ႁေႃသႅၼ်ဝီ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼသေ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇသၢင်ႈၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း ႁၢင်ႈႁႅၼ်းပႂ်ႉတူဝ် မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ တေမႃးပိုတ်ႇပၼ် ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊ 2023 ၼႆႉ ႁေႃလူင်သႅၼ်ဝီ လင်မႂ်ႇ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼသေ ၵေႃႇသၢင်ႈသႂ်ႇတီႈ ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃၵဝ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈပွၵ်ႉ 3 ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸႄႈတွၼ်ႈလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်းယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းပႂ်ႉ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ မႃးပိုတ်ႇပၢင်ပွႆးၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ၸၢႆးမိၼ်ႉထုၼ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆး ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ႁေႃၶမ်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ သၢင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉတူဝ်ႈ လီ ငၢမ်း 100 % ယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ႁဝ်းၶႃႈ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇတေပိုတ်ႇပၢင်ပွႆးပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၵႂႃႇ ၼႂ်းလိူၼ်ၼႆႉ လႅပ်ႈတေပဵၼ် ဝၢႆးသွၼ်းၼမ်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၼႃႈသွၼ်းၼမ်ႉၼႆႉ။ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ တေမႃးပိုတ်ႇပၼ်။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၶဝ်သမ်ႉပဵၼ်ၸဝ်ႈ တႃႇၼမၼ်းလႄႈ ၶဝ်တေမႃး လူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ၊ ၵၢပ်ႈသွမ်း ။ ပေႃးမႃးပိုတ်ႇယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတေပိုတ်ႇပၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်း ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇယႅမ်ႈတူၺ်းလႆႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ၽွင်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းလႄႈ ႁဝ်းၶႃႈ ပႆႇပၼ် ၶႂၢင်ႉၶဝ်ႈ သင်ဝႃႈ မႃးလႅပ်ႈတူၺ်းတၢင်းၼွၵ်ႉတႄႉ လႆႈယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။
ႁေႃသႅၼ်ဝီ လင်မႂ်ႇၼႆႉ တႄႇၵေႃႇသၢင်ႈမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/12/2020 ႁိုင်သၢမ်ပီ ။ ပီ 2023 ၼႆႉ ၸင်ႇၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငၢမ်း။ ပေႃးပိုတ်ႇပဵၼ်တၢင်း ၵၢၼ်ယဝ်ႉ ႁေႃၼႆႉ တေမွပ်ႈဢၢပ်ႈပၼ် ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းသႅၼ်ဝီလႄႈ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈ ပေႃႈၾႃႉမႄႈမိူင်း တူၺ်းထိုင်လူလွမ်ၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
“ႁေႃလင်မႂ်ႇၼႆႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢဝ်ပိူင်ႁၢင်ႈႁေႃၵဝ်ႇသေ ႁဵတ်းမူတ်းမူတ်း ၵူၺ်းၵႃႈ တေယႂ်ႇလိူဝ်ႁေႃၵဝ်ႇ ဢိတ်းၼိုင်ႈ။ ႁေႃ ၼႆႉ တေတင်ႈဝႆႉ ၼႂ်းဝၢင်းၵဝ်ႇ ၾၢႆႇႁွင်ႇႁေႃၵဝ်ႇ ယၢၼ်ႁေႃၵဝ်ႇ 50 ထတ်း/ ပေႇ။ ငိုၼ်းတင်းမူတ်းသဵင်ႈၵႃႈႁိုဝ်တႄႉ ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ ႁူႉၸွမ်း ၶဝ်ၽၼ်ႇတၢင်း ၶွမ်ႊပၼီႊဢၼ်မႃးႁဵတ်းၼႆႉၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ႁေႃမႂ်ႇၼႆႉ သႂ်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ႁေႃၶမ်းသႅၼ်ဝီ။ ၶွမ်ႊပၼီႊ ဢၼ်ႁပ်ႉၵေႃႇသၢင်ႈ ပဵၼ် 4 E Engineer Group Company ”- ၸၢႆးမိၼ်ႉထုၼ်း သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။
ပွႆးပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ႁေႃၶမ်းသႅၼ်ဝီ လင်မႂ်ႇၼႆႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တေမွၵ်ႇထိုင် ၽူႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈပိုတ်ႇပၢင်ပွႆး တႃႇႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 1,700 ၵေႃႉ ယၢမ်းလဵဝ် တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽွင်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း တႃႇပိုတ်ႇပၢင်ဝႆႉယူႇ။ ႁေႃမႂ်ႇၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 134 ထတ်း၊ တၢင်းယၢဝ်းမီး 195 ထတ်းလႄႈ သဝ်ႁေႃ တင်းမူတ်းမီး 250 သဝ်။
ႁေႃၵဝ်ႇသႅၼ်ဝီ ႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉ ၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်းၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1910 ၶိုၼ်ႈႁေႃမိူဝ်ႈပီ 1914 ထိုင်မႃး ယွၼ်ႉသိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်သေ လႆႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1945 ။
ၼႂ်းဝၢင်းႁေႃၸဝ်ႈၾႃႉ ၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်းၼႆႉ တင်းၵႂၢင်ႈမီးမွၵ်ႈ 10 ဢေႊၶိူဝ်ႊ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/5/1981 ၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆး ၶုၼ်သၢင်ႇတူၼ်ႈႁုင်း ၸဝ်ႈယဵပ်ႇၾႃႉ ၵေႃႉႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆ ပၢင်လူင် (မိူဝ်ႈပီ 1947) ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းလိၵ်ႈသေ ယုၵ်ႉလူႇတၢၼ်းပၼ်ဝႆႉ တီႈၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၾိင်ႈငႄႈတႆး ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ႁႂ်ႈသိုပ်ႇလုမ်းလႃးမႅၵ်ႇပႅင်းၵႂႃႇ ၼႆ ယဝ်ႉ။
ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉ တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ယူႇတီႈ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈတႃႇၼ သေ ၵေႃႇသၢင်ႈႁေႃမႂ်ႇမႃး တင်းမူတ်း တေသဵင်ႈငိုၼ်း 4 မိုၼ်ႇသႅၼ်ပျႃး။ တႄႇဢဝ် လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 2022 တေႃႇထိုင် လိူၼ် ၵျုၼ်ႊ 2023 တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီ တႃႇၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉ။
ႁေႃလူင်ၵဵင်းတုင် လင်မႂ်ႇၼႆႉ တေဝၢႆႇၼႃႈၸူး ၼွင်တုင်၊ တၢင်းၵႂၢင်ႈၼႃႈႁေႃ တေမီး 101 ထတ်း၊ တၢင်းယၢဝ်းမီး 121 ထတ်း ။ တီႈလိၼ်သမ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈမီး 300 ထတ်းပၢႆလႄႈ တၢင်းယၢဝ်းမီး 200 ထတ်းပၢႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉ 60 % လုင်း သၢမ်တိပ်ႉသိူဝ် ၽူႈၶဝ်ႈတူင်ႉၼိုင် မုၵ်ႉၸုမ်းပူၵ်းပွင်ၶိုၼ်း ၶႃႈၵုၼ်ပိုၼ်ႉမိူင်းတႆး လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
