ၶၢဝ်းတၢင်း ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ တႄႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ တိုၵ်းတေႃးၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃးၼႆႉ မီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမိူင်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လၢႆၸႄႈဝဵင်း ။ ၸိူဝ်းဢၼ်လူႉတၢႆႁၢႆၵေႃႈမီးမႃးၼမ် ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသေ ၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉ တၢင်ႇဝၢၼ်ႈတၢင်ႇဝဵင်း ၵေႃႈ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ။ မၢင်ၸိူဝ်းၶႂ်ႈပွၵ်ႈယူႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းဝဵင်းတိုၵ်ႉမီးသိုၵ်းတူင်ႉၼိုင်ဝႆႉလႄႈ ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈ ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ မၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး လူႉၵွႆမူတ်းယဝ်ႉလႄႈ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ ၸိူဝ်းပၢႆႈသွၼ်ႈဝႆႉတၢင်ႇတီႈ သီႇလႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် သိုၵ်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ တဵၵ်းၸႂ်ႉႁႂ်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ပေႃးဢမ်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်း တေယိုတ်းႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်းၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၵႂင်ၸႂ် တေယူႇၵေႃႈဢမ်ႇသႃႇ တေမိူဝ်းၵေႃႈၵူဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ။
ႁၢင်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ၼႆႉ ၸုမ်းဢူၺ်းလီ ပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း – သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၊ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ၸႂ်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈဝႆႉ တၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေးၽႂ်မၼ်း သင်ဢမ်ႇပွၵ်ႈမႃးၸိုင် တေဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၸႄႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ၽႂ်ဢမ်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းၵေႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း တေဢွၵ်ႇဝႂ်လႅင် ၊ တေဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႆလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ဢၼ်ၵႂင်ၸႂ်လႄႈ ၵိၼ်းၸႂ်ဝႆႉ ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တေမိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ဢွင်ႈတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ ၾႆးမႆႈလူႉၵွႆ တင်းၼမ်လႄႈ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈမိူဝ်းယူႇတီႈလႂ်။ တေႃႈၼင်ႇ ပၢႆႈယူႇတီႈဝတ်ႉၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇလွတ်ႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း ၼႆ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသႅၼ်ဝီၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ –
“ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတႄႉ ၶႂ်ႈၵိၼ်းၸႂ်ဝႆႉဢေႃႈ။ ၸုမ်းဢူၺ်း လီ 3 ၸုမ်း ဢၼ်ၵုမ်းဝႆႉတီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ပေႃးၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပွၵ်ႈမိူဝ်းၼႆ ၶဝ်တေ ဢွၵ်ႇဝႂ်လႅင်၊ တေဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ ၼႆဝႃႇ။ ၵူၺ်းၼႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ တေဝႃႈမိူဝ်းၼႆၵေႃႈ ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇလူႉၵွႆတင်းၼမ်လႄႈ မၢင်ႁိူၼ်းၾႆးမႆႈသေ ၵိုတ်းသဝ်မၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈမီး။ မၢင်ႁိူၼ်း ပီႈၼွင်ႉတၢႆၶမ်ဝႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်ပႅတ်ႈၵေႃႈမီး။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၽႂ်ပႆႇႁတ်းမိူဝ်းတူၺ်း”
တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 27/10/2023 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် မီးၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ်ပၢႆယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ် ဝီ 600 ပၢႆ ဢၼ်ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈဝတ်ႉၵျွင်းမၢၼ်ႈသူႈ ၸႄႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး။ ယၢမ်းလဵဝ် ထူပ်း တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉ လွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ။ တႃႇတေလဵင်ႉလူၵၼ်ၵႂႃႇၵူႈဝၼ်းဝၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉ ပေႃးမီးၵူၼ်းၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ်ၸိုင်ၶႅၼ်းတေလီ ၼႆ ၸဝ်ႈၶူးသုၶမ်း(မွၵ်ႇသဵဝ်ႈ)ဝတ်ႉဝၢၼ်ႈသူႈတႆး ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ –
“လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႄႉ ၶဝ်ႈ ၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽၵ်းၵေႃႈ ဢဝ်ၵမ်ႉမၼ်းၺႃးဝႃႈၵူၺ်း။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေၵုမ်ႇထူၼ်ႈ 1 ဝၼ်း 3 တႃႇ ၼႆႉ လႆႈၵိၼ်းၸႂ်တႄႉ။ ဢၼ်ငၢႆႈသေ ႁဵတ်းလဵင်ႉၵၼ်တႄႉ ၶႆႇၵႆႇဢုပ်ႉ၊ ၶႆႇၵႆႇၶူဝ်ႈ၊ ၶႆႈၵႆႇတူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်း ပွင်ပဵၼ်လႆႈ မႃးၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ၽွင်ႈ”
ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉဝႃႈၼႆသေတႃႉ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး တိုၵ်ႉမီးၶိူင်ႈမိၼ်၊ တရူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉမႃး ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇယူႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇတမ်းၸႂ် ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈႁိူၼ်းယေးၵၼ်။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 3/1/2024 ၼႆႉ ဢွင်ႈတီႈ ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တီႈတိူၵ်ႈသွၼ်လိၵ်ႈသင်ၶၸဝ်ႈ ဝတ်ႉ/ ၵျွင်းၶမ်း ဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ထုၵ်ႇတရူၼ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ ဢမ်ႇယွမ်း 4 လုၵ်ႈသေ တႅၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးလႄႈ ဝတ်ႉမုၼ်ၸဝ်ႈ လူႉၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈၼမ်။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၸိူဝ်းလူဝ်ႇဢဝ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉတႄႉ ၵူၼ်းၸၢႆးၶဝ် ၵႃႈလႆႈမိူဝ်းမိူဝ်းမႃးမႃး။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈလႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်း။
ယၢမ်းလဵဝ်တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၼႆႉ တီႈၵျွင်းမၢၼ်ႈသူႈမီးၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း 600 ၵေႃႉ ၵျွင်းၵၢင်မိူင်းမီး 350 ၵေႃႉ ၵျွင်းႁူမ်ႈယဵၼ်မီး 110 ၵေႃႉ ၵျွင်းပၢင်ဢုတ်ႇမၢၼ်ႈ တေမီးမွၵ်ႈ 70 ၵေႃႉ ၵျွင်းၶရိယၼ်ႇၵႅတ်ႉတလိတ်ႉ ပွၵ်ႉ 1 မီးမွၵ်ႈ 400 ၵေႃႉ သေဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းဢၼ်ၵႂႃႇၶၢတ်ႈယူႇႁွင်ႈႁေႃႁိူၼ်းယေးၼႂ်းဝဵင်းလႄႈ ဢၼ်ၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇၸွမ်းပီႈၼွင်ႉၽႂ်မၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးတင်းၼမ်။
