ၵၢၼ်ပွင်မိူင်း ဢၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၶဝ် လီယိူင်ႈ

ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ လၢတ်ႈမႃးဝႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေသိုပ်ႇပဵၼ်ဝႆႉ လုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးဝႆႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း လုၵ်ႈၸုမ်း ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ယွမ်းႁပ်ႉၼၼ်ႉလႄႈ တီႈၸၼ်ႉၵၢၼ်မိူင်းၼႆတႄႉ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇတၢင်တူဝ်ၶဝ်ႈပႃးၼၼ်ႉ လီသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။

သင်ဝႃႈ ၽူႈတႅၼ်းတၢင် ၼႂ်းၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈတႅၼ်းတၢင် ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈ ၼႆၸိုင် ၶိုၼ်ႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸိူဝ်းသူၶဝ် ႁူဝ်ၼႃႈၾၢႆႇသိုၵ်းၼႆႉတႄႉ ၶိုၼ်ႈၸွမ်းဢမ်ႇလႆႈ။

ၵွပ်ႈသင်လႃႇ ပေႃးၼႆ ၸိူဝ်းၶဝ်ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ ၾၢႆႇႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်ဝႆႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉၼႃႇ မိတ်ႊသတိူဝ်ႊ လီႊသျႅင်ႊလုင်း လၢတ်ႈတေႃႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼႂ်းမိူင်းၶဝ် မိူင်း သိင်ႊၵပူဝ်ႊ ၵွၼ်းမၼ်းတေဢူၼ်းမွပ်ႈၼႃႈၵၢၼ်တၼ်းႁဵင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူင်းသိင်ႊၵပူဝ်ႊ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈတမ်ႇငႃႈႁႃပူႁႃပႃသေ ၸႃႉတိုၼ်ႇၸိုၼ်ႇၽုတ်း တေႃႇထိုင်ပဵၼ် လႆႈမႃး ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၵ်ႈမီး တႅဝ်းထီႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလူၵ်ႈ (လုမ်ႈၾႃႉ) ၼႆႉ ငဝ်ႈငႃႇ ၵဝ်ႉၵၼ်းမၼ်း ပဵၼ်လီႊၵွၼ်ႊ ယိဝ်ႊ ပေႃႈလီႊသျႅင်ႊလုင်ႊ တမ်းၼၼ်ႉ ပူႊသျူၵ်ႊတၢဝ်ႊယဝ်ႉ ၸင်ႇထိုင်ၼႂ်းမိုဝ်းလီႊသျႅင်ႊလုင်ႊ ဢုပ်ႉ ပိူင်ႇၽွင်းငမ်းႁိုင် 20 ပီမိူင်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းၵေႃႉလႂ်၊ ၸုမ်းလႂ် တူၵ်ႇတၵ်ႉ တုၵ်းယွၼ်းသေတႃႉ လူၺ်ႈ ၸႂ်ႁူႉပုၼ်ႈၽွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇသေ လီႊသျႅင်ႊလုင်ႊ ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ်ဢႃႇၼႃႇ တီႈၵေႃႉဢမ်ႇၸႂ်ႈ လုၵ်ႈလၢၼ် ၶိူဝ်းႁိူၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ။  

ၵဵဝ်ႇၵပ်း လွင်ႈလႆႈဢွၼ်ႁူဝ် ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ  ၵဝ်ၶႃႈ ပဵၼ်ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸိုင်ႈမိူင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆ သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၽဵင်ႈၽဵင်ႈ ဢွၼ်ႇၵူၺ်း ဢမ်ႇႁၼ်ၼႄငိုတ်ႈ ၼႄငႃးသင် တီႈၼႆႈ ၶႂ်ႈပိူင်းၼႄဝႃႈ တေႃႈၸႂ်ႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းႁူဝ်ၸႂ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် တင်းတီႈၽူႈ ဢွၼ်ႁူဝ် တီႈမိူင်းႁဝ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပိူၼ်ႈ လမ်ႇမၢၵ်ႈလၢၵ်ႈၸၼ်ဢႃႇၼႃႇသုၼ်ႇပွင်ၼႆႉ မိူၼ်ဝႃႈ ပိူဝ်ႈဢမ်ႇ တမ်းၸႂ်ၼိူဝ် တၢင်းႁဵတ်းသၢင်ႈတၢင်ႇၵေႃႉလႄႈ တူဝ်ၵဝ်ႇၸင်ႇၶၢမ်ႇတင်းထၢင်ႇထိူမ် ငမ်းငဝ်းသေ ၸုၼ်ႉတူဝ်ၸုၼ်ႉၸႂ် ၵိုတ်းၸိုၼ်ႇပွင်သၢင်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၵူၺ်း။

ဢႃႇၼႃႇသုၼ်ႇပွင် ဢၼ်ၶဝ်ဝၵ်ႉဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်သုၼ်ႇတူဝ် ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းၵိၼ်ၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈမိူင်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပိူၼ်ႈၼႆႉ ဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းၼိူဝ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ်သွၼ် ႁဵၼ်းပဵၼ်ထီႉၼိုင်ႈ တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်းၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵေႃႉမႂ်ႇ ဢၼ်သိုပ်ႇပုတ်ႈတၼ်းႁဵင်း တီႈလီႊသျႅင်ႊလုင်ႊၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၸုပ်း ယဝ်ႉၸုမ်ႈၶူး မႃႊသတိူဝ်ႊ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်မိတ်ႊၵျီႊၵၼ်ႊလႄႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ႁႃႊပိူဝ်ႊလ် မိူၼ်ၼင်ယဝ်ႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၵမ်ႇပေႃးတီးယိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၸုပ်းယဝ်ႉမႃး တီႈၸၼ်ႉၸွမ် ပၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ပိူဝ်ႊသ်ပွႆႊ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၼ်ႉ ၸွမ်ထၢၼ်ႈထီႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။

ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယိူဝ်းၼႆႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ သိုပ်ႇပုတ်ႈဢဝ် ဢႃႇၼႃႇတီႈဢူႈမၼ်း မိတ်ႊသတိူဝ်ႊ ဝုၼ်ႊသၼ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵေႃႉၵဝ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈယႃႇ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၢႆႈတဝ်ႈ ဢၢႆႈၽီး ဢၼ်တေႃႉတႄႉ ၸုပ်းယဝ်ႉမႃး တီႈႁူင်း ႁဵၼ်းသွၼ်ဢူမ်သူပ်းယဝ်ႉ သမ်ႉၸႂ်ႉဢိုတ်းသူပ်း ဢူတ်းၸႂ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လၢႆးၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ မိူင်းႁဝ်း။ တေႃႈဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇယူႇၵေႃႈ ၶဝ်ယင်းၶႆႈၸႂ်ပုၼ်ႈတႃႇ ဢႃႇၼႃႇၵၢတ်ႈ (မိူဝ်းၼႃႈ) ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၶဝ်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ထႅင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ ဢႃႇၼႃႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ လွင်ႈပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ ၶဝ်ဢမ်ႇဢဝ်ၽတ်ႉလေႃးၵၼ် တီႈ တႄႇပွင်ႈၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ လီႊသျႅင်ႊလုင်ႊလၢတ်ႈမႃးၸိူင်ႉႁိုဝ် တေတွင်းၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇယိုၼ်ယၼ်တေႃႇ ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းၶဝ် ပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဝႃႈၼႆဝႆႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးငွၵ်ႈတူၺ်း လွင်ႈလူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၾင်သႂ်ႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ သိင်ႊၵပူဝ်ႊၼႆႉ ၼမ်လိူဝ် သုတ်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။

တႄႇတီႈပီပၼ်ႊတႃႊ 1988 – 98 တေႃႇထိုင် ပီ 2022 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ၶၢဝ်းတၢင်း 34 ပီ ၼႂ်းၸိုင်ႈ မိူင်းၼွၵ်ႈ ဢၼ်မႃးလူင်းတိုၼ်း မီးယူႇ 52 မိူင်းၼၼ်ႉ သိင်ႊၵပူဝ်ႊၼႆႉ ၸႂ်ႉငိုၼ်းတေႃႊလႃႊ ဢမေႊရိ ၵၼ်ႊ 94.619 ပီႊလီႊယၼ်ႊသေ ပဵၼ်ဝႆႉထီႉၼိုင်ႈ လူၺ်ႈမွၵ်ႈ 28 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ၶွင်ႁူမ်ႈသဵၼ်ႈ 52 မိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၾၢႆႇလင်မၼ်း ၸင်ႇမႃးမိူင်းၶႄႇ 23 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ မိူင်းထႆး 12 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ ႁွင်ႊၵွင်ႊ 10 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ UK 8 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ၊ ၵူဝ်ႊလီႊယိူဝ်ႊ 4 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊလိူဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တႄႇငိူၼ်ႈၵႂၢမ်းမႃး တီႈလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸိူဝ်းမိူင်းႁိမ်းႁွမ်းလႄႈ လၢႆးၵၢၼ်မိူင်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸွမ်းမၢၼ်ႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈႁိူင်ႈႁၢင်ႇၵၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈပၼ်ႁႅင်းၸုၵ်းမၼ်ႈၸွမ်းလွၵ်းပိူင် လၢႆးၵၢၼ်ၶွင်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၸုမ်းၸၢဝ်းၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်းပႃးၸဵမ် ၸုမ်းသၢင်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းယူႇ ၼႆႉ ၸၢမ်းႁႂ်ႈဢမ်ႇၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ ပၢႆးဝူၼ်ႉလၢႆးၽႅၼ် ၶွင်ၸုမ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၽူႈၶဵၼ်ႁဝ်းၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇၸဵဝ်းၽုတ်ႇ ၽၢတ်ႇ ပူၵ်းပွင်ႁႂ်ႈပဵၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းသၢင်ႉငဝ်ႈယၼ်ပိုၼ်ႉ ၼိူဝ်ပၺ်ႇၺႃႇ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၶိုတ်းၸၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ၼႆတႄႉ တႃႇတေပူၼ်ႉလႆႈတႂ်ႈမိုဝ်း ၽူႈၶဵၼ်ၵူၺ်း ယင်းတေဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈၵွၼ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်းပၢႆးၼႄမွၵ်ႈၼႆႈသေ တေၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆႈၵႂၢမ်းဝႆႉ ၵွၼ်ႇၶႃႈ။