ၶွပ်ႈ 25 ပီ ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆတီႈတၢတ်ႇၾႃႉႁူဝ်ႈ“ဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး”

တွင်းမၢႆဝၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်းလိူတ်ႈလႆၸိုမ်းတၢတ်ႇၾႃႉႁူဝ်ႈ

ဝၼ်းႁုၵ်းႁၢႆႉလူင် ဢၼ်ၸုမ်းႁုၵ်းႁၢႆႉလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းၽိတ်းသင်။ ယွၼ်ႉတၢင်းႁုၵ်းႁၢႆႉၸဝ်ႈမႁႃႇဢမ်းၼၢၸ်ႈ ဢမ်ႇမီးၸႂ်သိလ်ၸႂ်ထမ်း၊ ဝူၼ်ႉ/ႁဵတ်းတႃႇပေႉပုၼ်ႈ  ၊ တင်ႈၸႂ် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၶိူဝ်းၵူၼ်း၊  ႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆ လူလၢႆၵၼ်ႉၸၼ် ဢဝ်ဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၼႂ်းၵမ်မိုဝ်းၶီႇၼဵၵ်းတဵၵ်းတဵင်ထၢင်ႇႁၢင်ႈၵမ်ႈၸႂ်  ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 1997   ၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ်  ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းတႆး 56 ၵေႃႉ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ။  သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉ ၶလယ 246 ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်း 29 ၵေႃႉ တီႈဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ်  လႄႈ  သိုၵ်းမၢၼ်ႈတပ်ႉ ၶမယ 513  ၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 27 ၵေႃႉ   တီႈတၢတ်ႇၾႃႉႁူဝ်ႈ  ။

ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ယၢမ်ႈတိုၵ်းသူၼ်းဝႃႈ – 

“ဝၼ်းတီႈ 16  လိူၼ်ႁူၵ်း (16^th June ) ဝၼ်းၼႆႉၵူႈပီ ထုၵ်ႇလီတွင်းမၢႆပဵၼ်ဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈ ၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး” 

တင်ႈတႄႇပီ 1996 – 1998 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းတေႃႇၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊  ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇပေႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႆႈလႄႈ ဢဝ်ၸႂ်တေႃးသ မႃႇၼ တင်းၸႂ် လူၺ်ႈမီးၸႂ်ႁုၵ်းႁၢႆႉ  ဢမ်ႇပေႉမေႃႈပေႃႉၵၢၵ်ႇ  ပိၼ်ႇမႃးတွပ်ႇတႅၼ်း ဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းပဵၼ်ယိူဝ်ႇသေ ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင်ၵမ်ႈၸႂ်ၶဝ်ထၢင်ႇႁၢင်ႈမိူၼ်ဝႃႈလဵၼ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းၶဝ်ႈၼႂ်းလွၵ်းၽႅၼ် ၵၢၼ်ယိူင်းဢၢၼ်း ထူၺ်ႈႁၢၵ်ႈထွၼ်ႁူဝ် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸုတ်ႇၾႆးၽဝ်ႁေႃၽဝ်ႁိူၼ်း ၽဝ်ဝၢၼ်ႈ ၽဝ်ၶူင်ႇၵူၼ်းမိူင်းဝွတ်ႈဝၢႆးမူၺ်ႉႁၢႆတူဝ်ႈၸွတ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်  15 ၸႄႈဝဵင်း ။ ႁူမ်ႈတင်း ႁူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼပ်ႉသႅၼ်လႆႈပၢႆႈလႆႈၼီ ႁၢမ်းႁႅၵ်းတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း တီႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ်လႄႈ လႆႈဢိုပ်းယၢၵ်ႈ ၵွတ်းၽၢၼ် တုၶ်ႉၵိၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်။

ၵူၼ်းမိူင်းတႆးထုၵ်ႇၶႃႈႁႅမ်တၢႆ တီႈတၢတ်ႇၾႃႉႁူဝ်ႈ ႁူမ်ႈတင်း တီႈဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ်၊ ၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ် တင်းမူတ်း 56 ၵေႃႉ တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ လွင်ႈတဵင်ႈထမ်း (တြႃး) ပိူဝ်ႈတႃႇၸိူဝ်းၶဝ်ၽူႈလႆႈထုၵ်ႇၶႃႈတၢႆၼၼ်ႉ တဵတ်ႇသီႇယဵၼ်ဝွပ်း ယဝ်ႉလၢႆ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ယိုဝ်းတၢႆၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇဢဝ်လိူင်ႈပၼ်တူတ်ႈ (တၢမ်ႇ) ။  

တေႃႇထိုင်ပၢၼ်ႁဵၵ်ႈၶၢၼ်ဝႃႈၻီႊမွၵ်ႉၶရေႊသီႊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပၢၼ်တဵင်းၸဵင်ႇ ၊ ပၢၼ် NLD  ၵေႃႈ ၽူႈမီးဢမ်းၼၢၸ်ႈ ၶဝ် ဢမ်ႇမီးၽႂ်တူၵ်ႇလၢတ်ႈၶႆႈၶိူဝ်း တုၵ်းယွၼ်းႁဵၵ်ႈႁွင်ႈလဝ်ႈယိုၼ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ ပၼ်တူတ်ႈ(တၢမ်ႇ) ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆး လူၺ်ႈၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် တီႈတၢတ်ႇၾႃႉႁူဝ်ႈ လႄႈ တီႈဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ် ၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ် 56 ၵေႃႉ ဢိၵ်ႇတင်း ၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းထုၵ်ႉၵၼ်ၸၼ်လူလၢႆ ႁူၵ်းပၢၵ်ႇၵေႃႉပၢႆ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း 1996-1998 ယဝ်ႉလွၵ်ႇ ယဝ်ႉလၢႆ။ ပၢႆပႃးၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈၼီ 4 သႅၼ်ပၢႆ သေႁၢႆလူႉသုမ်း ႁေႃႁိူၼ်းၽိူၼ်ဝၢၼ်ႇ ၶဝ်ႈၶွင်ငိုၼ်းၶမ်း ၶူဝ်းႁိူၵ်ႈၶူဝ်းသူၼ်လႄႈသၢႆၸႂ် လႆႈႁၢမ်းႁႅၵ်းတီႈယူႇ မူႇပီႈၸုမ်းၼွင်ႉတႅၵ်ႇယၢႆႈၽၢတ်ႇၽႄၵၼ်။

ယၢမ်းၼၼ်ႉၸိူဝ်းမီးပီႈၼွင်ႉၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈပၢႆႈၶဝ်ႈဝဵင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးပီႈၼွင်ႉၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈပၢႆႈၶဝ်ႈထိူၼ်ႇ တဵမ်ၵိူၼ်ႇ ၸွမ်းတႂ်ႈၵူင်ငိူပ်ႇႁိၼ်ၵၢၼ်ႉလွႆႁိုၵ်း ပၢႆႈႁႂ်ႈပူၼ်ႉတႂ်ႈမိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸွမ်းၶႃႈၸွမ်းႁႅမ် ၸိူဝ်းမႃႇၶႅင်မီးႁႅင်းၵေႃႈ ပၢႆႈၵႂႃႇ မိူဝ်းႁွတ်ႈၶဝ်ႈထိုင်မိူင်းထႆး ပၢႆႈၾႆးႁွၼ်ႉၾႆးမႆႈ ပၢႆႈၸွမ်းၶႆႈႁႃလုၵ်ႈလၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းမိူင်းထႆးတဵမ်ၸွတ်ႇသဵင်ႈ တေႃႇယၢမ်းလဵဝ် မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈၶိုၼ်းပွၵ်ႈ ဢွၵ်ႇငွၵ်ႈဢွၵ်ႇလၢၼ်ယူႇသဝ်းထင်ပႅတ်ႈဝႆႉၼႂ်းမိူင်းထႆး။

မဵတ်ႇမၢႆၵၢၼ်ထုၵ်ႇၼမ်ႉမိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း တီႈဝၢၼ်ႈသၢႆးၶၢဝ်လႄႈတၢတ်ႇ ၾႃႉႁူဝ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ဝၼ်းလဵဝ်ၵၼ် 56 ၵေႃႉ ၶွပ်ႈဝၼ်းတီႈ 16 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊ 1997 ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၼႆႉၵေႃႈ တဵမ် 25 ယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈတိူဝ်ႉၸႂ်ၸူၵ်ႉၵႅၼ်း ၸပ်းပႅၼ်းၾင်ယူႇၼႂ်းၸႂ် ဢၼ်တိုၵ်ႉၸွမ်းပဵၼ်ၾၼ်ႁၢႆႉ လွၵ်ႇလွၼ်လီၽၢၼ်ႈၵူဝ်ႁႄ တေႃႇပီႈၼွင်ႉၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈလႄႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး။ ဝၼ်းမိူဝ်းၼႆႉလႆႈၶဝ်ႈပဵၼ် မဵတ်ႇမၢႆ  ဝၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်ႁုၵ်းႁၢႆႉလူင်လႄႈ – ဝၼ်းတီႈ 16  လိူၼ်ႁူၵ်း (16^th June ) ဝၼ်းၼႆႉၵူႈပီ လႆႈတွင်ႈမၢႆ ပဵၼ် “ဝၼ်းသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး” ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

(ၶေႃႈၸႂ်ႉလႄႈတၢင်းႁၼ်ထိုင် ပဵၼ်ၶွင်သုၼ်ႇတူဝ်ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶွင် ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ)