Tuesday, March 19, 2024

ၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ 19 ၸိူဝ်ႉၵၢႆၽၼ်း ­သႅၼ်းလႂ်ဢၼ်လီၵူဝ်လႄႈဝၶ်းသိၼ်ႊလႂ်တေပေႉမၼ်းလႆႈ

Must read

ဝႆးရသ်းၵူႈသႅၼ်း ၸၢင်ႈၵၢႆၽၼ်းလႆႈၸွမ်းထမ်းမၸၢတ်ႈၶွင်မၼ်းလႄႈ Sars-CoV-2 ဢၼ်ၵေႃႇရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ-19 ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ပွႆႇဝဵၼ်ႉ ၼပ်ႉတင်ႈတႄႇႁူပ်ႉႁၼ်ၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၼႆႉမိူဝ်ႈပၢႆပီ 2021 လႆႈႁၼ်မၼ်းၵၢႆၽၼ်းယဝ်ႉလၢႆပွၵ်ႈ။

- Subscription -
ที่มาของภาพ,GETTY IMAGES

ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႆႊရသ်းဢၼ်ၵိူတ်ႇၵၢၼ်ပိၼ်ႇလၢႆႈတၢင်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼႆႉဝႃႈ”ၸိူဝ်ႉရူၵ်ႈၵၢႆၽၼ်း”မုၵ်ႉၸုမ်းလူင်ပၢႆးယူႇလီၶွင်လူၵ်ႈ(WHO)ၸီႉၸမ်ႈဝႃႈ ၵၢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈသူၼ်ႇယႂ်ႇသူင်ႇၽူလ်ဢိတ်းဢီႈတေႃႇၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၶွင်ဝႆႊရသ်း တၵ်းၵွႆႈၵွႆႈၸၢင်ႁၢႆၵႂႃႇၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်း ၵွႆးၵႃႈၼၢၼ်းၼၢၼ်း ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ဝႆႊရသ်းတေၵၢႆၽၼ်းၼႂ်းလၵ်းသၼ ဢၼ်ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းယူႇလွတ်ႈလႆႈလႄႈၽိူမ်ႉထႅမ်ႁႂ်ႈၼမ်ၶိုၼ်ႈလႆႈ။

မိူဝ်ႈလဵဝ်ၽူႈလႅၼ်ႇၵၢၼ်ပၢႆးၸိူဝ်ႉဝႆႊရသ်းတူဝ်ႈလူၵ်ႈပၵ်းတႃတူၺ်းၸွမ်းၵၢၼ်ယူၵ်ႉမုၼ်းၶွင်ၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈ Sars-CoV-2 ၶိုတ်းၶိုတ်းၸမ်ၸမ် ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵူႈၸိုင်ႈမိူင်းၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈလႆႈ ၵၢၼ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉဝႃႈ ႁဝ်းတေလႆႈၵႂင်ၸႂ်ၸွမ်းၸိူဝ်ႉၵၢႆၽၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵႃႈႁိဝ်။

ၼပ်ႉတင်ႈတႄႇၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ -19 ထုၵ်ႇၵူတ်ႇႁၼ်မိူဝ်ႈ 2019 ၵေႃႈ ႁၼ်ၵၢၼ်ၵၢႆၽၼ်းလၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်း

ၸိူဝ်ႉ Sars-Cov-2 ၵၢႆၽၼ်း ဢၼ်ၽူႈလႅၼ်ႇၶဝ်မီးလွင်ႈယိၼ်းၵႂင်ၸႂ်ၸွမ်းၼမ်သုတ်းၽွင်းယၢမ်းၼႆႉ မီးယူႇ 4-5 သၢႆၽၼ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ

ဢလ်ႊၾႃႊ (Alpha) ၵူတ်ႇႁၼ်ၵမ်းႁႅၵ်ႈၼႂ်းၼႂ်းသႁႃရၢၶျ်ႊဢႃးၼႃးၸၵ်ႇ

ၿေၻႃႊ (Beta) ၵူတ်ႇႁၼ်ဢႅပ်းၾရိၵႃႊတႂ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း

ၷႅမ်ႊမႃႊ (Gamma) ၵူတ်ႇႁၼ်ၼႂ်းပရႃႊသိလ်ႊဢွၼ်တၢင်းသုတ်း

ၻေလ်ႊတႃႊ (Delta)ၵူတ်ႇႁၼ်ၼႂ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊဢွၼ်တၢင်းသုတ်း

ဢူဝ်ႊမႆႊၶရွၼ်ႊ (Omicron) ဢၼ်တိတ်းၸပ်းငၢႆႈလႄၽႄႈဝႆး­ တႄႇပၢႆပီ 2021 မႃးတေႃႇၽွင်းယၢမ်းၼႆႉ

ၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉၵၢႆၽၼ်း လၵ်းလၵ်းမီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၽွင်ႈ

ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ WHO ၸတ်းႁႂ်ႈယူႇၼႂ်းၵုမ်ႇ တူင်ႇ “ၸိူဝ်ႉၵၢႆၽၼ်းဢၼ်လီၵႂင်ၸႂ်”ၵွပ်ႈဝႃႈမီးလွင်ႈလီယုပ်းၽၢၼ်ႈ ဢၼ်တေၸၢင်ႈပဵၼ်ၽႆး တေႃႇပၢႆးယူႇလီ ၸိူင်ႉၼင်ႇ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ တိတ်းတေႃႇၵၼ်လႆႈငၢႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ၸဵပ်းပူၺ်ႇႁုၼ်းႁႅင်း ႁိုဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵၢၼ်တေႃႇတၢၼ်ႈႁႄႉၵင်ႈဝၶ်းသိၼ်ႊလႆႈ။

လုၵ်ႉတီႈၻေလ်ႊတႃႊ ပဵၼ်ၻေလ်ႊတႃႊၽလၢသ်ႊ(+) ၸဝ်ႈပၢႆးသၢႆႊၶဝ်ၵႂင်ၸႂ်ၵႃႈႁိုဝ် ႁူမ်ႈတင်းၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉမႂ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းသင် ၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်း ၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉၻေလ်ႊတႃႊၸိုင်ၽႄႈငၢႆႈဝႆးၼႂ်းမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၵၢၼ်ထတ်းထွင်ၶွင်ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပိုတ်ႇၽူၺ်တၢင်းပဵၼ်မႂ်ႇ ဢၼ်ဝူင်ႇ ၸီႉၼႄဝႃႈ တိတ်းၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ သၢႆၽၼ်းၻေလ်ႊတႃႊ

ၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်းထႅင်ႈသူၼ်ႇၼိုင်ႈ ထုၵ်ႇၸတ်းယူႇၼႂ်းၵုမ်ႇၶွင် “ၸိူဝ်ႉၵၢႆၽၼ်းဢၼ်လီပၵ်းတႃ “

ၵွပ်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇၵၢၼ်တိတ်းၸိူဝ်ႉပဵၼ်ၵုမ်ႇပဗန်ၵွၼ်ႈ ႁိုဝ် ၵူတ်ႇထတ်းႁူပ်ႉႁၼ်ၼႂ်းလၢႆၸိုင်ႈမိူင်း

WHO တႅပ်းတတ်းႁႂ်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပိူင်ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ-19 သၢႆၽၼ်းတင်းလၢႆ တၢမ်ၼင်ႇဢၵ်ႇသွၼ်ၵရိၵ်ႊ တႅၼ်းၵႂၢမ်းသူင်တိုဝ်းၼမ် တင်းမူတ်းလႄႈ သိုဝ်ဢၼ်ႁဵၵ်ႈၸိုဝ်ႈသၢႆၽၼ်း ၸိုဝ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ငၢႆႈ ဢၢင်ႈဢိင်ထိုင် ႁူမ်ႈတင်းလူတ်းၵၢၼ်တွၵ်ႇမိၵ်ႈမၢႆလႄႈ ၵၢၼ်ယူတ်းယႃၵူၼ်းမိူင်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၸိုင်ႈမိူင်းဢၼ်ႁူပ်ႉႁၼ်ၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၵၢႆၽၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉပဵၼ်တီႈႁႅၵ်ႈ။

ၶေႃႈၶိုၵ်ႉလူင်ၶွင်သၢႆၽၼ်းၻေလ်ႊတႃႊ ၻေလ်ႊတႃႊ ပဵၼ်သၢႆၽၼ်းၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉၵၢႆၽၼ်း ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈသူၼ်ၸႂ်ၼမ်ၼႂ်းၸူဝ်ႈ လိုၼ်းလင် မႃးၼႆႉ ၵွပ်ႈႁၼ်ဝႃႈပဵၼ်ၽႆးႁၢဝ်ႈႁႅင်းတေႃႇပၢႆးယူႇလီ လိူဝ်သၢႆၽၼ်းလၢႆလၢႆဢၼ်

ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၻေလ်ႊတႃႊ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉဢၼ်ၸၢင်ႈၽႄႈၸပ်းသုင်လိူဝ်သေသၢႆၽၼ်းဢလ်ႊၾႃႊ မွၵ်ႈ  60% ႁူမ်ႈဝႃႈ ဢလ်ႊၾႃႊ မီးၵၢၼ် ၽႄႈၸိူဝ်ႉသုင်လိူဝ်ၸိူဝ်ႉရူၶ်ႈၶူဝ်ႊဝိၻ်ႉ သၢႆၽၼ်းႁူဝ်ပိုင်းယဝ်ႉ 50% ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေၼႆႉ သၢႆၽၼ်းၻေလ်ႊတႃႊ ယင်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇၵၢၼ် ၽႄႈလၢႆထႅင်ႈၵမ်း 2 ၼႂ်းဢိၼ်ႊၻီႊယိူဝ်ႊ မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႊပရိူဝ်ႊလ်လႄႈလိူၼ်မေႊပူၼ်ႉမႃး ဢိၵ်ႇတင်းယင်းၵၢႆပဵၼ်ၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်းလၵ်း ဢၼ်ၽႄႈလၢႆ ၼႂ်းသႁႃရၢၶျ်ဢႃးၼႃးၸၵ်ႇ လႄႈယင်းထူပ်းႁၼ်သၢႆၽၼ်းၼႆႉ လႆႈၽႄႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ 90 ၸိုင်ႈမိူင်းတူဝ်ႈလူၵ်ႈယဝ်ႉ တင်းၼႂ်း ဢမေႊရိၵႃႊ ၶႄႇ ဢႅပ်းၾရိၵႃး သၢပ်ႇသၵႅၼ်ႊၻိၼေႊဝေႊယ် လႄႈၸွမ်းတူင်ႇ မႁႃသမုတ်းပႄႊသိၾိၵ်ႉ။

ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၶုၼ်ၽွင်းၵၢၼ်ငမ်းပၢႆးသၢႆႊ ၵၢၼ်ယူတ်းယႃ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ပၢႆးယူႇလီ ၾၢင်ႉတိူၼ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 လိူၼ်ၵျုၼ်ႊပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉဝႃႈ ပၢႆးၼႂ်း 3 လိူၼ်ၼႆႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလတ်းၶၢမ်ႈၼႃႈသၢႆၽၼ်းၻေလ်ႊၻႃႊလႄႈသၢႆၽၼ်းဢလ်ႊၾႃႊၼႆယဝ်ႉ။

ၶေႃႈမုလ်းတီႈသႁႃရၢၶျ်ႉဢႃႊၼႃႊၸၵ်ႇ ႁူပ်ႉဝႃႈ ၽူႈတိတ်းၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်းၻေလ်ႊတႃႊ ဢၼ်ယင်းပႆႇလႆႈႁပ်ႉဝၶ်းသိၼ်ႊ မီးသၢႆငၢႆတေၸၢင်ႈ လူမ်ႉပူၺ်ႇႁႅင်း တၵ်းၸၢင်ႈလႆႈၶဝ်ႈႁူင်းယႃ ၼမ်လိူဝ်ၽူႈတိတ်းၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်းဢလ်ႊၾႃႊထိုင် 2 ပုၼ်ႈလူးၵွၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ မိူဝ်ႈလဵဝ်ဢၼ်မႃးႁႅင်းလႄႈတိတ်းၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢူဝ်ႊမႆႊၶရွၼ်ႊၼႆႉယဝ်ႉ။

ဢမ်ႇလီဝႆႉမဝ်မၢင် ၵိုင်ႇထုၵ်ႇလႆႈၾၢင်ႉမီးသတိၵူႈမိူဝ်ႈ လီဝဵၼ်ႉဝႄႈၵၢၼ်ယူႇၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းၼမ် ၵႆႉသုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်း သုပ်းတိုဝ်းသႂ်ႇၽႃႈပိတ်းသူပ်း ပိတ်းပၢၵ်ႇမိူဝ်ႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁေႃၼွၵ်ႈႁိူၼ်း။

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း