မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 4/10/2023 ယၢမ်းၶမ်ႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ BNI ( Burma News International ) ၸတ်းပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းလွင်ႈလႆႈ ႁပ်ႉသူး ႁီႊရူဝ်ႊသျီႊမႃႊ (Hiroshima) ။
ယူႇတီႈၸုမ်း Edita and Morris Hiroshima Foundation for Peace and Culture မိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊလိူၵ်ႈတူၺ်းၸုမ်းဢၼ်ပိုၼ်ႉပွႆႇပုၼ်ႈလီသုၼ်ႇတူဝ်သေ ႁဵတ်းၵၢၼ်တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵၢၼ်သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ဢၼ်ယူႇၵၢင်၊ ဢၼ်တင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်လႄႈ လွင်ႈႁၵ်ႉသႃၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း သေ မွပ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်သူး ႁီႊရူဝ်ႊသျီႊမႃႊ တႃႇၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BNI (Burma News International ) ဢၼ်မီးၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၶဝ်ႈပဵၼ် လုၵ်ႈၸုမ်းလႄႈၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆႉ။
ၸၢႆးယီႈၽူင်းမိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈထတ်းထွင်လိၵ်ႈ ဢႄႇတီႇတိူဝ်ႇ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ပႃးႁူဝ်ပဝ်ႈ BNI ဝႆႉၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ – “ ၸႂ်ႈဢေႃႈ တူဝ်တႅၼ်းႁဝ်းၶႃႈ လႆႈၵႂႃႇႁပ်ႉမႃးယဝ်ႉလီငၢမ်း။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇၸတ်းပၢင်ႁူမ်ၸူမ်း တီႈၼႆႈၶႃႈဢေႃႈ ။ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇပႃး လုမ်းတၢင်ဢမေႊရီႊၵၢၼ်ႊ ၊ လုမ်းတၢင် ဢိၼ်ႊတီႊယႃႊ ၊ လုမ်းတၢင်တီႈမိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊ ပႃးၸဵမ်ၸဝ်ႈတႃႇၼ ဢိၵ်ႇ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇမိူင်းတႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉ မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈသေ ႁဵတ်းပွႆးယွင်ႈယေႃး ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉသူးမႃးၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။
ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်း သူးႁီႊရူဝ်ႊသျီႊမႃႊ (Hiroshima) ၼႆႉ တႄႇၸတ်း ယၢမ်းၶမ်ႈ 6 မူင်း ထိုင် 10 မူင်း မီးၶပ်းမၢႆလၢႆဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BNI မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းပိုတ်ႇပၢင် ၊ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း Hiroshima Foundation မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း လႄႈ မီးလွင်ႈ ပိုတ်ႇလၢတ်ႈၶႆႈမွၵ်ႇပိုၼ်းၵႅပ်ႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇ BNI လိူဝ်ၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈၶပ်းမၢႆလၢႆဢၼ်။
ၸၢႆးယီႈၽူင်းမိူင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ BNI လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈထႅင်ႈဝႃႈ – “ ဢၼ်ၶဝ်ပၼ်သူးၼႆႉတႄႉၵေႃႈ ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ၶဝ်ယွင်ႈယေႃးၼမ်ႉၸႂ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၽွင်းမိူင်းႁဝ်းပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆး မိူၼ်ၼင်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇယိူင်းၸူး တႃႇဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁဝ်းၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉဢေႃႈ ။ဢၼ်ၶဝ်လိူၵ်ႈပၼ်ၸုမ်း BNI ၼႆႉတႄႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈ 2021 ၼၼ်ႉ မၢၼ်ႈယိုတ်းဢႃႇၼႃႇသေ ဝၢၼ်ႈမိူင်းပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆး ၊ ၵူၺ်းၼႃႇ ၸုမ်း BNI ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၼႆႉသမ်ႉ ထီႉၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁႅင်းလူၺ်ႈလၢႆးပဵၼ်ၽိုၼ်းပဵၼ်ၾႆး ဢဝ်လၢႆးသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇသေၵေႃႈ လၢတ်ႈၼႄလွင်ႈဢၼ်ပဵၼ်မႃး ဢၼ်ဢမ်ႇတြႃးၼႂ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းႁဝ်း ပိူဝ်ႈတႃႇသုၼ်ႇလႆႈ ၽဵင်ႇပဵင်းၼႄႇ ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵေႃႇတင်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႄႇ မႃးၶိုၼ်းၼႄႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ သမ်ႉထႅင်ႈ ၸုမ်း BNIၼႆႉ မၼ်းမီးသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတူင်ႉၼိုင်ဝႆႉၸွမ်း 15 ၸုမ်း ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵေႃႈ ပႃးဝႆႉၸုမ်းၼိုင်ႈ ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တႅမ်ႈၶၢဝ်ႇၵူၺ်း မၼ်းပဵၼ်တႃႇမႅတ်ႇပႅင်းၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈလၢႆးၽႂ်မၼ်းထႅင်ႈလႄႈ ၸင်ႇလႆႈသူးၼႆႉယဝ်ႉ ” – ဝႃႈၼႆ။
ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BNI ၼႆႉ ၽူႈၵုမ်းထတ်းၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈၸုမ်းဝႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2021 ၼၼ်ႉသေ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ဢဝ်ဝႆႉပုၼ်ႈၽွၼ်းႁူဝ်ပဝ်ႈၼႆႉ BNI သမ်ႉမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလႆႈႁပ်ႉသူး ႁီႊရူဝ်ႊသျီႊမႃႊ ၶွင်မိူင်းသုၺ်ႊတိၼ်ႊ။
ၸၢႆးမိူင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ BNI သိုပ်ႇလၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ၸွမ်းၼင်ႇ သိၼ်ထမ်းပုၼ်ႈၽွၼ်းၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇမီးၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထုၵ်ႇလႆႈၵမ်ပၼ်ႈဝႆႉ။ ႁဝ်းၶႃႈတေဢဝ်ပၵ်းပိူင်သိၼ်ထမ်းၼႆႉ တမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ လွႆဢုၼ်ႈသေ ႁဝ်းၶႃႈတေသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ။ႁဝ်းၶႃႈ ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းတေ ၶတ်းၸႂ်သၢၼ်မိုဝ်းၵၼ်ၵူႈမူႇၵူႈၸုမ်းသေ ႁဵတ်းတႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းပေႃးတေၸုၵ်းလႆႈပဵၼ် မိူင်းတီႊမူဝ်ႊၶရေႊသီႊ ၾႅတ်ႊတရႄႊၵႂႃႇၶႃႈဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။
သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ BNI ၼႆႉတေမီး 15 ၸုမ်း။ ပဵၼ် ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ SHAN ၊ ၸွမ်းၶၢဝ်ႇၶၢင် Kachin News Group ၊ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇယၢင်းလႅင် Kantarawaddy Time ၊ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇယၢင်းၽိူၵ်ႇ Karan Information Center ၊ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇမွၼ်း Independent Mon News Agency ၊ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၶျၢင်း Chin World လႄႈ Khonumthung News ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ ရၶႅင်ႇ Narinjara ၊ ၶၢဝ်ႇ Kaladan Press ၸုမ်းၶၢဝ်ႇ တႆးလႅင် The Voice of Shan Ni လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၸုမ်းၶၢဝ်ႇ Development Media Group ၊ Mizzima ၊ Network Media Group၊ Than Lwin Time၊ Myitkyina Journal ၸိူဝ်းၼႆႉ။