သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လူႉယဝ်ႉၼႆသေ တွၼ်ႈ တႃႇ ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ပူၵ်းပွင်ဝႆႉၼၼ်ႉ တေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းၼႃႈတီႈၶဝ်ၵုမ်းၵမ် ဝႃႈၼႆ။
လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ – ၵျုႊလၢႆႊ ပီ 2024 ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ တႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵုမ်းၵမ် တေပိုတ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း ပတ်းပိုၼ်ႉတူဝ်ႈမိူင်း တႃႇပီၵၢၼ်ႁဵၼ်း 2024 – 2025 ၼႆႉသေ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈမူႇၸေႊ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇတႄႉ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ ၵၢၼ်သွၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်း လၵ်းသုတ်ႇပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။
ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼႂ်းႁူဝ်လိူၼ်မေႊၼႆႉ သိုၵ်းတဢၢင်းႁွင်ႉ မေႃသွၼ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း မႃးႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တႃႇပိုတ်ႇသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ဢၼ်တေထိုင်ၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ငဝ်းလၢႆး ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်မိူင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း ၼမ်ႉၶမ်း ပႆႇၸၢင်ႈတမ်းၸႂ်လႆႈလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶၢႆႉ လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇဝႆႉတၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်း ၸိူဝ်းပွင်ပဵၼ်လႆႈၵေႃႈ သူင်ႇၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼွၵ်ႈ မိူင်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းသေ ၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ႁႃငိုၼ်းၵေႃႈမီး ၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ယၢမ်းလဵဝ် တေလႆႈဝႃႈ ၵမ်ႈၼမ် ၸဵမ်ပေႃႈမႄႈ လႄႈ လုၵ်ႈ ႁဵၼ်း ဝူၼ်ႉၵႂင်တႃႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉတႄႉ။ တႄႇဢဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈတေႃႇထိုင် ၸၼ်ႉၵၢင် – ၸၼ်ႉသုင် သဵၼ်ႈတၢင်းတၼ်ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ၶဝ် တေမႃးပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ တေမီးလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸွင်ႇၶဝ်မီးလွင်ႈ ၵပ်း သိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇၵၼ်တင်း NUG ႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇသပ်းလႅင်းၼႄတႅတ်ႈတေႃး။ ပေႃးၶိုၼ်ႈ ႁဵၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်းၶဝ်ပၼ်ၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်း တေမီးတိုဝ်ႉတၢင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၸိူဝ်းပွင် ပဵၼ်လႆႈတႄႉ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၶဝ် ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၶႄႇ။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈတႄႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉဢဝ် လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပွႆႇႁဵၼ်းတီႈလႂ်”- ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်း ဢႃယု 14-15 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ယုင်ႈ ယၢင်ႈဝႆႉလႄႈ ဢွၼ် ၵၼ်ဢွၵ်ႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်တၢင်ႇတီႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၶဝ်ႈမိူင်းၶႄႇ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇတၢင်း မိူင်းမၢၼ်ႈတူင်ႈပဵင်းလႄႈ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး – မျႃႉဝတီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ဝူၼ်ႉႁၼ် တႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းၼႆသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃး လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေဢမ်ႇၶၢတ်ႇၼႆသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁႃလၢႆးတၢင်း တႃႇလႆႈၶိုၼ်းႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈတွပ်ႇ GED ( The General Educational Development)။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပႆႇလွတ်ႈတၢင်းမႆႈၸႂ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ၶဝ်ႈတွပ်ႇယဝ်ႉၵေႃႈ တႃႇတေ သိုပ်ႇႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ တေလႆႈမႆႈၸႂ် တႃႇလူင်းတိုၼ်းပၼ်ထႅင်ႈ။ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ် လဵင်ႉတွင်ႉၵေႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃးၵူႈမိုဝ်ႉၵူႈဝၼ်း ဝႃႈၼႆ။
တႃႇတေႁႃသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship သေ ၵႂႃႇသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတၢင်ႇၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉ ငဝ်းလၢႆး လၢႆလွင်ႈသေ ၶၢတ်ႇတိုဝ်ႉတၢင်းဝႆႉ။ ၵၢၼ်မိူင်းလူႉ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ၶိၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈ မိူင်းၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ။ လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ထုၵ်ႇလႆႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းသေ ဝူၼ်ႉၶိုင်ပၼ်တႃႇပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇလုၵ်ႈလၢင်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼမ်ႉၶမ်း လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “လွင်ႈသူးၵၢၼ်ႁဵၼ်း scholarship ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တႃႇတေၶဝ်ႈထိုင်လုၵ်ႈႁဵၼ်းယၢပ်ႇၼႃႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်လွင်ႈ ၼႆႉ။ တေဢၢၼ်းၸႂ်ႉလုၵ်ႈလၢင်းၶဝ်ၵႂႃႇႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်။ သဵၼ်ႈတၢင်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႄႉ တေ ၸူမ်ႁၢႆ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၶၢဝ်းၽွင်းၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၶႅၼ်းလူဝ်ႇ ပၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇ ပူၵ်းပွင်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၶဝ်ယဝ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေတမ်းၸႂ်လႆႈ ၼႂ်းၽဝၸူဝ်ႈပၢၼ်ၶဝ်”- ဝႃႈၼႆ။
ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉတီႈ လႃႈသဵဝ်ႈ၊ မူႇၸေႊ၊ မၢၼ်ႈမေႃႇ ၊ ပၢင်ႁူႈ (ပၢင်ႇဢူႈလူင်) ၊ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၶဝ်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် တၢင်းၸေႊၵဝ်ႇ၊ မိူင်းမၢဝ်း၊ မိူင်းၶွၼ် ၼႂ်းဢိူင်ႇတႂ်ႈၶူင်း ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၺႃး ပလိၵ်ႈၶႄႇ တီႉၺွပ်းသေ မႃးပွႆႇၶိုၼ်းတၢင်းမူႇ ၸေႊ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီး။
ၾၢႆႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ဢၼ်သိုၵ်းတဢၢင်း ၶွတ်ႇၽွတ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ႁွင်ႉမေႃသွၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼမ်ႉၶမ်းသေ ဢုပ်ႇလၢတ်ႈလွင်ႈ တႃႇပိုတ်ႇသွၼ်ႁူင်းႁဵၼ်း ႁူဝ်လိူၼ်ၼႆႉ။ ဢၼ်တေပိုတ်ႇပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇၼႆႉ ပဵၼ်ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉဢွၼ် (အမ က) မၢႆ 1 ၊ 2 ၊ 3 လႄႈ ၸၼ်ႉသုင် မၢႆ 1 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးထိုင်ၸၼ်ႉသုင် ဝႃႈၼႆ။
ၶူဝ်းႁူင်းႁဵၼ်းတႄႉ တေလႅၵ်ႈပဵၼ်သိူဝ်ႈၶၢဝ် သိၼ်ႈလမ်ၵူၼ်လမ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉ ဢမ်ႇႁတ်းဝႆႉဝၢင်းၸႂ် ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်း ၵၢၼ်မိူင်း။ လွမ်ၵူဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်မၢၵ်ႇမႃးပွႆႇသႂ်ႇ တီႈႁူင်းႁဵၼ်း – မႄႈလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၼမ်ႉၶမ်းၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။
