ယိင်းမေႃယႃၼုမ်ႇ လုၵ်ႈၸုမ်းၶႅၵ်ႇလီပၢင်ၸႃႉၼမ်ႉၶူင်း တူၵ်ႇလၢတ်ႈပၼ်ၾၢင်ႉ တၢင်းပဵၼ်တႃတိၼ်ႇ တႃၸဵပ်းၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်း!

ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတီႈသုတ်း ပဵၼ်ပၢႆးယူႇလီယဝ်ႉ မီးငိုၼ်းၶမ်းၼမ်တၢၼ်ႇလႂ်ၵေႃႈ သင်ဝႃႈ ပၢႆးယူႇလီ ဢမ်ႇတဵမ် ထူၼ်ႈၸိုင် မိူၼ်တင်းဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းမီးသူးလၢပ်ႈလီလူးၵွၼ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပၢႆးယူႇလီတဵမ်ထူၼ်ႈ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶမ်းၸိုင် ယင်းလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးသူးလၢပ်ႈလီ ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးယူႇလီၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၵူၼ်းတႄႉတႄႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၸဵပ်း၊ သႅပ်ႇ၊ မႆႈ၊ ၶႆႈ၊ ၼၢဝ်၊ ၵူၺ်ႉ၊ မူၺ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၼႂ်းပၢႆးယူႇလီတင်းမူတ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉသတိ လုမ်းလႃးတူဝ်ၽႂ်မၼ်း – ၵိၼ်ပၼ်ဢၼ်မီးဢႃႇႁႃႇရ၊ လိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉၼွၼ်းပၼ် ႁႂ်ႈပေႃးတဵမ်ထူၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ် ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တေၵႆႉပဵၼ်ဝတ်း၊ ပဵၼ်ဢႆ၊ ၼမ်ႉမုၵ်ႈလႆ၊ ၶေႃးၸဵပ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵၼ်မႃး ၶိူဝ်းယႂ်း ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ၸွမ်းၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ (ရာသီတုပ်ကွေး) ၼႆၼၼ်ႉ မႃးယဝ်ႉ။

ၼွၵ်ႈသေတၢင်းပဵၼ်ၶႆႈဝတ်းယဝ်ႉ ၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်းၼႆႉ တေမီးတၢင်းပဵၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပဵၼ်ၼမ်မႃးၼႆႉ ဢၼ်ဝႃႈ “တၢင်းပဵၼ်တႃၸဵပ်း” ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ တၢင်းပဵၼ်တႃၸဵပ်းၼႆႉသေ ႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈ ပဵၼ်မႃး။ ပေႃးပဵၼ်ယဝ်ႉ ၸွင်ႇတေတိတ်းၸပ်းလႆႈထႅင်ႈ ၵူၼ်း တၢင်ႇၵေႃႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လီမႆႈၸႂ်တၢၼ်ႇလႂ်လႄႈ ထုၵ်ႇလီႁၵ်ႉသႃလုမ်းလႃး ၸိူင်ႉႁိုဝ် ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇတီႈ ၼၢင်းသီၼူၼ်း မေႃ လုမ်းလႃး ၵူၼ်းပဵၼ် တီႈႁူင်းယႃဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း သပ်းလႅင်းလၢတ်ႈၼႄဝႆႉ ၼင်ႇ ၼႆ။

ၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႈၼမ် တေဢွၼ်ၵၼ်ပဵၼ်တႃၸဵပ်းလႄႈ ၶႆႈဝတ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈၸွမ်းၾိင်ႈၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ တၢင်း ပဵၼ်တႃၸဵပ်းၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလိူၵ်ႈဢႃယုသင် ပဵၼ်လႆႈၵူႈၵေႃႉ လဵၵ်ႉယႂ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈသၢမ်ပၢၼ်ၸဵတ်းသႅၼ်း။ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ယဝ်ႉ တေၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈ။ ၵမ်ႈၼမ် တၢင်းပဵၼ်တႃၸဵပ်းၼႆႉ တေၸပ်းမႃးၸွမ်းသၢႆလူမ်း။ တေပဵၼ်မႃးလူၺ်ႈ ယွၼ်ႉ ၼမ်ႉၼၢႆးတူၺ်း ၽုၼ်ႇမုၵ်ႉၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။

ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်တႃၸဵပ်းၼႆႉသမ်ႉ – တႃတေလႅင်၊ တႃတေၵႂ်ႈ၊ ၼမ်ႉတႃတေယွႆႉ၊ ၶီႈတႃဢွၵ်ႇၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ တေဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်ႈလႅင်းလီ။ တႃၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ဝႆႉၾၢႆႇၼိုင်ႈယဝ်ႉ ထႅင်ႈဝၼ်းသွင်ဝၼ်းမႃး တေၸပ်းထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ၸိူင်ႉ ၼႆၵႂႃႇ ယွၼ်ႉဝႃႈ မၼ်းၸပ်းငၢႆႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၵေႃႉလႄႈၵေႃႉ သင်ယူႇၸမ်ၵၼ်ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် – ပေႃးပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇမေႃလုမ်းလႃးလီလီၸိုင် ပဵၼ်ဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ်ႁႅင်းယူႇ။ မိူဝ်ႈ ပဵၼ်တႃၸဵပ်းယူႇၼၼ်ႉ ယႃႇပေဢဝ်မိုဝ်းႁဝ်း လႃႈလီႈၵႂႃႇတိူဝ်ႉၵႂႃႇထူသႂ်ႇတိၵ်းတိၵ်း။ သင်ပဵၼ်လႆႈ ႁႂ်ႈသုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ မူတ်းသႂ်သေထူ။ မိူဝ်ႈတႃႁဝ်းၸဵပ်းလႅင်/ ၵႂ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉ ဢဝ်မိုဝ်းၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇထူသႂ်ႇမၼ်းတိၵ်းတိၵ်းၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ မၼ်းလႅင်/ ၵႂ်ႈထႅင်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ သင်ဢမ်ႇဝႆႉသတိမေႃလုမ်းလႃးၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်တႃမွတ်ႇၵႂႃႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။

လၢႆးယူတ်းယႃမၼ်းသမ်ႉ – ပေႃးဝႃႈ တႃႁဝ်းလႅင်မႃးယဝ်ႉၼႆ ႁဝ်းလူဝ်ႇဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်းၵတ်းတင်းၽႅၼ်ႇသေ ၸုပ်ႉၼမ်ႉယဝ်ႉ မႃးဢူပ်းသႂ်ႇတီႈတႃႁဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈႁိုင်မွၵ်ႈ 15 မိၼိတ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈၶႅၼ်ႈၵၼ် 2 ၸူဝ်ႈမူင်း ဢူပ်းသႂ်ႇပၼ် တီႈတႃႁဝ်းၼႆႉ။ ပေႃး ဝႃႈ ပဵၼ်တႃၸဵပ်းမႃးယဝ်ႉ ယႃႇပေၵႆႉယိပ်း၊ ယႃႇပေၵႆႉထူ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႅၼ်ႇဢၼ်မီးမုၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယႃႇပေၸႂ်ႉတိုဝ်း/ ၸဵတ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သႂ်ႇပၼ်ယႃႈယႃတႃ ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈယူႇ။

တၢင်းပဵၼ်တႃၸဵပ်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ တေႁိုင်မွၵ်ႈ 5 ဝၼ်း ထိုင် 7 ဝၼ်း။ ယွၼ်ႉၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈလႄႈ တေၸၢင်ႈၸပ်းၵၼ် တင်းႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆၵေႃႈ မီးမႃးတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ လူဝ်ႇမေႃလုမ်းလႃးလီလီ သင်မေႃလုမ်းလႃးလီၵေႃႈ တေၸဵဝ်းၶႅၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး တူဝ်ထူပ်းမႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼႄတႄႉ ပေႃးပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ ႁႂ်ႈမေႃလုမ်းလႃးတူဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁင်းၵူၺ်းလီလီသေ ပေႃးဝႃႈမၼ်းၶႅၼ်းၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းသွင်ဝၼ်းၸိုင် ဢမ်ႇလူဝ်ႇၵႂႃႇႁႃမေႃယႃၵေႃႈလႆႈ။ မၢင်ၵေႃႉ သမ်ႉ ဢမ်ႇမေႃလုမ်းလႃးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႃၵႂ်ႈႁႅင်း၊ လႅင်မႃးႁႅင်း၊ ၼႃႈတႃၵေႃႈ ဢမ်ႇလီ ၵႂ်ႈပႃးၼႃႈ၊ ၶီႈတႃဢွၵ်ႇၼမ်၊ ၼမ်ႉတႃ ယွႆႉၼမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ ၵမ်းလဵဝ်။

ၵမ်းၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ တႃႁဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇႁၼ်ၸႅင်းလႅင်း တေဢမ်ႇတူၺ်းလႆႈၵႆ ဢမ်ႇတူၺ်းလႆႈသၢႆလႅင်းႁႅင်းမၼ်း။ ပေႃးပဵၼ်မႃးၸိူင်ႉၼႆ တႃႁဝ်းၼႆႉ တေမႆႈမႃး။ ပေႃးပဵၼ်ၼႆ ႁႂ်ႈလုမ်းလႃးတူဝ်လီလီလႄႈ ႁႂ်ႈလိုဝ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ယဝ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇ မေႃၵိၼ်ပၼ် ဢၼ်မီးဢႃႇႁႃႇရ ပၼ်ၼမ်ၼမ်။

ပေႃးပဵၼ်တႃၸဵပ်း ၾၢႆႇမၢၵ်ႇတႃၸိုင် ဢၼ်လူဝ်ႇၵိၼ်ပၼ် ႁႂ်ႈပေႃးမီးၽွၼ်းလီၼၼ်ႉ ၵိၼ်ပၼ်မၢၵ်ႇသၢင်းသေႃး ဢၼ်သုၵ်း မၼ်း၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ လူဝ်ႇၵိၼ်ပၼ် မၢၵ်ႇမႆႉ သႅၼ်းသီလိူင် ဢၼ်ပဵၼ်ဝိၼ်ႊတႃႊမိၼ်ႊဢေႇ ၸိူဝ်းၼႆႉပၼ်ၼမ်ၼမ်။ လူဝ်ႇလႆႈ မေႃလိူၵ်ႈၵိၼ်ပၼ် ဢႃႇႁႃႇရ ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ  မိူၼ်ၼင်ႇ – ထူဝ်ႇ၊ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ ၶဝ်ႈၽၵ်းသုၵ်း(မႆႈဢုၼ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူင်းတႆးၼႆႉ တေမီးၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ 3 မဵဝ်း တေပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်း၊ ၶၢဝ်းၾူၼ်လႄႈ ၶၢဝ်းမႆႈလႄႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈ ၶၢဝ်းလႂ် ႁႂ်ႈမေႃလုမ်းလႃးတူဝ်ၵၼ်လီလီ ပိူင်လူင်မၼ်း လူဝ်ႇလႆႈလိုဝ်ႈၼမ်ၼမ် မေႃႁႃၵိၼ်ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ၊ ၵိၼ်ပၼ်ယႃႈႁႅင်း၊ ၵႆႉ ဢွၵ်ႇပၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်း။ ပေႃးပဵၼ်မႃး သင်သေၸိူဝ်ႉသေပိူင်ၸိုင် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းၸိုင် ႁႂ်ႈၵႂႃႇၼႄမေႃယႃၶဝ်ၵမ်းလဵဝ်။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈမီး သတိတူဝ်ၸႂ်ၵၼ်သေၵမ်း။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ