တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၸတ်းႁဵတ်းမၢႆတွင်း ဝၼ်းၵိူတ်ႇၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် တီႈငဝ်ႈငုၼ်း ဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝႃႈၼႆ။
ဝၼ်းတီႈ 17/4/2024 ၼႆႉ တူၵ်းမႅၼ်ႈ ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ်သေ ၸင်ႇ လႆႈၸတ်းႁဵတ်းတီႈမၢႆတွင်း ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ တီႈငဝ်ႈငုၼ်း ဝဵင်းပၢင်သၢင်း (ပၢင်ၶမ်း) ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၼႆယဝ်ႉ။
ဢူးၺီႇလၢၼ်း ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼင်ႈလုမ်းၵပ်းသၢၼ်ဝႃႉ UWSA တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇ ႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တီႈၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇၼႆႉ မီးၸုမ်းဢူၺ်းလီႁဝ်းၶႃႈ မႃးၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈၸွမ်း ၵမ်ႈၽွင်ႈယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇၼႆႉ ယူႇတီႈ ၽူႈၼမ်းသိုၵ်း ၸုမ်း ဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ – တပ်ႉသိုၵ်း TNLA, AA လႄႈ MNDAA ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵႂႃႇၶဝ်ႈ ႁူမ်ႈၸွမ်းယူႇ – တီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Wa Channel တႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ NUG ၵေႃႈ လႆႈသူင်ႇလိၵ်ႈယိုၼ်ႈထိုင် ၼႂ်းဝၼ်းၶွပ်ႈၶူပ်ႇ 35 ပီတဵမ် တီႈတပ်ႉသိုၵ်ႉဝႃႉ UWSA ၼႆႉပႃးထႅင်ႈ – ဢူးၺီႇလၢၼ်းလၢတ်ႈ။
ဢၼ်ယူႇတီႈ NUG သူင်ႇလိၵ်ႈထိုင် ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၼၼ်ႉဝႃႈ – ပၢင်တိုၵ်း ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ သိုၵ်းၼႆႉ UWSA ၸုမ်းဝႃႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈထႅမ် ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ထိုင်တီႈလႆႈလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ် လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸွႆႈ ထႅမ်တူၺ်းလူပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးပၢင်တိုၵ်း 1027 ၵေႃႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၶွပ်ႈၸႂ်လႄႈ ၸႂ်ယႂ်ႇၸုမ်းသိုၵ်း ဝႃႉ တႄႉတႄႉ။ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လႆႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ တေယွၼ်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်းသိုၵ်း ဝႃႉၵႂႃႇထႅင်ႈ – ဝႃႈၼႆ။
ယၢမ်းလဵဝ် တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႈ UWSA ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ ၸုမ်းဢွၼ်ႁူဝ် ၶွမ်ႊမတီႊဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ် မိူင်း ႁူမ်ႈတုမ် FPNCC ဢၼ်မီးလုၵ်ႉၸုမ်းဝႆႉတင်းမူတ်း 7 ၸုမ်း – မိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၊ သိုၵ်းၶၢင် KIA ၊ သိုၵ်းမိူင်းလႃး NDAA ၊ သိုၵ်းဝၢၼ်ႈႁႆး SSPP ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်း ရၶႅင်ႇ AA ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး တပ်ႉဝႃႉ UWSA – မိူဝ်ႈ 1964 ၽွင်းၸဝ်ႈမႄႈၼၢင်းႁိူၼ်းၶမ်း ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA ၼၼ်ႉ ၽူႈႁူမ်ႈၽၢၵ်ႈ မီးတပ်ႉၵူဝ်းၵၢင်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈလႅတ်ႇ ၸဝ်ႈၼၢင်းၶႃၶူၼ်ၶဝ် ပီႈၼွင်ႉဢွၼ်ႁူဝ်။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မီးတပ်ႉဝႃႉ ၸုမ်းၸဝ်ႈမႁႃသၢင်း ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ဝဵင်းငိုၼ်း မႃးႁူမ်ႈ။ ဝၢႆးမႃး ပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝႃႉ WNA ။ ၼႂ်းပီ 2017 ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈမိပ်ႇဢီးယၢင်ႈ ၸူးသဵၼ်ႈတၢင်း ၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်းသေ WNA ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸွမ်း တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ငဝ်ႈငုၼ်းပၢင်သၢင်းၵႂႃႇ။
ၼႂ်းပိုၼ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇဝႃႉ မီးယူႇလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း၊ ၸုမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈမႁႃသၢင်း ဢွၼ်ႁူဝ်လႄႈ ဝႃႉဢၼ် ယူႇတႂ်ႈပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉမိူင်းမၢၼ်ႈ(ပၵပ) ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၽွင်း 1980 ၼၼ်ႉ ဝႃႉၸိူဝ်းယူႇတႂ်ႈ ပႃႇတီႇၶွမ်ႊမိဝ်ႊၼိတ်ႉ ၶွၼ်ႈႁႅင်းၵၼ်သေ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ။
ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 17/04/1989 ၽွင်းဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင်မိူင်းမၢၼ်ႈ မီးပၢင်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းဝႃႉၵိုတ်းသိုၵ်းၵၼ် တင်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတႃႈၵုင်ႈသေ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ယၼ်ႇပၵ်းငဝ်ႈငုၼ်း တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်းမႃး။ (ဢွၼ်တၢင်း တင်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပႃႇတီႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမၢၼ်ႈ BNUP/ BNUA ဝၢႆးမႃးလႅၵ်ႈပဵၼ် UWSP/ UWSA)။
United Wa State Army : UWSA မီးၵႂၢမ်းမၢႆဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းၶွတ်ႇလိူတ်ႈမိူင်းဝႃႉ ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈ ပႃႇတီႇၶွတ်ႇလိူတ်ႈမိူင်းဝႃႉ UWSP : United Wa State Party။ တပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၼႆႉ ၼႂ်းၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ တင်းသဵင်ႈ ပေႃးသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈယဝ်ႉ ႁႅင်းငိုၼ်းႁႅင်းသိုၵ်း ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ။
ပေႃးဢဝ်ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း(လၵ်းမိူင်း) 2008 ဝႃႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇပၼ်ဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၼႃႈလိၼ် ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႉ UWSA ၼႆႉသမ်ႉ မီးယူႇ 6 ၸႄႈဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တွၼ်ႈၾၢႆႇဢွၵ်ႇၶူင်း – ၸႄႈဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ၊ ပၢင်ဝၢႆ ၊ ၼႃးၽၢၼ်း၊ မိူင်းမႂ်ႇ၊ ပၢင်သၢင်း(ပၢင်ၶမ်း) တင်း မၢၵ်ႇမၢင် – ၶေႃႈမုလ်းဢၼ်ၼႆႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင်မႃးတီႈ ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်း ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 003 တႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
