မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16/8/2023 ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ် 40 ပၢႆ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ သၢၼ်ၶတ်း လုၵ်ႈၸုမ်း PSLF/TNLA ထႆလိၼ် ထူမ်ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်မီးတီႈၸေႊလၢၼ်ႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး တုၵ်းယွၼ်းပႃး ႁႂ်ႈၸုမ်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ဢဝ်လိူင်ႈၸွမ်းတြႃးပၼ် ၼၵ်းၼၵ်းၼႃၼႃ ၼႆယဝ်ႉ ။
ၼၢင်းဝႃႇၼူႉ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း SPB ၵေႃႁူမ်ႈသၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ် သင်ႇၶႃႇလႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ သၢၼ်ၶတ်း ၼႆႉတႄႉၵေႃႈ ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ၶဝ်ထႆလိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇၵႄႇ ၵိုၵ်းပိုၼ်းႁဝ်းမႃး။ လွင်ႈယႃႉ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်းၼႆႉ လုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈမီးပၵ်းပိူင်ဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းမီးပၵ်းပိူင်ဝႆႉယူႇ ၶူဝ်းၵဝ်ႇၶူဝ်းမွၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈတိူဝ်ႉ ၼႆၼၼ်ႉၼႃႇ။ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သင် ၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃးၵေႃႈယဝ်ႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်းၼႆၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉယူႇ။ မိူၼ်ၼင်ႇ TNLA ၶဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႁူႉပၵ်းပိူင်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇႁူႉၵေႃႈယႃႇ ဢၼ်ၶဝ် တင်ႈၸႂ် မႃးယႃႉဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ပေႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼၼ်ႉႁၢမ်ႈ ပေႃး ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ႁၢမ်ႈၼႆ ၶဝ်လီထွမ်ႇသဵင်ၵူၼ်းမိူင်းၶႃႈဢေႃႈ ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်းၼႃႈမႃးၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေ ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃ ၸိူင်ႉၼႆမႃးထႅင်ႈလႄႈ ၸင်ႇဢွၵ်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းၼႆႉဢေႃႈ ” – ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7/8/2023 ႁူဝ်ၶမ်ႈၼၼ်ႉ လုၵ်ႈၸုမ်း PSLF/TNLA ဢမ်ႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈသင်တီႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လူင်ႈၼႃႈသေ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉဢဝ် ရူတ်ႉၸၢၵ်ႈထႆ မႃးထႆ ၵူၼ်ႇပင်းပႅတ်ႈသဝ်ႁူဝ်ႉမိူင်း ၵဝ်ႇၵႄႇၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်မီးမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ် ၸဝ်ႈႁေႃသႅင်တႆး ၸဝ်ႈသိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ယူႇဢမ်ႇသႃႇ ၸႂ်ဢမ်ႇသိူဝ်းသေ ႁူမ်ႈၵၼ်တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုတ်း။ၵူၺ်းၵႃႈ သိုၵ်း TNLA ၵေႃႈသိုပ်ႇထုၺ်လိၼ်တေႃႇပေႃးယဝ်ႉ ၾင်ႇၾၢႆႇၼႆႉႁွင်ႈ။
လွင်ႈၼႆႉၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်တီႈၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ TNLA ၵေႃႈၶဝ်ၶိုၼ်းတွပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ -“လွင်ႈၼႆႉ ဢဝ်တၢင်ႇလၢတ်ႈဝႆႉတီႈၵူၼ်းလူင်ႁဝ်းၶႃႈယူႇ။ ၵူၼ်းလူင်ပႆႇလၢတ်ႈသင်မႃးလႄႈ လွင်ႈၼႆႉႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇၸၢင်ႈတွပ်ႇလၢတ်ႈသင်”- ဝႃႈၼႆၵူၺ်း။ ပဵၼ်ၽႂ်တပ်ႉၸုမ်းလႂ်ၵေႃႉႁဵတ်းတေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆဢမ်ႇလၢတ်ႈပႃး။
ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း ႁူမ်ႈၵၼ်သၢၼ်ၶတ်းၼႆႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ – “ လွင်ႈမွတ်ႇယႃႉ ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇၵႄႇ ၊ လိၵ်ႈလၢႆး ၽိင်ႈထုင်းလႄႈ လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၽႃႇသႃႇတီႈၵိူဝ်းလီၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ၵၢၼ်လူလၢႆ ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆး ဢၼ်ယူႇၸွတ်ႈတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇၵႃး မၼ်းၽိတ်းပိူင်ဢၼ်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢွၵ်ႇဝႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ပႅၵ်ႈမၢႆ 30 ဢၼ်ဝႃႈ United Nations Declaration on the Rights of indigenous People (UNDRIP) ၼၼ်ႉသေ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽိတ်းပႃး International Humanitarian Law (IHL) လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၶဝ်ႈဢဝ်တီႈယူႇ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း Genocide လႄႈ ၽိတ်းပိူင်သိုၵ်း War Crime ၸိူဝ်းၼႆႉ ” – ဝႃႈၼႆဝႆႉ။
ၼႂ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ မီးလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉလႄႈ မီးလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆၵူႈသမ်ႇသႅၼ်ပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇ ၾိင်ႈငႄႈလိၵ်ႈလၢႆး ၊ ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်လႄႈ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၽႂ်မၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလူလၢႆၵၼ် တႃႇယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇလႆႈၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵူႈၸုမ်း မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၽႂ်မၼ်း ဝႃႈၼႆ။
ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၼႆႉ ၼၢင်းဝႃႇၼူႉ ၽူႈၼမ်းၼႂ်း SPB လၢတ်ႈတီႈၽူတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း မီးပုၼ်ႈ ၽွၼ်း ၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၵူႈၵေႃႉၶႃႈဢေႃႈ ။ ၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉလႄႈ ၸုမ်းလႂ်မႃး ပူၼ်ႉပႅၼ်လူလၢႆၵေႃႈ လူဝ်ႇႁူမ်ႈၵၼ်သၢၼ်ၶတ်းၸွမ်းၵၼ် လူဝ်ႇလႆႈၵႅတ်ႇၶႄၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၶႃႈယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၵိုၵ်းပိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမီး ပိုၼ်းမၼ်း လိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈသင် လမ်ႇလွင်ႈၵႃႈႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လူဝ်ႇၼႄလႆႈ ပေႃးၺႃးလူလၢႆ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁဝ်းၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းပေႃး တေယူႇၵႂႃႇ လႆႈၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်းၼင်ႇၵၼ်ၵေႃႈ တေလႆႈမေႃၼပ်ႉယမ်ၵၼ်၊ တႆးလႄႈ တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈႁၼ်လီ ၼပ်ႉယမ်ၵၼ်ၶႃႈဢေႃႈ ၶိူဝ်းလႂ်ၶိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းမီး ၾိင်ႈႁိတ်ႈႁွႆးႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈပူၵ်းပွင်ပၼ်ၵၼ် ႁူမ်ႈၵၼ်ၵႅတ်ႇၶႄၵႂႃႇၶႃႈၵေႃႈ ။ယွၼ်ႉဝႃႈ တႆးၵေႃႈ ယူႇႁင်းတႆးဢမ်ႇလႆႈ လွႆၵေႃႈ ယူႇႁင်းၶဝ်ဢမ်ႇလႆႈ ၾိင်ႈထုင်းႁဝ်းၵေႃႈ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈမီး ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၵေႃႈမီးလႄႈ ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်တႄႉဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃ ဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵၼ်သေ ႁူမ်ႈၵၼ်ပႂ်ႉပႃးလုမ်းလႃးၵႂႃႇၸွမ်းၵၼ် ” – ဝႃႈၼႆ။
လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ သိုၵ်း SSPP ဢၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီၶွင် TNLA ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသၢၼ်ၶတ်းလွင်ႈ TNLA ယႃႉၶူဝ်းၶွင်ၵဝ်ႇၵႄႇၵိုၵ်းပိုၼ်းတႆး။
ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း 40 ပၢႆ ဢၼ်ႁူမ်ႈၵၼ်ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းၼႆႉ ပႃးဝႆႉ မုၵ်ႉၸုမ်းတႆး ဢၼ်မီး ၼႂ်းမိူင်းထႆးၵူႈတီႈတီႈ လႄႈ ၸုမ်းတႆး တီႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၊ ဢမေႊရီႊၵႃႊ ၊ ၵူဝ်ႊရီႊယိူဝ်ႊ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ပႃးဝႆႉထႅင်ႈ ၸုမ်းတႆးလႅင် ဢၼ်မီးၼႂ်းထုင်ႉ ၸႄႈၵႅင်း လႄႈ ၸုမ်းတႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵူၼ်းၼုမ်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁူမ်ႈၸွမ်း ။
(ၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼႂ်းမိူင်း 40 ပၢႆ ဢၼ်ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းၼႆႉပႃးဝႆႉ SPB (The Shan State Sangha and People for Peace – Building ) ၊ TSU (Tai Students Union) ၊ All Burma Indigenous Peoples’ Alliance (ABIPA) ၊ The Kachin Research and Documentation Team ၊ Shan Community in Japan – SCJ ၊ Tai National Community, Thailand ၊ Tai Youth Organization (TYO) ၊ Tai Youth Yangon ၊ Tai Youth Htong Mao ၊ Tai Youths Network Japan – TYNJ ၊ Shan Youth Waingmaw ၊ Kachin Substate Youth Association (KSYO) ၊ Tai Youth Community – South Korea ၊ Global Shan Network GSN ၊ Shan Community in US ၊ (TSUSA) Tai Sangha University Students’ Association Bangkok, Thailand ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။)
