ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈတီ့ၺွပ်းလႆႈယႃႈမ လႄႈယႃဢၢႆႉသ် ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်ၼပ်ႉမိုၼ်ႇသႅၼ်လၢၼ်ႉပျႃး တီႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 13/2/2023 ယၢမ်ႈႁူဝ်ၶမ်ႈ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ လႆႈသၢႆၶၢဝ်ႇသေ ၶဝ်ႈၵူတ်ႇထတ်း ႁိူၼ်းမၢႆ 3/122-123 ဝၢၼ်ႈပႃႇသၵ်း ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်ႁၢင်ႇၵၼ်ၵႆတင်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈသၢႆ ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး 2 လၵ်း တီ့ၺွပ်းလႆႈယႃႈမႃႉတၢင်းၼမ် 36 လၢၼ့်မဵတ့် လႄႈ ယႃႈဢၢႆႉသ် 500 ၵီႊလူဝ်ႊၵရမ်ႊ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇထႆး ch3plus ဢွၵ်ႇဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉမီးရူတ်ႉၵႃးလၢႆလၢႆသႅၼ်းၵိုတ်းၸွတ်ႇဝႆႉၵၢင်ဝၢင်း၊ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈသွၵ်ႈၺႃး ထူင်ယႃႈမႃႉ လၢႆလၢႆထူင်တီႈၼိူဝ်ၵႃးၼၼ်ႉ၊ ႁူမ်ႈသဵင်ႈယႃႈမႃႉမီး 14,000,000 မဵတ့် ။ ၽိူဝ်ႇၶဝ်ႈသွၵ်ႈၼႂ်းႁိူၼ်းသမ့် ႁၼ်ထႅင်ႈ ထူင်ၸၢၼ်ႈသီၶဵဝ် 60 ထူင်၊ ၼႂ်းထူင်မီးယႃႈမႃႉထႅင်ႈ 12,000,000 မဵတ့်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉမီးပႃး ယႃႈဢၢႆႉသ် 500 ၵီႊလူဝ်ႊၵရမ်ႊ လႄႈ ႁၼ်ပႃးသၢၼ်တင်ႈတူၼ်ႈ တၢင်ႇသႅၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇၵႃးၽႄးဢိၼ်း(คาเฟอีน)ဢၼ်ႁဵတ်း တၢင်းမိူင်းဝႅတ့်ၼၢမ်း တႃႇႁဵတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်တင်းသဵင်ႈၼမ့်ၼၵ်းႁူမ်ႈၵၼ်မီး 5000 ၵီႊလူဝ်ႊၵရမ်ႊ လႄႈ ႁၼ်ပႃး ႁူဝ်ၸိူဝ့်ယႃႈမဝ်းၵမ်ထႅင်ႈလၢႆၵွင်ႇ ဝႃႈၼႆ။
ယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်တီႉၺွပ်းလႆႈတင်းမူတ်းၼႆႉ ပေႃးႁူမ်ႈၵႃႈၶၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇယွမ်း သႅၼ်လၢၼ်ႉပျႃး ၸုမ်းပၵ်းတႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိုင်ႈတႆး လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
“ပေႃးတူၺ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လိူင်ႇၼမ်တၢင်းသၢမ်ၸဵင်ႇၶမ်းၼႆႉၶိုၼ်းၼႆ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉတေႃႇၵၼ်ၵေႃႈတေလိူင်ႇၼမ်။ တႃႇတေၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉမၼ်းလႅပ်ႈတေဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ တၵ်းတေလႆႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းထႅင်ႈႁိုင်ၼႆ UNODC ၵေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉယူႇ။ ” ၸုမ်းပၵ်းတႃယႃႈမဝ်းၵမ်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။
ၼႂ်းႁိူၼ်းလင်ၼၼ့် ပလိၵ်ႈၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ့်ယႃႈမဝ်းၵမ် တီ့ၺွပ်းလႆႈပႃးတူဝ် ၸၢႆးယွတ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းပႂ်ႉႁိူၼ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်တိုၵ့်ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ် လွင်ႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း။ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၸိူဝ်းၼႆ့ လၢမ်းႁူႉဝႃႈ တေႃႉမႃးတၢင်းမိူင်းလၢဝ်း လတ်းၶၢမ်ႈမႄႈၼမ့်ၶွင်သေ ထိုင်တႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆး ဢၢၼ်းတေႃ့သူင်ႇထိုင် ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး ၸိုင်ႈထႆး လႄႈ ဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 14/2/2023 ၼၼ့်ၵေႃႈ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ့်ယႃႈမဝ်းၵမ် တီ့ၺွပ်းလႆႈယႃႈမ 5200 မဵတ့် ဢၼ်ၵႃႈၶၼ်မီး 36 သႅၼ်ပၢႆ တီႈႁိူၼ်း ၼၢင်းဢီႇပူဝ်း ဢႃယု 33 ပီ ဝၢၼ်ႈၼမ့်ၽႅၼ် ဢိူင်ႇၵဵင်းလၢပ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ။
ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2023 ၼႆ့ၵူၺ်း ၾၢႆႇပလိၵ်ႈမၢၼ်လႄႈ ပလိၵ်ႈထႆး ၵူတ်ႇထတ်းတီ့ၺွပ်းလႆႈ ၵူၼ်းတေႃ့သူင်ႇယႃႈမဝ်းၵမ်ၼမ်လၢႆ ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်လႄႈ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆ့။
UNODC ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမိူဝ်ႈႁၢင်ပီ 2022 ၼၼ်ႉဝႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်းဢမ်ႇလီသေတႃႉ ယႃႈမဝ်းၵမ်တႄႉ ဢွၵ်ႇၼမ်လိူဝ်ပီၵွၼ်ပူၼ်ႉမႃး 30 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ။ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်မိူင်းတႆး -ဝႃႈၼႆဝႆႉ။
