ISP Myanmar ဢွၵ်ႇၽိုၼ်လိၵ်ႈ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ ၶႄႇ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ် ယႂ်ႇလူင် တွၼ်ႈတႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ လွင်ႈဢၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ လႆႈပိုင်ႈဢိင် ၸႂ်ယႂ်ႇ မိူင်းၶႄႇ ၵူႈလွင်ႈၵူႈ ဢၼ် ၼၼ့် ၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီ လႆႈမႆႈၸႂ်ဝႆ့ – ဝႃႈၼႆ ။
ဢိင်ဢဝ် လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ႁၼ်ထိုင် ၼိူဝ် လွင်ႈၵပ်း သိုပ်ႇၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ-မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူင့်ႁိုဝ် ၼႆၼၼ့်သေ တီႈၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ၵဵပ်းဝႆ့မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ့် ႁၢႆးငၢၼ်းၼေဝႆ့ၼင်ႇၼႆ ။ ၵူၼ်း ၸိူဝ်း ဢၼ် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဢၼ် ယႂ်ႇလူင် တႃႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ပဵၼ် လွင်ႈ ဢၼ်လီလႆႈမႆႈၸႂ်ၼႆ ၼၼ့် မီး 64% ။ ဢၼ်ႁၼ်လီၸွမ်းသမ့်မီး 31%။
ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်တွပ်ႇလၢတ်ႈဝႆ့ ၸိူဝ်းၼၼ့် တႃႇ 96% ၼႆ့ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်း လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ် ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆ ။ တႃႇ 91% သမ့် ပဵၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်း လႄႈ တႃႇ 87% သမ့် ပဵၼ်ၵူၼ်း ၸိူဝ်းလႆႈပိုင်ႈဢိင် ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် သံတမန်ရေး ဝႃႈၼႆ ။ ၶေႃႈတွပ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်တွပ်ႇဝႆ့ၸိူဝ်းၼႆ့ ပေႃး တႅၵ်ႈၵၼ်တင်း ပီဢၼ်ပူၼ့်မႃး ၸိူဝ်းၼၼ့်ၸိုင် မီးလွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆ့ဢိတ်းဢွတ်း။ လွင်ႈဢၼ် ၵူၼ်း မိူင်း ၸိူဝ်းလႆႈပိုင်ႈ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆသေ တွပ်ႇဝႆ့ပဵၼ်ဢၼ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈသုတ်း ၼႆၼၼ့်တေ့ တိုၵ့် မိူၼ်ၵဝ်ႇဝႆ့ၵူၺ်း ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈထီ့ 2 သမ့် လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးပဵၼ် ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် သံတမန်ရေး သေ ထီ့ 3 သမ့်ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် – ဝႃႈၼႆ ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ တီႈၼႂ်း ၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ့် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ ယူႇ တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ၶဝ် ပွင်ႇၸႂ်ဝႆ့မွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ် ၊ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင် မိူၼ်ၵၼ် မီးသင် လႄႈ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သမ့် မီးသင်လၢႆလၢႆ – ယိူင်းဢၢၼ်း တွၼ်ႈတႃႇတေထတ်းသၢင် လွင်ႈဢၼ် ပႅၵ်ႇပိူင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆ့ၼႆသေ တႄႇဢဝ်ပီ 2022 ၼၼ့်မႃး ISP Myanmar ၸင်ႇတႄႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ လွင်ႈတၢင်း ႁၼ်ထိုင် ၵူၼ်းမိူင်းမႃးယူႇ ၵူႈပီပီ – ဝႃႈၼႆ ။
တီႈၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆထၢမ်တွပ်ႇ ပွၵ်ႈၵမ်း 2 ၼႆ့တႄ့ လႆႈဢဝ်ၶေႃႈထၢမ် 100 ၶေႃႈ ထၢမ်ၵူၼ်း 250 ၵေႃ့ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ တီႈၼႂ်းမူႇပိူင် တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈသေ တႄႇၵဵပ်းၶေႃႈတွပ်ႇၼႂ်းလိူၼ် October လႄႈ November ပီ 2023 – ဝႃႈၼႆ ။
ၸုမ်း ISP Myanmar လၢတ်ႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းၶေႃႈမုလ်းၵဵပ်းမၢႆဝႆႉၼၼ့်ပႃး လွင်ႈၵပ့်ၵိၼ်း ၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ပီ 2021 ၊ လွင်ႈ မိူင်းၶႄႇ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ် ငမ်းယဵၼ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ ၶေႃႈထၢမ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ လွင်ႈ တၢင်ႁၼ်ထိုင် ၵူႈၾၢႆႇၾၢႆႇ ဢၼ်မီးၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ၊ လွင်ႈႁၼ်ထိုင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၵၢၼ်ၸႂ့်တိုဝ်း ၶူဝ်းၶွင် ပၢႆးၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းၼႆ့ – ဝႃႈၼႆ။
ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုလ်းၵဵပ်းမၢႆဝႆႉ ၼၼ့်သေ ႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းဢၼ်လီ ၼႆလႄႈ ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီၼႆၼၼ့် ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ် ႁႅင်းသေတႃ့ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ပဵၼ်မိူင်းႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ်ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈတႃႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆၼၼ့်တေ့ မီးၵူၼ်းမႆႈၸႂ်ၸွမ်း တင်း ၼမ်တင်းလၢႆ ။
လိူဝ်သေၼၼ့် ဢမ်ႇၵႃး ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း မႃးၼႆ့ ၸဵမ်ဢဝ် ၵၢၼ်ၵႃ့ၶၢႆ ၊ ၵၢၼ်လူင်းတိုၼ်းလၢင်း ၊ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ် ၊ ၵၢၼ်မိူင်း ၊ ၵၢၼ်ၽွင်းတၢင် တေႃႇပေႃးထိုင် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၶိူင်ႈ ၸၢၵ်ႈ လႄႈ ၶၵ့်တွၼ်ႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႈလူမ်ႈၸိူဝ်းၼႆ့ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ မႃးၼမ်လိူဝ်သေၵဝ်ႇ – ဝႃႈၼႆ။
ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယူႇတီႈမိူင်းၶႄႇသေ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ၵေႃႈယဝ့် ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လူဝ်ႇလႆႈ ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇၸွမ်းၼႆလႄႈ ၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ့် လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ဝႃႈ ၶႄႇၶဝ်ႈသုၵ့်ယုင်ႈ ၸွမ်း လွင်ႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးဝႆ့ယူႇမိူၼ်ၵၼ် – ဝႃႈၼႆ ။
ၸုမ်း ISP Myanmar ထတ်းသၢင်ဝႆ့ဝႃႈ – တႃႇတေၽေႃႇၼမ့်ၼေတူဝ် ႁဵတ်းသၢင်ႈပုၼ်ႈပၢင်ႈ ၽွၼ်းလီ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး မိူင်းၶႄႇၼၼ့် မိူင်းၶႄႇ ဢဝ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၶဝ်ႈဝႆ့ တီႈၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶဝ်သေ ႁၢင်ႈႁႅၼ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆ့ ယူႇ ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆ့သေ ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆ့ ယူႇ တီႈၼႂ်း မူႇပိူင်တူင်ႇ ဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မၢၼ်ႈ(မြန်မာ့မူဝါဒအသိုက်အဝန်း) ၶဝ် ဢမ်ႇႁူ့ၸွမ်းၼႆၼၼ့် ပဵၼ် ဢၼ်လၢၵ်ႇ လၢႆးဝႆ့ယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။
ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်တႄ့ သင်ဝႃႈတေၽေႃႇၼမ့် ၼေတူဝ် ၶူင်းၵၢၼ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး (CMEC) မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ့်ၸိုင် မီးၵူၼ်းတွပ်ႇဝႆ့ဝႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်း လွင်ႈၼႆ့ၼႆသေ ၾၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈဢွၼ်ၵၼ်မုင်ႈမွင်းဝႆ့ဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ပီဢၼ် တေထိုင်မႃး (မွၵ်ႈပၢႆပီ 2026) ၼႆ့ လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼႂ်းၵႄႈၵၢင် မိူင်းၶႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ လႅပ်ႈ တေၸၢင်ႈလီၶိုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းယူႇ – ဝႃႈၼႆ ။
လိူဝ်သေၼၼ့်ဢမ်ႇၵႃး မိူင်းၶႄႇ ၵေႃႇသၢင်ႈလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇဝႆ့ၸွမ်း ၵူႈၸၼ့်ထၢၼ်ႈ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ သေတႃ့ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ့်ပိူင်ႇၽွင်းငမ်း ၊ လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၸိူဝ်းၼႆ့ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ လႆႈယိူင်ႈၸွမ်း မိူင်းၶႄႇ ၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးဝႆ့ယူႇ မိူၼ်ၵၼ် ။
ISP Myanmar လၢတ်ႈဝႃႈ – ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ဢၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလႆႈယိူင်ႈၸွမ်း လၢႆးဢုပ့်ပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၶႄႇ ၼႆၼၼ့် တေလႆႈႁၼ်တီႈ ၼႂ်းၸုမ်း ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း (EAOs) ၶဝ်ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၵေႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မိူင်းၶႄႇ မီးလွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းၼိူဝ် ၸုမ်း EAOs ပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆၼၼ့်ၵေႃႈ တိုၵ့်မီးၼမ်ယူႇ။ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ယွၼ့်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ လွင်ႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် တီႈၼိူဝ်မိူင်းၶႄႇ ၼၼ့်တႄ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈသင် – ဝႃႈၼႆ ။
ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉၶေႃႈမုလ်းဢိင်ဢဝ်တီႈ DVB မႃးၶႃႈဢေႃႈ။
