၢႆးလင် ပၢင်တိုၵ်းတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆး ၵႂၢတ်ႇလၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ၊ ပႆႇၸၢင်ႈဢုပ်ႇၵၼ် ၸႅၵ်ႇၵၼ် ၼႃႈလိၼ်ၽွင်းငမ်းလႆႈသေ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈၶိုၼ်းတင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ တင်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၼင်ႇၵၼ် ၶိုၼ်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈမိူဝ်းယူႇသဝ်းမိူၼ် ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇ ဝႃႈၼႆ။

မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်းယေး ဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်း ဢွင်ႈတီႈယူႇ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈတီႈတီႈ ၼႂ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ဢၼ်လူႉၵွႆ ၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃးၶိုၼ်း။ တႃႇမႄးၵုမ်း လုမ်းလႃးပူၵ်းပွင်ပၼ်ၶိုၼ်း ဢွင်ႈတီႈလူႉၵွႆၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႆႇႁၼ်ၸုမ်းလႂ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။

မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈႁူင်းယႃလူင်လႃႈသဵဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ တႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/08/2024 ၼႆႉဝႃႈ ဢဝ်ဢဵၼ်ႁႅင်းမေႃယႃ CDM မွၵ်ႈ 500 ၵေႃႉၼႆႉသေ သိုပ်ႇၵၢၼ်ၶိုၼ်းယူႇ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႆႇႁတ်းတမ်းၸႂ် မိူဝ်း ယူတ်းယႃတူဝ်တႄႉတႄႉ ဝႃႈဝႃႈ။