ၽွင်းမိူဝ်ႈ NUCC ႁွင်ႉႁဵတ်းပၢင်ၵုမ်လူင် ၵူၼ်းမိူင်း ပွၵ်ႈထူၼ်ႈသွင်သေ သလေႃႇဢမ်ႇတေႃႇလႄႈ လႆႈၼႄ ပႃးၵႂႃႇ လွင်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၶဝ်သၢမ်မူႇသၢမ်ၸုမ်း ဢၼ်ပဵၼ် NUCC, NUG , CRPH ၸတ်ႉၸႅၵ်ႇတႅၵ်ႇတၢင်ႇ ၵၼ် ထၢၼ်ႈပေႃးဢမ်ႇယိူၼ်ႉယွၼ်ႇဢူတ်းဢွမ်ႈၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ သိုၵ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် KNLA ၊ KNDO ႁူမ်ႈတင်း PDF ၶဝ်သေ ယိုတ်းဢဝ် ၸႄႈဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ တႅတ်ႈတေႃးၼႄႉၼွၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပိူၼ်ႈၶိုင်ပွင် ၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ တင်းၶၼ်တင်းဝႆး ယူႇယဝ်ႉ။
လၢႆးၼင်ႇ ၸုမ်းယၢင်းၽိူၵ်ႇႁဵတ်းၼႆႉ ၸုမ်းရၶႅင်ႇ AA ၊ ၸုမ်းလွႆ TNLA ၊ ၸုမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ ၸုမ်း ၶၢင် KIA ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႉသေၼႆႉတႄႉ တီႈမိူင်းၶျၢင်းလႄႈ မိူင်းယၢင်းလႅင်တႄႉ ပဵၼ်မႃး ၸဵမ်ပီၵၢႆပုၼ်ႉယဝ်ႉၵွၼ်ႇ။ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽွၼ်းယွၼ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်း ၸူၼ်ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း တင်းတိုဝ်တင်းတၼ်ၼၼ်ႉသေ ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ။
ပုၼ်ႈၽွၼ်းလူင် သၢမ်ယိူင်ႈ ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ႁဵတ်းၼႃႈၵၢၵ်ႇ တူမ်းႁူမ်ႇလွၵ်းလိင်ႉၵၢၼ်မိူင်းၶဝ်သေ ႁွင်ႉသႅၼ်ႇဝႃႈ “မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေဢမ်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်ႇပင်း၊ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တေဢမ်ႇ ႁႂ်ႈလႆႈၵူၼ်ႇပင်း၊ ဢႃႇၼႃႇပၢၼ်ႇပွင်ၸိုင်ႈမိူင်း တၵ်းႁႂ်ႈလႆႈတင်ႈသဝ်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ” ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တၢမ်တူဝ်တပ်ႉမတေႃႇၶဝ်၊ ၵေႃႉၶိုင်ယႃႉလူႉၶိုၼ်းယူႇယဝ်ႉလႄႈ လွင်ႈသုၼ်ၵၢင်ၵုမ်းၵမ် (Centralize) ၼႆၵေႃႈ လူႉယၢႆႈ ၸမ်ၶႂ်ႈမူတ်းပိတ်း ယဝ်ႉ။
ဢဝ်ၸဵမ် ဝႃႉ၊ မိူင်းလႃး ဢၼ်မီးၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇဝႆႉ ႁင်းၶေႃၸဵမ်ပိုင်းတေႃႇထိုင် ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၸင်ႇ တိုၵ်ႉတိုၵ်းပေႉ တပ်ႉမတေႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးလင် ပီ 2021 ၼႆႉသေ တင်ႈလႆႈၼႃႈတီႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢွၼ်ႇ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ပွင်ႇဝႃႈ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉ ( De facto Power ) လူၺ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၼပ်ႉထိုဝ် ၼႆယဝ်ႉ။
ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ မီးဝႆႉ CRPH, NUG ဢၼ်ယၼ်ႇၼိူဝ် ၽွၼ်းၵၢၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2020 သေ မၼ်ႈၸႂ်ဝႆႉဝႃႈ ၶဝ်မီး (De jure Power ) လူၺ်ႈၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
တင်းသွင်ၾၢႆႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇသူႈ ၸၵၸ ( ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ) ၼင်ႇၵၼ် ဝႃႈ ၼႆသေတႃႉ လွင်ႈပိၼ်ႇပႆႇမၵ်းမၼ်ႈၼပ်ႉထိုဝ်ၵၼ်သမ်ႉ ဢမ်ႇထိုင်တီႈၼႅၼ်ႈၼႃ။ ပိူင်ယႂ်ႇသုတ်းတႄႉ ၾၢႆႇ NUG, CRPH ၼႆႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇတွင်းတၢႆဝႆႉဝႃႈ ၶဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸၼ်ႉသုၼ်ၵၢင်၊ ပဵၼ်ၸၼ်ႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆသေ ဢမ်ႇၶႂ်ႈယွမ်းႁပ်ႉ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ႁူဝ်မႃႇပဵင်းၵၼ်တင်းၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉလူမ်လူဝ်ႉ ယူဝ်ႉယၢႆႈယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
NUG ၼႆႉ ယူႇတီႈၸုမ်း NUCC ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပၼ်မႃးၼႆ တၢမ်တူဝ်ၶဝ် ယွမ်းယိုၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဝႆႉယူႇ။ CRPH ၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ၶွင် NUCC ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၽိူဝ်ႇမႃးႁဵတ်း ပၢင်တုမ်လူင်ၵူၼ်းမိူင်း ပွၵ်ႈထူၼ်ႈသွင် မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 4 ဝၼ်း တေႃႇ 9 ဝၼ်းၼႆႉ လႆႈ ႁၼ်ၶဝ်သၢမ်မူႇ ထဵင်ၵၼ်မေႃးၵၼ် တေႃႇထိုင်ၶွမ်ႈၶတ်းၵွင်လင်ပႅတ်ႈပၢင်ၵုမ်ၵွၼ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼႆ ပိူဝ်ႈတႃႇတေတႅပ်းတတ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉ ၵၢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း ၸႄႈမိူင်းႁိုဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၶဵၼ်ႇတႅမ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၶၢဝ်းၵၢင်ၸူဝ်ႈႁိုဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸႄႈမိူင်းမၢၼ်ႈႁိုဝ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၼမ်ႉပဵၼ် တူဝ်မႃး။
ၸင်ႇၼၼ် မီးမႃးၶေႃႈထၢမ်လူင် ဢၼ်ဝႃႈ NUG ၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉၵႂႃႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ပိူင်ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၾႅတ်ႊၻရႄႊ တီႊမူဝ်ႊၶရေႊၸီႊ (FDC) ယူႇႁႃႉ၊ ဢၼ်ႁူမ်ႈတင်း K3C သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉလူး တေပွႆႇၾႃႈပႅတ်ႈယဝ်ႉႁႃႉ။
CRPH ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလႆႈ ၼႃႈၵၢၼ်သၢမ်ယၢင်ႇ ဢၼ်ဝႃႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉလႂ်၊ NUCC ၸဵမ်တင်း CRPH ဢၼ်ဢမ်ႇပႃးၸွမ်း တီႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶေႃႈတူၵ်းလူင်းၵၢၼ်မိူင်း ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ K3C ၼၼ်ႉလႂ်ၼႆ ပွင်ႇဝႃႈ သၢၼ်ၶတ်းပႅတ်ႈ FDC ယဝ်ႉႁႃႉ။
တၢမ်တူဝ် CWC ၶွင် NLD ဢၼ်ဝႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈမူႇပိူင်ပႃႇတီႇသေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း ပၢင်ၵုမ်လူင် ၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉလူး တေၵႂႃႇၸွမ်းလၢႆးၵဝ်ႇ ပိူင်ၵဝ်ႇ ၼင်ႇဢၼ်ယၢမ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း မႃႇၼႃႇပလေႃးၼၼ်ႉလႂ်၊ လိၵ်ႈ ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ႁူင်းႁေႃးၵၼ်ႇၻီႇၼၼ်ႉလႂ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉႁႃႉ။
ၶေႃႈလိုၼ်းသုတ်း တေလႆႈထၢမ်ဝႃႈ NUCC, CRPH ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁပ်ႉယိုၼ်တူဝ်ဝႃႈ ပဵၼ်တီႈတႅၼ်းတၢင် ၵူၼ်းမိူင်းႁႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်တီႈတႅၼ်းတၢင်ပႃႇတီႇ NLD ၼႄႇ ၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ။
ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းၼႆႉ တၵ်းလႆႈဢဝ်လၢႆးၵၢၼ်မိူင်း ၵႄႈလိတ်ႈၵၼ် ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၼင်ႇငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉၸိုင် NUG ၵေႃႈ ၽိူဝ်ႇတေၶတ်းၸႂ် ၶူႈတၢင်းၵၢၼ်မိူင်း သမ်ႉၵုမ်ႇၶႂၢၵ်ႈတၢင်းၵၢၼ်သိုၵ်းယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း။
တူၺ်းၾၢႆႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ဢဝ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း1027 ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇသေ ယုၵ်ႉၶဵင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်းၵၢၼ်တိုၵ်း ၽႂ်မၼ်း သုင်လိူဝ်သုင်ယဝ်ႉ။ ႁုပ်ႈမၢၼ်ႈသိမ်းမိူင်း တင်ႈၵၢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇယူႇ သိုဝ်ႈၽႂ်တၼ်းမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႃႈတီႈပွတ်းတွၼ်ႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ဢၼ်ႁုပ်ႈလႆႈၵွၼ်းလႆႈဝႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပိူင်တၢႆ၊ ပဵၼ်ငဝ်းလၢႆး ၸူဝ်ႈ ၶၢဝ်း ၵွၼ်ႇပႆႇဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၵၼ်ၵူၺ်းၼႆ လႅပ်ႈလိုမ်းၾၢင်ႉၵၼ်မူတ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ၼင်ႇၼႆ တေၶိုၼ်းၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် ပူၵ်းပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမႂ်ႇ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈတႅၵ်ႇယၢႆႈၸၢၵ်ႇၸၢႆဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေလႆႈမူၼ်ႉမႄးလၢႆးဝူၼ်ႉ လၢႆးႁဵတ်းတူဝ်ၽႂ်ၸႂ်မၼ်း တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လိုၵ်ႉလိုၵ်ႉၼႂ်းၼႂ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈမုင်ႈ မွင်းလႆႈယဝ်ႉၼႆ ယွၼ်းပၢႆးၼႄတၢင်းႁၼ် မွၵ်ႈၼႆႉသေ တေၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းယဝ်ႉဢေႃႈ။
