ၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇ ဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ပိုတ်ႇၶိုၼ်းၼႂ်းၵႄႈၶူဝ်ႊဝိတ်ႉတိုၵ်ႉလၢမ်း ၵူၼ်းသိုဝ်ႉၶၢႆပႆႇမီးၼမ်

ၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ  ပိၵ်ႉဢိုတ်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 14 ဝၼ်းတဵမ်ယဝ်ႉလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် ပိုတ်ႇၵၢတ်ႇပၼ်ၶၢႆၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၶိုၼ်းယဝ်ႉသေတႃႉ ၵူၼ်းမႃးဢႅဝ်ႇႁႃသိုဝ်ႉၸၢႆႇပႆႇမီး  ၵူၼ်းၸပ်းၶူဝ်ႊဝိတ်ႉတိုၵ်ႉပုင်ႈၼမ်။

တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 24/10/2021 ၼႆႉ  ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၽႂ်ၽူႈလႂ် မီးဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းၵူတ်ႇထတ်းၶူဝ်ႊဝိတ်ႉလႄႈ ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း သမ်းယႃႁႄႉၵင်ႈ ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ ယဝ်ႉၼၼ်ႉ မႃးပိုတ်ႇၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ၶိုၼ်းတီႈၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇလႆႈယဝ်ႉဝႃႈၼႆသေတႃႉ ပႆႇမီးၵူၼ်းမႃးပိုတ်ႇႁၢၼ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ်ၼမ်။  

ၸၢႆးပၢင်ႇ ႁႅင်းၵၢၼ်တႆး ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၶူဝ်းၶွင် ၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “သင်ဢမ်ႇမီးဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းသမ်းယႃၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 2 ၶႅမ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်လႄႈ ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း ၵူတ်ႇထတ်း ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ မွၵ်ႈ 3 ပွၵ်ႈၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆ  ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ် ဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈၵၢတ်ႇ ဢမ်ႇပၼ် ယူႇၼႂ်းၵၢတ်ႇၶႃႈ။ ၸဵမ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်၊ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆလႄႈ ၵူၼ်းမႃး သိုဝ်ႉၸၢႆႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၶႃႈဢေႃႈ။ ၵွပ်ႈၼႆ ပႆႇမီးၽႂ်ႁတ်းမႃးသိုဝ်ႉၶၢႆ ၸၢႆႇၵၢတ်ႇၵၼ်ၶႃႈ ”- ဝႃႈၼႆ။

  ၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပႆႇၵူတ်ႇထတ်းႁၼ် တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊ ဝိတ်ႉ ၵူၼ်းၵိုၼ်းၼမ် ၵၢၼ်သိုဝ်ႉၶၢႆၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်။ လင်ၵူတ်ႇထတ်းႁၼ် တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉမႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းမႃးႁဵတ်းၵၢၼ် သိုဝ်ႉၶၢႆ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႂ်းဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ ၼိုင်ႈဝၼ်းမီးၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇယူႇၵူႈဝၼ်း။ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းၵၢတ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ႁႅင်းၵၢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပဵၼ်ၸၢဝ်းတႆး၊ ပဢူဝ်း၊ တဢၢင်း၊ ယၢင်း လႄႈ မၢၼ်ႈ ဢိၵ်ႇထႅင်ႈလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်း  ။

“မိူဝ်ႈလဵဝ် ႁႅင်းၵၢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ ၽိုတ်ႇႁႅင်းၶႃႈဢေႃႈ။ ၸိူဝ်းၵိၼ်ငိုၼ်းလၢႆးလိူၼ် ၵေႃႈ လႆႈၼိုင်ႈၶိုင်ႈၵူၺ်းၶႃႈ။ ၸိူဝ်းၵိၼ်ၸွမ်း ငိုၼ်းလၢႆးဝၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈ။  ၶႃႈၼႆႉ တေႃႇဝၼ်းလႆႈ 750 – 800 ဝၢတ်ႇ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် လူတ်းလူင်းမႃးလႆႈ 400 ဝၢတ်ႇၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈ မီးၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶၢႆသေတႃႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းမႃးသိုဝ်ႉၵၼ်လႄႈ ငိုၼ်းၶဝ်ႈဢမ်ႇလႆႈၼမ်သေ ၸင်ႇမႃးလူတ်းငိုၼ်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၸိူင်ႉၼႆၶႃႈဢေႃႈ။ ၵမ်ႈၼမ် ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် ၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇၼႆႉသမ်ႉ ပဵၼ် ႁႅင်းၵၢၼ်တႆးၶႃႈ”-  ၸၢႆးပၢင်ႇ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၼင်ႇၼႆ။

ဝၢႆးသေ ၵူတ်ႇထတ်းႁၼ် ၵူၼ်းတိတ်းၸပ်း ၸိူဝ်ႉမႅင်းၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇတိတ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းၼၼ်ႉ တုမ်ႉယွၼ်ႈၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၵူၼ်း မိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ လႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈႁိမ်းႁွမ်း ၵဵင်းမႆႇ  လၢႆလၢႆဢၼ်။

“ၸွမ်းၼင်ႇ ပေႃႈလဵင်ႉ(ၸဝ်ႈၼၢႆး) ႁဝ်းၶႃႈ လၢတ်ႈၼႄတႄႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆ ၵူၼ်းမႃးသိုဝ်ႉၸၢႆႇၵၼ် ၼႂ်းၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇၼႆႉ တေႃႇဝၼ်း ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ႁူဝ်ႁဵင်ၵေႃႉမၼ်း ပေႃးမႃးၽတ်ႉၽဵင်ႇၵၼ် ယၢမ်းလဵဝ် တေလူတ်းယွမ်းလူင်း 400-500 ၵေႃႉ ၵႃႈၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပီႈၼွင်ႉၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းၵဵင်းမႆႇ တၢင်ႇၸႄႈဝဵင်းၸႄႈတွၼ်ႈ ၸိူဝ်းဢဝ်မၢၵ်ႇမႆႉ ၽၵ်းၶဵဝ် မႃးၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်မႃး ယဝ်ႉ။ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၽႄႈလၢမ်းထိုင် မႄႈႁွင်ႈ သွၼ်၊ လမ်းပုၼ်း၊ လမ်းပၢင်း ပူၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပီႈၼွင်ႉလမ်းပုၼ်း၊ လမ်းပၢင်း၊ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ မႃးသိုဝ်ႉတေႃႉဢဝ်ၽၵ်း၊ မၢၵ်ႇမႆႉ တီႈၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇၼႆႉ မိူဝ်းၶၢႆတီႈၽႂ်မၼ်း။  ၵွပ်ႈၼႆ ဢွၼ်ၵၼ်တိတ်းၸပ်း တၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈမီးၼမ်ဢေႃႈ  ”- ၸၢႆးပၢင်ႇ လၢတ်ႈၼႄထႅင်ႈၼင်ႇၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် တီႈၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ ၽူႈလႂ်ၽႂ် ၸဵမ်ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်း၊ ႁႅင်းၵၢၼ် (ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်) လႄႈ ၵူၼ်းမႃးသိုဝ်ႉၸၢႆႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းသမ်းယႃၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၊ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်းၵူတ်ႇထတ်းတၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆၸိုင် တေဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်းၵၢတ်ႇၵမ်းလဵဝ်။ ယူႇတီႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈၵၢတ်ႇ၊ ၾၢႆႇပလိၵ်ႈ၊ သိုၵ်း၊ ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပႂ်ႉၵူတ်ႇထတ်းတၢင်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵူႈတီႈ ။   ၵူၼ်းၼႂ်းၵၢတ်ႇၵေႃႈ တေၵူတ်ႇထတ်းတၢင်းပဵၼ် ပၼ်  7 ဝၼ်းလႂ် 1 ပွၵ်ႈ ဝႃႈၼႆ။

တႄႇဢဝ် ဝၼ်းတီႈ 8-21/10/2021 ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီၵူတ်ႇထတ်းႁၼ်ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် တီႈၵၢတ်ႇမိူင်းမႂ်ႇ (ၸဵမ်ႁႅင်းၵၢၼ်၊ ၸဝ်ႈၶွင်ႁၢၼ်ႉၶၢႆၶူဝ်း၊ ၵူၼ်းမႃးသိုဝ်ႉၸၢႆႇ)    တင်းမူတ်း 426 ၵေႃႉ။ လၢမ်းၽႄႈပႃးလၢႆလၢႆၸႄႈတွၼ်ႈ လၢႆလၢႆၸႄႈဝဵင်းလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵဵင်းမႆႇဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းၸႂ်။ ၼႂ်းၵႄႈၼႆႉ ၾၢႆႇၽွင်းငမ်းဝဵင်းၵဵင်းမႆႇသမ်ႉၶိုင်ဢၢင်ႈတေပိုတ်ႇမိူင်း ပၼ်ၶႅၵ်ႇတွင်ႈတဵဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇယဵမ်ႈ ၼႂ်းဝႆးဝႆးၼႆႉ  ဝႃႈၼႆ။