ပၢင်တိုၵ်း ဢၼ်ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈယူႇၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉယၢမ်းလဵဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၸွမ်းၶွပ်ႇပိၵ်ႇလႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵမ်ႈၼမ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢိၵ်ႇ ၸႄႈမိူင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း လၢႆပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ မီးပၢင်တိုၵ်းယူႇပဵၼ်ယွမ်ႇယွမ်ႇ ။ ၾၢႆႇၼိုင်ႈဢၼ်ပဵၼ်ၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၼႄၵၢင်ၸႂ်လႄႈ မီးၵွင်တပ်ႉ ႁႅင်းသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းယိပ်း ၵွင်ႈၵၢင်ႇ လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးတေႃႇသူႈတင်းၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သုၵ်ႉသၵ်ႉဢူၼ်မေႃးၸွတ်ႇတူဝ်ႈ လႅၼ်လိၼ်လုၵ်ႉပဵၼ် ၾႆးၽႄႈလၢမ်းၵႂၢင်ႈယူႇၶိူဝ်းၶိူဝ်း။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆသိပ်းပီမႃးၼႆႉ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမီးမႃးၸုမ်းသိုၵ်းလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း မၢင်ၸုမ်းၵေႃႈပိူဝ်ႈယူႇလွတ်ႈၵိၼ် လူမ် ယွမ်းႁဵတ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယွမ်းၵူမ်ႈယူႇတႂ်ႈငဝ်းႁူမ်ႈ ၸိုဝ်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ သေဝႅၵ်ႇၶႃသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၢပ်ႇမႂ်ႇပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵႃႉၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၽိတ်းမၢႆမီႈ၊ မၢင်ၸုမ်းၵေႃႈ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇၽုတ်းမႃးပိူဝ်ႈတႃႇၵွပ်ႇၵူႈဢဝ်လွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ပုၼ်ႈတႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵူၼ်းၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ မၢင်ၸုမ်းၵေႃႈမုင်ႈသုင်တူၺ်းၵႆ လူၺ်ႈတိုဝ်ႉတၢင်းငဝ်းလၢႆးပိူဝ်ႈတႃႇၽွင်းငမ်းၼႃႈလိၼ်သေတင်ႈမိူင်းၵွၼ်းၶေႃ မီးမၢၵ်ႈၼမ်လၢႆ တူဝ်ႈတဵမ်သႅမ်းၵႂႃႇသဵင်ႈ။
လူၺ်ႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်မီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ် သၢဝ်းၶိူဝ်းပၢႆ တင်းဢၼ်ႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ်လႄႈဢေႇ ဝၢႆးမူတ်း သဵင်ႈၸုပ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၽွင်းငမ်း ပဵၵ်ႉသမ်ႉႁူဝ်ၵူၼ်းတႆးၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႂ်းၵူႈၶိူဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ တႆးသမ်ႉ ဢမ်ႇ ၽွမ်ႉၵၼ် ဢဝ်တူဝ်ၽႂ်တူဝ်မၼ်းလွတ်ႈၵွႆး ဢဝ်တူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇမေႃၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ပေႃးပိူၼ်ႈ လဵၵ်ႉၵေႃႈသၢင်းၽႅပ်ႉ ယိပ်ႇယမ်ႈ ပေႃးပိူၼ်ယႂ်ႇၵေႃႈသႄႉသမ်ႉမုၵ်ႈ ဢမ်ႇႁၼ်လီဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ် ယႃႇဝႃႈတၢင်ႇၶိူဝ်း လႃႈ တႆးၼင်ႇၵၼ်ၵွႆးၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁႅင်းဢမ်ႇယူၵ်ႉယွင်ႈ ဢမ်ႇၼပ်ႉၼႃႈထိုဝ်တႃၵၼ် ပၢႆသႄႉသွမ်းၶုတ်းၵုၺ်ႉႁႃ လွင်ႈဢမ်ႇလီၵၼ်သေလွၵ်ႈပိူၵ်ႇၵၼ်ၵွႆး။ ယွၼ်ႉၼၼ် တႃႇၵွပ်ႇၵူႈဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢဝ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈတေၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ၵႂ်ႈၼိူဝ်တႆးလႆႈ။
ယွၼ်ႉၼၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ် မီးႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ်ဢိတ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ယႅၵ်ႈဢွၵ်ႇတင်ႈတူဝ်ၽႂ်မၼ်း ၶတ်း ၸႂ်သၢင်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းၶႅၼ်ႇ ႁွမ်ႁႃတၢင်းႁူႉ ႁွမ်တွမ်ၶွၼ်ႈႁႅင်းတူဝ်ၽႂ်တူဝ်မၼ်း ၾၢႆႇၼိုင်ႈၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈ ပၼ်ႁႅင်းၵမ်ႉထႅမ် သူၼ်းဢီး ယွၵ်ႈမွၼ်တမ်သႄႇ ၵဝ်းယႃႉႁႂ်ႈၽိတ်းမေႃးၵၼ်။
သိုၵ်းပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းမႃးလၢႆၸုပ်ႈလၢႆပၢၼ် တင်ႈတႄႇၼေႇဝိၼ်းယိုတ်းဢဝ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ပဵၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈၶေႃ ၶေႃ တေႃႇမႃးထိုင်ၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း 2008 ဝၢင်းတူင်ႇၶွပ်ႇလွမ်ႉၶွၵ်ႈ ၼႅၼ်ႈၼႃၶႅမ်ႉ လႅပ်ႈယဝ်ႉပွႆႇႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းမိူဝ်ႈ 2010 ဝၢႆးမီးပိူင်ပိုင်းၸိုင်ႈမိူင်း ဢဝ်တဵင်းၸဵင်ႇ ထွတ်ႇလွၼ်ႈၶူဝ်းသိုၵ်းသေၶိုၼ်ႈမႃးပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ ပဵၼ်ၶေႃႈဢၢင်ႈတေႃႇၸၢဝ်းၸၢတ်ႈတင်းလူၵ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်လူင် ပွင်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလိူၵ်ႈၶိုၼ်ႈမႃး။ ၵွႆးၵေႃႈဢမ်ႇႁိုင် ထိုင်မႃးပီ 2015 ပႃႊတီႊ ဢႅၼ်ႊဢႅလ်ႊၻီႊ NLD ထုၵ်ႈလိူၵ်ႈပဵၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။ ဝၢႆးသုတ်းၸုပ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ NLD သိုပ်ႇမႃးထႅင်ႈ 2020 ၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ယိင်းၶႅၼ်းလိူၵ်ႈပႃႊတီႊဢႅၼ်ႊဢႅလ်ႊၻီႊ NLD ၼမ်တိူဝ်းမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ။
ယွၼ်ႉၼၼ်ႉပေႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတေပွႆႇၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းၼႆတေလုၼ်ႈတိၼ်လုၼ်မိုဝ်းယဝ်ႉၼႆလႄႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၸင်ႇသိုပ်ႇယိပ်းတိုဝ်းလၢႆး ၼေဝိၼ်း ၶိုၼ်းႁုပ်ႈယိုတ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈထႅင်ႈမိူဝ်ႈ 1 ၾႅပ်ႉၿိဝ်ႊရီႊ 2021။ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၸင်ႇမီးလွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်လႄႈဢွၼ်ၵၼ်လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇဢွၵ်ႇမႃးၶႂမ်ႈၶတ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိင်ႈယူႇယိင်ႈ ၼမ်ၶိုၼ်ႈၵူႈဝၼ်းၵူႈတီႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈၸႂ်ႉလၢႆး 8888 ၽဵဝ်ႈၵႂၢတ်ႇၵူၼ်းမိူင်း ထၢင်ႇၵူၼ်းမိူင်းတေၵူဝ်တေၵိုတ်း။ ၵွႆးၵႃႈၵၢပ်ႈပၢၼ်မၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်မၼ်းယူႇၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ ၵၢၼ်ဝၢင်း ၽႅၼ်ဢမ်ႇၼိုၵ်းဢမ်ႇတၼ် မိူၼ်ပၢၼ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈဢဝ်လၢႆးၽဵဝ်ႈၵႂၢတ်ႇပတ်း ယိုဝ်း ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇတိၺွပ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတုမ်ႉယွၼ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူဝ်ႁႄ ယိင်ႈၶႅၼ်ႈမၢၵ်ႈၼမ် တိူဝ်းၶိုၼ်ႈၸွတ်ႇၵူႈသၢႆတၢင်းၵူႈဝဵင်း။
ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈမိူဝ်ႈထုၵ်ႇယိုဝ်းထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်ယူႇၾၢႆႇလဵဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈ ၸင်ႇသွၵ်ႈႁႃၵွင်ႈၵၢင်ႇမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈ ၸိုၼ်းယၢမ်းလုၵ်ႈၶိုၼ်ႈမႃးတေႃႇသူႈ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉတီႈၼိုင်ႈ ဝဵင်းၼိုင်ႈယဝ်ႉဝဵင်းၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶႂ်ႈတူဝ်ႈၸွတ်ႈသဵင်ႈ မႄႇၽႄႈၵႂႃႇၶႂ်ႈၵူႈႁူဝ်မိူင်း ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း လႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇၼွမ်ႉၼႃႈ ထိုင်တီႈၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်းပေႃးဢွၵ်ႇလွင်ႈပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၶႂ်ႈၵူႈဝၼ်း တၢင်းၵၢၼ်ထတ်းသၢင်ဝႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈတေ တႅၵ်ႇၵမ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ပဵၼ်ႁဵတ်ႇဢၼ်ၼႄထိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇယွမ်းပွႆႇၽႃႈဢမ်းၼၢၸ်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶိၼ်ယိပ်းၵမ်ၵုမ်းဢမ်းၼၢၸ်ႈ ပူၵ်းပွင်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ လိူဝ်သေဢမ်ႇမီးလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵွႆးပႆႇပေႃး ပၢႆႁဵတ်းႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းတူၵ်းတႅမ်ႇ ထွႆႇလင် ၵူၼ်းမိူင်းဢိုပ်းယၢၵ်ႈၵွတ်းၽၢၼ် ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢမ်ႇမီး ထိုင်တီႈလႆႈပႅတ်ႈႁူဝ်ႁႆႈၶႅင်းၼႃး ပၢႆဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁႃ ႁဵတ်းၵိၼ်ၵၢၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလဵင်ႉသႆႈႁဵတ်းၶႃႈႁဵတ်းၵူၼ်းၸႂ်ႉပိူၼ်ႈ ၼႂ်းဝၢၼ်ႈပိူၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈ။
ၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ယၢင်း ယၢင်းလႅင် ၶၢင် ၶျၢင်း မိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇလုၵ်ႉပဵၼ်ၾႆးၵူၼ်းမိူင်းဝၢတ်ႇၸဵပ်းလူမ်ႉတၢႆ ပၢႆႈၼီ ၽွင်းဢၼ်ပီႈၼွင်ႉၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ်ႁႃမၢၵ်ႇၵွင်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းႁွမ်တွမ်ၶွၼ်ႈႁႅင်းၵၼ် တိုၵ်းပိူဝ်ႈတႃႇပေႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႆးႁဝ်းသမ်ႉလႆႈႁႃႁွမ်တွမ်ၶွၼ်ႈငိုၼ်းတွင်းၶူဝ်းၼုင်ႈတၢင်းဝႆၶူဝ်းၸႂ်ႉၶူဝ်းသွႆ ၶဝ်ႈပႃဢႃးႁၢရ်(ဢႁႃရ) တႃႇၸွႆႈပီႈ ၼွင်ႉၼွင်ႉၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း။ မိူဝ်ႈသိုၵ်းလူၵ်ႈပွၵ်ႈ 1 ပွၵ်ႈ 2 ပိူၼ်ႈၵေႃႈႁႃမၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်းဢၼ်ၵတ်ႉယမ် ႁႅင်း ဝႆးၽၢႆ တႆးႁဝ်းၵေႃႈ သၵ်းလဵၼ်းသၵ်းလၢႆး ႁႄႉၵွင်ႈယိုဝ်းဢမ်ႇပဵၼ်ၾႆး လၢပ်ႇမိတ်ႈလႅဝ်းၾၼ်းတႅင်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈ။
ၵွႆးၵႃႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ သင်မီးၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈႁၵ်ႉဝၢၼ်ႈႁၵ်ႉမိူင်းၸုမ်းလႂ်ၸုမ်းၼိုင်ႈ မီးတၢင်းႁတ်း တၢင်းႁၢၼ် မီးၽႅၼ်ၵၢၼ်လီၸိုင် ဢဝ်ႁႅင်းသိုၵ်းသေၶဝ်ႈတိုၵ်းယိုတ်းဢဝ်မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ၸွမ်းလႅၼ် လိၼ်တႃႈၶီႈလဵၵ်းၵဵင်းတုင် ထႅင်ႈၼႆ တၵ်းတေၸၢင်ႈမီးႁီႊလူဝ်ႊၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးမႂ်ႇထႅင်ႈယူႇႁိုဝ်ဢမ်ႇႁူႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၼၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁူႉတၵ်းတိူၵ်ႈတၼ်လပ်းသိင်ႇမိုတ်ႈမိုတ်းလမ် 8 ၼႃႈမိူင်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ။
မွၼ်းၶိူဝ်း
20231204
(*** ပွင်ႈၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ ၼမ်ႉၵႂၢမ်းလႄႈ တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈပၢႆၵမ် ၵူၺ်းၶႃႈဢေႃႈ။)
