ၵူၼ်းၵေးသီး ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢင်း လွင်ႈမဵၼ်ဢၢႆၵွၼ်း ထၢၼ်ႇႁိၼ် တၢင်းၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်း

ၵူၼ်းၵေးသီး ဢွၼ်ၵၼ်ၶၢင်းပွင်ႉ လွင်ႈၶွမ်ႊပၼီႊ ၶဝ်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈသုတ်ႇ ၼူမ် မဵၼ်ဢၢႆၵွၼ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉ ၵူႈၶၢဝ်း။

တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၵျုႊလၢႆႊ 2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင် ယၢမ်းလဵဝ် မီးၶၢဝ်းတၢင်း 8 လိူၼ်ယဝ်ႉ ထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇ မိူင်းၵၢဝ် ၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ မီးၶွမ်ႊပၼီႊ 4 ဢၼ် ထၢင်ႇႁၢင်ႈၶဝ်ႈၶုတ်း တေႃႉဢွၵ်ႇလွတ်ႈလႅဝ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဢၢႆမဵၼ်ၼၢဝ်ႈ ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း လႆႈသုတ်ႇ ၼူမ်ယူႇ ၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၵေးသီး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ဢလူဝ်ႈ! ဢၢႆမဵၼ်ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မဵၼ်တႄႉမဵၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃး ႁဝ်းၶႃႈ လုၵ်ႉၵေးသီး တေၵႂႃႇမိူင်းၼွင်ၸိုင် ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ ႁွတ်ႈထိုင်ဢွင်ႈတီႈၶဝ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ပေႃးလႆႈဢဝ် မၢၼ်ႇၵႃးၶိုၼ်ႈမူတ်းမူတ်းသေ ႁေႃးလတ်းၵႂႃႇဝႆးဝႆး ၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ။ မဵၼ်တႄႉမဵၼ်ဝႃႈ ႁူဝ်ပေႃးၶႆႈယဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈၶဝ်ၶုတ်း ၼၼ်ႉ သမ်ႉၸမ်ဝၢၼ်ႈမႆႉႁူင်းလိူင်လႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတီႈၼၼ်ႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ယူႇၵၼ်တႄႉ ဢမ်ႇႁူႉယဝ်ႉ။ တေႃႇၼင်ႇ ႁဝ်းလတ်း ၵႂႃႇႁိမ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ပေႃးၶႆႈမဝ်းယဝ်ႉ။ ၶွမ်ႊပၼီႊၼႆႉ မီး 4 ဢၼ် ၼႆၶႃႈဝႃႇ ဢၼ်ၶုတ်းယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ၶုတ်းဢဝ်ထၢၼ်ႇ ႁိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပေႇၸႂ်မၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၶွမ်ႊပၼီႊၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ”- ဝႃႈၼႆ။

သဵၼ်ႈတၢင်း တေႃႉထၢၼ်ႇႁိၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ် ၵႂႃႇတၢင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉလႄႈသင် ဢၼ် ၵႂႃႇတၢင်းႁူဝ်ပူင်း ပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် ယၢမ်းလဵဝ် သဵၼ်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းဝႆႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်း သိူဝ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသေ ယၢမ်းလဵဝ် လွင်ႈတေႃႉတၢင်ႇထၢၼ်ႁိၼ်တႄႉ လႆႈၵိုတ်းဝႆႉ ၵမ်းၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

“ယၢမ်းလဵဝ် သဵၼ်ႈတၢင်း လႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ ထုၵ်ႇပိၵ်ႉဝႆႉ တီႈမိူင်းပွၼ် – ႁူဝ်ပူင်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇပိၵ်ႉဝႆႉလႄႈ ၶွမ်ႊပၼီႊၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ ဢဝ်ၵႃးထုၺ်ႇလိၼ်ၶဝ် ၵႂႃႇၶႂၢၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်း ၼမ်ႉလၼ်ႈ – ၵျွၵ်ႉၵူႇ – ဢိၼ်းတေႃႇ – လွၵ်ႉၸွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ၶဝ် တေပၼ်ႇ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းသဵၼ်ႈၼၼ်ႉၼႆဢေႃႈ။ ၶဝ်ၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်တေႃႉထၢၼ်ႇႁိၼ်သေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢၼ်ၶုတ်းၶဝ် ဢဝ်ဢွၵ်ႇမႃးၵွင်ဝႆႉႁိမ်းၶၢင်ႈတၢင်း ၵေးသီး – မိူင်းၼွင်ၼႆႉတႄႉ ၶဝ်ၶုတ်းယူႇၵူႈဝၼ်းၶႃႈယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵေးသီး သိုပ်ႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။

ဢွင်ႈတီႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် ၾၢႆႇတူၵ်းဝၢၼ်ႈမႆႉႁူင်းလိူင်ၼႆႉ မီးၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ် ယၢၼ်ဝဵင်းမွၵ်ႈ 7 လၵ်း။ ဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ်ၼႆႉ မီးၾၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းၵေးသီးလႄႈ ၾၢႆႇႁွင်ႇလွႆႁူၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ပၼ်ၶႂၢင်ႉၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် တီႈၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ်ၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈလိၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်တီႈလိၼ်ၶွင် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ၊ လိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃး၊ လိၼ်သႃသၼႃလႄႈ လိၼ်သူၼ်ပႅၵ်ႇ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ။

မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶလရ 131 ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉ တီႈၵေးသီးၼႆႉ ႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်သေ ထိုင်မႃး ပီ 2009 ပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်။ ပီ 2017 တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶႂၢၵ်ႈတပ်ႉသင်ထႅင်ႈသေ ယိုၼ်ႈမွပ်ႈပၼ် တီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဝႆႉ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈတီႈလိၼ်ၼႆႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇပၢႆးၸၢၵ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ မွပ်ႈပၼ် ႁူင်းႁုင်လဵၵ်းမၢႆ 2 တီႈပၢင်ပႅၵ်ႇ ဝဵင်းႁူဝ် ပူင်းၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈၶုတ်းဢဝ်ထၢၼ်ႇႁိၼ် ၼႆယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးမႃး လွင်ႈၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 6/11/2018 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵေးသီးတင်း ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်း လူင် ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၾၢႆႇၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းၵေးသီး၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇတႅၵ်ႈၼႃႈလိၼ်၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပႃႇမႆႉ၊ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇလိူမ်ႈလႆႇလႄႈ ၶွမ်ႊမတီႊၾၢႆႇၵူတ်ႇထတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူပ်ႉထူပ်း ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တီႈဝတ်ႉဝိႁၢရ်လူင် မိူင်းၵၢဝ်သေ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈၵၼ် တုၵ်းယွၼ်း ဢဝ်ၶိုၼ်းတီႈလိၼ်ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။