ဝူင်ႈၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸႂ်ႉမၢႆမီႈၵုမ်းၵမ် ငဝ်းလၢႆးလမ်ႇလွင်ႈၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ၊ မၢႆႈမီႈႁၢမ်ႈ ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း – ပိူဝ်ႈတႃႇ ၵုမ်းၵမ် ၸိူဝ်ႉမႅင်းၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၊ ယႃႇႁႂ်ႈလႆႈ ၸပ်းၽႄႈၵၼ်။
ဢိင်ၼိူဝ်တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၽႄႈလၢမ်းသေ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ် တၢင်ႇဝၢၼ်ႈ တၢင်ႇမိူင်း ပွၵ်ႈၶိုၼ်း ႁိူၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈၵုမ်းၵမ် ၵၵ်းၶင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယူႇၼွၵ်ႈဝၢၼ်ႈ 14 ဝၼ်း၊ ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇ ဝၢၼ်ႈ ဢိူင်ႇ ၸႄႈဝဵင်း ထတ်းထွင်ၵူၼ်းၵႂႃႇမႃး ၸတ်းဢွင်ႈတီႈၶၢႆၵၢတ်ႇ တူင်ႈပၢင်ႇ ၵႂၢင်ႈလူင်ႉ ႁဵတ်းလွၵ်း ႁႂ်ႈယူႇႁၢင်ႇၵၼ် မွၵ်ႈဝႃးသေ ၶၢႆၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင်။
ဝၼ်းတီႈ 20/4/2020 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ပူင်သင်ႇ ပၼ်ဢၼုၺၢတ်ႈ ႁႂ်ႈ ၽူႈၽွင်းငမ်း ၸႄႈတွၼ်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၸႂ်ႉမၢႆမီႈ မၢႆႈမတ်ႉတႃ 144 (ပုဒ်မ ၁၄၄) ၵုမ်းၵမ်ငဝ်းလၢႆး ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 10 မူင်း တေႃႇ ၵၢင်ၼႂ် 4 မူင်း – ႁႂ်ႈၸႂ်ႉမၢႆမီႈၼႆႉ တေႃႇ ဝၼ်းတီႈ 19/5/2020။ ထိုင်မႃး ဝၼ်းတီႈ 23/4/2020 သမ်ႉလႅၵ်ႈပိၼ်ႇပဵၼ် မၢႆမီႈ ႁၢမ်ႈဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း Curfew ၶၢဝ်းတၢင်း 60 ဝၼ်း (သွင်လိူၼ်)။ မၢႆမီႈ တင်း သွင်ဢၼ်ၼႆႉ ပေႃးပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸႂ်ႉ တိုၼ်းပႃး လွင်ႈႁၢမ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ် 5 ၵေႃႉၶိုၼ်ႈၼိူဝ်။
ၽႂ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် တေၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆၵူၺ်း၊ ဝႃႈတေၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢမ်ႇပႃးတႅတ်ႈတေႃး။ မိူဝ်ႈမိူင်းထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸႂ်ႉ Curfew ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈပႃးတႅၵ်ႇလႅင်းဝႃႈ – ၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ် တိုၼ်းတေၺႃး တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ၼမ်သုတ်း ဢမ်ႇပူၼ်ႉသွင်ပီ၊ တၢမ်ႇငိုၼ်း သုင်သုတ်း ဢမ်ႇပူၼ်ႉ 4 မိုၼ်ႇဝၢတ်ႇ (ငိုၼ်းမၢၼ်ႈ တေမီးမွၵ်ႈ 20 သႅၼ်) ဝႃႈၼႆ။ တႆးၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် ၵဵင်းမႂ်ႇ ၵုမ်းလဝ်ႈၵၼ်ၼႂ်းသူၼ်၊ ၸွမ်းၶၢင်ႈၼမ်ႉပိင်း၊ ပူၼ်ႉမၢႆႈမီႈသေ ဢွၵ်ႇမီးၼိူဝ်တၢင်းယၢမ်း ၵၢင်ၶမ်ႈ ၵၢင်ၶိုၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၺႃးတီႉယဵတ်ႈၶွၵ်ႈ လၢႆလၢႆၵေႃႉ။
လွင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႂႃႇၶုၵ်းၸႂ်လႆႈ ၵႂၢမ်းၵူၼ်းထဝ်ႈ ၵႆႉသင်ႇသွၼ်ဝႃႈ “တူၵ်းမိူင်းလႂ် ဢဝ်မႆႉမိူင်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းတွၵ်ႇ ဢဝ်မွၵ်ႇမိူင်းၼၼ်ႉမႃးပၵ်း” – ၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ၵႂႃႇထိုင်မိူင်းလႂ်ၵေႃႈ ဢဝ်ၽူဝ် ဢဝ်မေး မိူင်းၼၼ်ႉ။ ၵႂၢမ်းမၢႆ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ တူၵ်းမိူင်းလႂ် ႁႂ်ႈမေႃ ယူႇၵိၼ် မိူၼ်ၸိူင်ႉပိူၼ်ႈ၊ ပေႃးဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ဢမ်ႇတိုဝ်းၵမ်ၸွမ်းပၵ်းပိူင်ပိူၼ်ႈ ၸၢင်ႈၺႃးၵိၼ် ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၸႂ်ႉမၢႆမီႈၼႆႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼၼ် – ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႂႃႇၶုၵ်းၸႂ်ထိုင် ၶိုၼ်း လိၵ်ႈတႆး ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ ၵၢင်ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ၶၢဝ်းတၢင်းၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်းပီ – တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ – “ၵွမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇႁူႉပွင်ႇလွင်ႈပၵ်းပိူင် ၼႆသေတႃႉ လွင်ႈပၵ်းပိူင် တေပွႆႇဝၢင်းပၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ” – ၼႆၼၼ်ႉ ပေႃးဝူၼ်ႉလၢႆး႞ မိူၼ်တႅမ်ႈလူလၢႆၵၼ်ဝႆႉ။ ထႅင်ႈလၢႆး႞ သမ်ႉ မိူၼ်တႅမ်ႈပူၵ်းတိုၼ်ႇ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁဵၼ်းႁူႉပၵ်းပိူင်/မၢႆမီႈ။
ၵဵဝ်ႇၵပ်းဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸႂ်ႉမၢႆမီႈၼႆႉသေ ၸၢႆးဢွင်ႇမျိၼ်ႉဢူး ၽူႈတၢင်ၼႃႈ (Lawyer) လၢတ်ႈဝႃႈ – “ ပေႃးႁဝ်းဢမ်ႇၸွမ်းပၵ်းပိူင်သမ်ႉတေပဵၼ်သင်လႃႇၼႆ – မၼ်းမီးဝႆႉဝႃႈ မၢႆမီႈ မတ်ႉတႃ 18 တႃႇႁႄႉၵင်ႈ မူင်ႈမႅင်းၵူႈ လွင်ႈလွင်ႈ ၊ ပေႃးပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈၼႆႉ တေၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 6 လိူၼ်၊ တၢမ်ႇငိုၼ်း 5 မိုၼ်ၵျၢတ်ႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇ ၶွၵ်ႈ တၢမ်ႇငိုၼ်း ၺႃးၵိုၵ်းၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ တႃႇႁႄႉၵင်ႈလႆႈ တၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်ႉမႅင်းၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 ၼႆႉ တၵ်းတေ ၸွမ်းပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ၊ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈ ၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ်မၢႆမီႈ ႁဵတ်းၽိတ်းၼၵ်းမဝ်သေ ၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းတၢမ်ႇပၼ်ၽွင်ႈယူႇ ”- ဝႃႈၼႆ။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ လွင်ႈႁူႉၸၵ်းလွင်ႈၽိတ်းလွင်ႈထုၵ်ႇ ၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈထႅမ်ပၼ် ၼမ်ႉႁတ်းၼမ်ႉႁၢၼ်၊ တေဢမ်ႇ လပ်းတႃ ၵူမ်ႈႁူဝ်သေ ၵုမ်ႇၵူဝ်ယူႇ။ တၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်ႉမႅင်း ၸၢင်ႈၸပ်းၽႄႈ ၼႆ မႅၼ်ႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃး ႁူႉလွၵ်း လၢႆးၵႅတ်ႇၵင်ႈ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၸၢင်ႈငိူင်ႉဝႄႈလႆႈ ႁူႉၸၵ်းၵၢၼ်တိုၵ်းတေႃး ၸိူဝ်ႉမႅင်း ၵၢပ်ႈၵႃႇလ လူင် ၼၼ်ႉ ၼႆ ၸိုင် တေဢမ်ႇပေႃး ထိုင်တီႈလႆႈမႆႈၸႂ်။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵၢၼ်သင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးႁူႉၸၵ်း – ဢၵတိ တြႃး သီႇပိူင် “ႁၵ်ႉ၊ ၸင်း၊ ၵူဝ်၊ မိုင်” (ႁၵ်ႉလႄႈႁဵတ်း၊ ႁၵ်ႉလႄႈဢမ်ႇႁဵတ်း၊ ၸင်းလႄႈႁဵတ်း ၸင်းလႄႈဢမ်ႇႁဵတ်း၊ ၵူဝ်လႄႈႁဵတ်း ၵူဝ်လႄႈ ဢမ်ႇႁဵတ်း၊ မိုင်/ငဝ်/ၵႂင်/တၼ် ဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းလၢႆးလႄႈႁဵတ်း မိုင်/ငဝ်/ၵႂင်/တၼ် ဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းငဝ်းလၢႆး လႄႈဢမ်ႇႁဵတ်း) ၊ ပေႃးႁူႉၸၵ်း ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁၢပ်ႇႁၢမ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈၸိုင် ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈတူဝ်ၵဝ်ႇ၊ ပဵၼ်ၵၢၼ်ၸွႆႈ ၼႃႈႁိူၼ်းၼႃႈယေးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပဵၼ်ၵၢၼ် ၸွႆႈပႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူးၵွၼ်ႇ။
တူဝ်ယၢင်ႇ ဢၼ်ၼႄလႆႈၸမ်ၸမ် – မိူင်းယူႇႁိမ်းၵိၼ်ၸမ် ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းထႆး ၼႆႉ ပေႃးဢဝ်တႃ တူၺ်း တေႁၼ် ဝႃႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလိူဝ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ။ ၵၢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉပဵၼ်သင်? လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ၵူၼ်းမိူင်း တၢင်းႁူႉ ၽဵင်ႇပဵင်းၵၼ်၊ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈ ဢမ်ႇတႅပ်းတတ်းၽိတ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈၽိတ်း။ ႁူႉငဝ်းလၢႆး မိူၼ်ၵၼ်လႄႈ မေႃယွမ်းႁပ်ႉၵၼ်။ ပေႃးပူၼ်ႉပႅၼ် တေၺႃးတၢမ်ႇ ၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းႁူႉမၢႆမီႈလႄႈ ပေႃးလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁၢမ်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်း၊ ၸိူဝ်ႉမႅင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈၸပ်းၽႄႈၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လူတ်းယွမ်းလူင်းၵႂႃႇတေႉတေႉဝႃႈဝႃႈ။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈၵၢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵေႃႈလူဝ်ႇလႆႈမီးၸေႇတၼႃႇလီ သေ ပူၵ်းပွင်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ လူဝ်ႇမေႃႁူႉ လွင်ႈၽိတ်း လွင်ႈထုၵ်ႇ ၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေပႃးၵၼ် ဢွၵ်ႇမူၼ်ႉပူၼ်ႉလွတ်ႈ ၵၢပ်ႈၵႃလ ႁၢႆႉၸႃႉ တၢင်းပဵၼ်ၶူဝ်ႊဝိတ်ႉ 19 လူင်ၼႆႉလႆႈ။
သဵင်ၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ
