ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ပႂ်ႉႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈဝႂ်ၶိဝ်း (တိုကင်) ထိုင်ပီ 2025

ႁူဝ်လိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼႆႉမႃး ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း (လဝၵ) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ပေႃးထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 1/5/2024 ၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီး ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ (Unique Identify Number – UIN) ၸိုင် တေဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၶဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁိမ်းႁွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းထႆး၊ မိူင်ၶႄႇလႄႈ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး ၊ မိူင်းဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉဝႂ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ၸူဝ်ႈၶၢဝ်း TBP လႄႈ ပပ်ႉလႅင် BP  ၸိူဝ်းၼႆႉ လူၺ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ် ၵူၼ်း တႃႇၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ မိူင်းလႆႈတႅတ်ႈတေႃးထႅင်ႈၼႆသေ ယၢမ်းလဵဝ် ၸင်ႇတဵၵ်းၸႂ်ႉႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ UIN ပၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈၵေႃႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈ ၶွင်ႈၶမ်ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၸွမ်းလၢႆလွင်ႈ။

မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းမူႇၸေႊ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ် မီးၵူၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇၶဝ်ႈထႅဝ်ပႂ်ႉဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း တႃႇႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉ မၢင်ၸိူဝ်းလႆႈပႂ်ႉထိုင် ပေႃးသုတ်းဝၼ်း ။ မၢင်ၸိူဝ်း လႆႈဝႂ်ၶိဝ်းမႃးယဝ်ႉ လႆႈၼပ်ႉၵႂႃႇႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသ် ၼႂ်းပီၼႃႈ 2025 ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉ – ၵူၼ်းမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။   

“ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆ တေဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ်ယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၵူၼ်း ပိုၼ်ႉတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း ၵူၼ်းပေႃးၶပ်ႉပေႃးၶိုဝ်း သတ်ႉၼႅၼ်ႈလူင်ဝႆႉဢေႃႈ။ ဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းတီႈမူႇၸေႊၼႆႉ ၵူၼ်းဢဝ်ဝႂ်ၶိဝ်း (တူဝ်ႊၵိၼ်ႊ) မၼ်းမီး ထိုင်မိုၼ်ႇပၢႆ ။ မၢင်ၵေႃႉ တူဝ်ႊၵိၼ်ႊၶဝ် ထိုင်ၼႂ်းပီ 2025 ပုၼ်ႉ။ တေႃႈၼင်ႇၶႃႈႁဝ်း ၵႂႃႇဢဝ်တူဝ်ႊ ၵိၼ်ႊမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ မၢႆ 6,000 ပၢႆ ပေႃးၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈ 9 မႃးၼႆႉ ၸင်ႇတေလႆႈႁဵတ်းၼႆဢေႃႈ” 

သင်ဝႃႈ ပေႃးဢမ်ႇမီးဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသမ်ႉ ၶဝ်တေဢမ်ႇႁဵတ်းပပ်ႉလႅင် ၶၢမ်ႈမိူင်းတႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း လႄႈ ၶၢဝ်းပွတ်းလႆႈ ပေႃးဢမ်ႇလႆႈပပ်ႉလႅင်ၵေႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းမုင်းမွင်းၵၢၼ်သိုဝ်ႉၵၢၼ်ၶၢႆၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေယၢပ်ႇၽိုတ်ႇႁႅင်း။

မၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶဝ်ႈထႅဝ်ၸုၵ်းပႂ်ႉ ၼႂ်းလႅတ်ႇမႆႈလႄႈ ပၼ်ငိုၼ်းၼၢႆးၼႃႈ (ၵူၼ်းၵၢင်) ၶဝ်သေ ႁဵတ်းၵေႃႈမီး။ ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် လႆႈၸၢင်ႈ 15 – 20 သႅၼ်ပျႃး။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸၢင်ႈၼၢႆးၼႃႈသေ ႁဵတ်းသမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ ၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵူၺ်း ဢမ်ႇယွမ်း 3,000 ၵေႃႉ ၸုမ်းႁဵတ်းပၼ်ဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၶဝ်သမ်ႉ တူၺ်းၼႃႈငိုၼ်းသေ ၸင်ႇႁဵတ်းပၼ်ၵေႃႈမီး။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ၸၢင်ႈၼၢႆးၼႃႈ ႁဵတ်းပပ်ႉလႅင် BP ၸိုင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈပၼ် 1 ၵေႃႉလႂ် 75 သႅၼ်ပျႃး – ၵူၼ်းမူႇၸေႊလၢတ်ႈ။

ဝၢႆးသေ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း CDM ၼမ်လႄႈ တႃႇပၼ်ႇ လႆႈ ၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ဢမ်ႇငၢႆႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇႁပ်ႉႁဵတ်း သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ ၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သမ်ႉ မီးဢေႇ။ ၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ။ ၵွပ်ႈၼႆႉလႄႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း ယဝ်ႉ ၼိုင်ႈဢိတ်းၵူၺ်း။ ၶဝ်ၵူၺ်းပၼ်လႆႈဝႂ်ၶိဝ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၸိူင်ႉၼၼ်ၵူၺ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်း သုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းသုမ်းငိုၼ်းလႄႈ လႆႈႁိူဝ်ႉတူဝ်ႁိူဝ်ႉၸႂ်ၸွမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း။

သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉသ်ၼႆႉ ၵႂႃႇႁဵတ်းတၢင်ႇတီႈလႆႈယူႇဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၵႃႈရူတ်ႉၵႃႈၵႃးသမ်ႉသုင်။ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇႁဵတ်းတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ၵႃႈၵႃးသုင် ၼိုင်ႈၵေႃႉလႆႈ 250,000 ပျႃး၊ တင်းၵႂႃႇတင်းမႃး သဵင်ႈ 5 သႅၼ်ပျႃး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၽွင်းႁႃငိုၼ်းယၢပ်ႇလႄႈ  ၽႂ်ၵေႃႈၵူဝ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၵႃႈ ၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ၶၢမ်ႇသုမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ပႂ်ႉႁဵတ်းတီႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၽႂ်မၼ်းၼႆ – ၵူၼ်း ၼုမ်ႇမူႇၸေႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

“ၶဝ်တတ်းမၵ်းႁူဝ်ၵူၼ်းမၼ်းသေ ႁဵတ်းပၼ်ဢေႃႈ ၼႂ်းၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆႉ လႅပ်ႈတေၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းမၼ်း ၵူၺ်း ၶႃႈတူၺ်းတႄႉ ၶိူင်ႈဢၼ်ၶဝ်ႁဵတ်းပၼ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈပဵင်းပေႃး။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶဝ်ပၼ် တူင်ႊၵိၼ်ႊမၼ်းမီးထိုင် မိုၼ်ႇပၢႆသေတႃႉၵေႃႈ ၵၢၼ်ဢမ်ႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တင်ႈၸႂ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်း တၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ ၵူၺ်း ၵႃႈ ၵႃႈၵႃးသမ်ႉ ၵႃႈၼႃႇ ဢမ်ႇယွမ်း 250,000 ပျႃး ၵႃႈၵႂႃႇၵႃႈမႃး ၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးထိုင် 5 သႅၼ်ပျႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈ ၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇၶႂ်ႈသဵင်ႈငိုၼ်းၼမ်။ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇၸႂ်ႉၸၢႆႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်မၼ်းသေ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၵၢပ်ႈႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇ”

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆႉသေ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈမိူင်း လဝၵ (လူဝင်မူကြီး ကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန) ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ သင်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၵႂႃႇပၼ်သဵၼ်ႈမၢႆၸိုဝ်ႈတီႈလုမ်းသေ တႄႇႁဵတ်းပၼ်မၢႆၾၢင်ဝႂ်ၶႅင်( ႁိုဝ်) သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉ မႃးတင်ႈ တႄႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပီ 2023 ၼၼ်ႉမႃး။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးတေဢမ်ႇလႆႈၵၢတ်ႈ လွင်ႈႁဵတ်းဝႂ်သမၢတ်ႉၵၢတ်ႉၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလွၵ်ႈငိုတ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်း မိူင်းၵူဝ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈ ၵႃႈလႆႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်း။