Friday, March 29, 2024

သိုၵ်းတႆး တင်းသွင်ၸုမ်း ထုၵ်ႇလႆႈႁူႉၸၵ်းၽူႈၶဵၼ်ၽုင်ႇ (ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶေႃႈထတ်းသၢင် ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း)

Must read

ပူၼ်ႉမႃးဝူင်ႈသွင်ဝူင်ႈၼႆႉႁဝ်းၶႃႈလႆႈဢုပ်ႇလႆႈလႅၵ်ႈတင်းႁူႉၵၼ်ဝႃႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်း။ ပိူင်ယႂ်ႇမၼ်းၼင်ႇႁိုဝ်ပၼ်ႁႃ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် တၢင်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ပေႃးတေၸၢႆႇဝၢႆးႁၢႆၵႂႃႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈထုၵ်ႇ လီႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုင် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၶႃႈၼေႃႈ။

- Subscription -

ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းတႄႉၵေႃႈ ႁဝ်းၶႃႈဝႃႈ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး 2 ပႃႈ 2 ၾၢႆႇပိၼ်ႇပၢႆႇ သႄႉၼႄးၵၼ် ထၢင်ႇထိူမ် ၵၼ်လၢတ်ႈၶၢဝ်ႇ လၢတ်ႈငၢဝ်းဢမ်ႇလီတေႃႇၵၼ် ပဵၼ်ဢၼ်ႁုၵ်းဢၼ်ႁၢႆႉၵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈပေႃးၵိုတ်းယိုဝ်း ပႅတ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈယၢမ်ႈလႆႈ ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်မႃးၶႃႈၼေႃႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ တႃႇပၼ်ႁႃ ဝူင်ႈၵၢင်သွင်ၸုမ်းပေႃး တေၸၢႆႇႁၢႆၵႂႃႇတႄႉတႄႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈဝႃႈလႆႈ။ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ပၢႆးၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆ ၸွမ်းၼင်ႇၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်တင်းၼမ် လႆႈလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈ တေယၢမ်ႈငိၼ်းၵၼ်ယူႇ။ မဵဝ်းပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ မိူဝ်ႈလႂ်ဢမ်ႇလႆႈတိုၵ်းသေ ဢွင်ႇပေႉၼႆႉၸင်ႇတေလႆႈဝႃႈလွင်ႈဢွင်ႇပေႉလွင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ဢၼ်ၸႅတ်ႈမၼ်း ၽႂ်ၵေႃႈတေႁူႉၸွမ်းယူႇၶႃႈၼေႃႈ။

ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ တၢမ်တူဝ်လႆႈဢဝ် တင်းတိၼ်တင်းမိုဝ်းသေဢွင်ႇပေႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈဢွင်ႇပေႉၸႅတ်ႈၸၢင်ႇ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလႆႈလူဝ်ႇတိုၵ်း ဢမ်ႇတၢပ်ႈလႆႈလူဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃႇဢွၵ်ႇႁႅင်းသေယဝ်ႉ ဢွင်ႇပေႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေပဵၼ် ဢၼ်ၸႅတ်ႈဢၼ်ၸၢင်ႇမၼ်းၶႂ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈၼေႃႈ။

ၵမ်းၼႆႉတႃႇတေတိုၵ်း ႁႂ်ႈဢွင်ႇပေႉၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ တေလႆႈၸႂ်ႉလၢႆးလႂ်ၶႃႈလႃႇၼႆ မိူၼ်ၸိူင်ႉ ၽူႈၶဵၼ် လူင် ဢၼ်ဝႃႈယၢၼ်ႇသူႇၽုင်ႇလူင် ၶွင်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တင်း မူတ်းတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လႂ် ၶဝ်ႁူႉၵၼ်ယူႇ။ ၾၢႆႇၽူႈ ၶဵၼ်ၽုင်ႇၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းလၢႆးဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ် ႁွင်ႉဝႃႈ(စိတ်ဓာတ်စစ်ဆင်ရေး) ၵႂၢမ်းတႆးတေလႆႈဝႃႈ လၢႆးၵၢၼ်တိုၵ်း ပၢႆးၸႂ်ၶႃႈၼေႃႈ။ ၶဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးႁိုင်ၼႃႇယဝ်ႉၶႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၶႃႈလႃႇၼႆပေႃးႁဝ်းၶႃႈ မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း တႃႇမၼ်း တေဢွင်ႇပေႉပၢႆးၸႂ်တီႈၽူႈၶဵၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ-

(1) မၼ်းတေလၢတ်ႈလွင်ႈၽူႈၶဵၼ်ဢမ်ႇလီ၊ တေသမ်ႇမုၵ်ႈ ပုတ်ႈၶၢတ်ႈ ၸွမ်းလွင်ႈၽူႈၶဵၼ်။

( 2) ယၢမ်းၼင်ႇၼၼ် ႁူမ်ႈမိူဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်သမ်ႉ တေၶိုၼ်းလၢတ်ႈလွင်ႈမၼ်းလီ လွင်ႈမီး ၼမ်ႉၸႂ်လီ လႄႈ တင်းႁဵတ်းလီမၼ်းၸိူင်ႉၼၼ်ႉ။

တင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉမၼ်းႁဵတ်းႁူမ်ႈၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ ၶႂ်ႈၼႄၼႃႈၵဝ်လီ မၼ်းဢမ်ႇလီ ၵဝ်ၸွမ်းတြႃး မၼ်းဢမ်ႇၸွမ်းတြႃး ၵဝ်ၼႆႉမီးသိလ်မၼ်းဢမ်ႇမီးသိလ် ႁဵတ်းၼႆသေယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတေႁၼ်လီတီႈမၼ်း လႄႈ ႁၼ်ၸႃႉ တီႈ ၽူႈၶဵၼ်ၼၼ်ႉမၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးလၢႆးၼႆႉ သေဢမ်ႇၵႃး ၾၢႆႇၼိုင်ႈတင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတေ ၸၢၼ်ႈၸင်း တီႈၽူႈၶဵၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းလၢႆးဢၼ် ၸႅၵ်ႇလိူတ်ႈသွၵ်ႈသႄႇယဝ်ႉ ၵေႃႈ လၵ်ႉလွမ်ပၼ်သုၼ်ႇ ၼင်ႇႁိုဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႇၵၼ် တေၽိတ်းမေႃးၵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းပႃးၸွမ်းၵၼ်မႃးၶႃႈၼႃ။

ၽိူဝ်ႇႁဵတ်းၸိူင်ႉၼၼ်မႃး ပေႃးႁဝ်းၶႃႈမႃးတူၺ်းၼႂ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၶႃႈ  တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈလႆႈ လွတ်ႈလႅဝ်း သဝ်းၶေႃ မႃးႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇမႃးၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ တႃႇသေႇ။ ထိုင်တီႈသိုၵ်းတႆးၼင်ႇၵၼ် ပေႃးလႆႈ ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃး မိူဝ်ႈပၢၼ်တပ်ႉသိုၵ်း ၸဝ်ႈၶုၼ်သႃႇလႄႈ ဢိၵ်ႇလူၺ်ႈပႃးတင်းၾၢႆႇၼႆႉ ၾၢႆႇပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉၶႃႈၼေႃႈ – လႆႈတိုၵ်းတေႃးၵၼ်မႃးၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈလဵဝ်ဝၼ်းၼႆႉမႃးၵေႃႈ ထိုင်မႃးၶၵ်ႉၼႆႉ ငႃတေပဵၼ်ယူႇယဵၼ်ႈယဵၼ်ႈ မၢင်တီႈၵေႃႈ ၼင်ႇႁၢင်ႈ ပေႃးၶႂ်ႈ တႅၵ်ႇပဵၼ် ၾႆးဢိတ်းဢွတ်းယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈငိၼ်းၵၼ်ယူႇ။

ပေႃးၼႆ ဢၼ်တႆးတေႃႇတႆးတိုၵ်းၵၼ်ယိုဝ်းၵၼ် ပိုတ်းၵၼ်ၸိူင်ႉၼႆလႄႈသင် ဢၼ်တႆးလႄႈတင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ တၢင်ႇမူႇတၢင်ႇၸုမ်းႁူမ်ႈၵၼ်သေ သမ်ႉၶိုၼ်းလႆႈ ၽိတ်းၽႅၵ်ႇတေႃႇ ၾၢႆႇၼိုင်ႈ။ ပေႃးပဵၼ် ၼႆ ႁဝ်းၶႃႈတေၸင်ႈႁႃ လၢႆးလႂ်ၵႄႈလိတ်ႈၶႃႈလႃႇၼႆ – ၼိုင်ႈ – ႁဝ်းၶႃႈတေဢမ်ႇလႆႈလိုမ်းယၢၼ်ႇသူႇၽုင်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ်လူင်ႁဝ်းၶႃႈ တင်းမူတ်းတင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတေလႆႈဝၢႆႇၼႃႈၸူးၵၼ်သေ ႁူမ်ႈႁႅင်းၵၼ်တိုၵ်းတေႃးၼၼ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈ။  – သွင် – သမ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ တေလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈ လွင်ႈသႄႉၼႄး သမ်ႇမုၵ်ႈပုတ်ႈၶၢတ်ႈၵၼ်။ တႃႇတေ ပဵၼ်လႆႈ ဢၼ်ၼႆႉသမ်ႉ – ႁဝ်းၶႃႈတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၶႃႈလႃႇၼႆ ႁဝ်းၶႃႈမႃးဝူၼ်ႉႁၼ်ထိုင်တႄႉ ယူႇတီႈၽူႈၼမ်း သုင်သုတ်း တင်း သွင်ၾၢႆႇ တၵ်းတေလႆႈဢွၵ်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇတေ ၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈ လွင်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇၶႃႉၶၢႆၵၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတေလႆႈၸီႉသင်ႇ ႁႂ်ႈမၼ်းတႅတ်ႈတေႃးၵမ်းသိုဝ်ႈ တင်းသွင်ပႃႈ သွင်ၾၢႆႇ ႁူမ်ႈမိူဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ် ပေႃးယဝ်ႉ ၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈသုတ်ႉတိၼ် ဝႃးမိုဝ်း ပိူဝ်ႈတႃႇတေၶဝ်ႈဢုပ်ႇၵၼ် ႁႃလွင်ႈလၢႆးတႃႇတေၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ၵၼ်ၵႂႃႇႁဝ်းၶႃႈတႄႉႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈၼေႃႈ။

ပေႃးႁဵတ်းလႆႈၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉၼႆ ဢၼ်ပိူၼ်ႈမႃးယူႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင်မၼ်း သေ သွၵ်ႇသႄႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ထႅၵ်ႇ လိူတ်ႈ ႁဝ်းသေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇၽၢမ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ တင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁဝ်းထၢင်ႇထိူမ် ၵၼ်ၸိူဝ်း ၼၼ်ႉမၼ်းတေ ထၢင်ႇၸႅင်ႈမႃး။ ပဵၼ်ၽႂ်ႁဵတ်း ပဵၼ်ၽူႈလႂ်ႁဵတ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ႁဝ်းသွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇႁဵတ်းတေႃႇၵၼ် ၵူၺ်းၼႂ်းၵၢင်ၼႆႉ မီးၵူၼ်းမႃးတွၵ်ႇ မႃးသႄႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈမီးၵူၼ်းဢၼ်မႃး ၸႅၵ်ႇလိူတ်ႈႁဝ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေထၢင်ႇၸႅင်ႈ လႅင်းႁၼ်မႃးယဝ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈတႄႉတေႁၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ၶႃႈၼေႃႈ။

တႃႇတေပဵၼ်လႆႈၸိူင်ႉၼင်ႇၼၼ်သမ်ႉ လူဝ်ႇဝႆႉၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ယၢဝ်း ဢၼ်ဝႃႈတင်းသွင်ပႃႈသွင်ၾၢႆႇ ၼႆႉၵူၺ်း ပဵၼ် ပိူဝ်ႈတႃႇ ႁဵတ်းပၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ဢၼ်ၼႆႉႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းပေႃးယုမ်ႇယမ်မၼ်ႈၸႂ်ၵႂႃႇ ယုမ်ႇယမ် တမ်းၸႂ်တမ်းၶေႃႈၵႂႃႇ လႆႈတႄႉတႄႉဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၵႃႈတၵ်းတေလႆႈ လူတ်းယွၼ်ႇ ၵိုတ်းယိုတ်း ပႅတ်ႈ လွင်ႈသႄႉသွမ်းသမ်ႇမုၵ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယဝ်ႉၼႆ- ႁဝ်းၶႃႈဢဝ်ၵႂၢမ်းၶေႃႈၼႆႉ ၾၢၵ်ႇထိုင်ပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈလႆႈပွင်ႇၸႂ် လႅင်းၸႂ်ၵၼ်ၵႂႃႇသေ တၢမ်တူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ်ၸွမ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈလွင်ႈႁဝ်းသမ်ႇမုၵ်ႈပုတ်ႈၶၢတ်ႈယူႇၾၢႆႇၼိုင်ႈ၊ သႄႉၾၢႆႇၼိုင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် ၵိုတ်းယိုတ်း ပႅတ်ႈ ႁူမ်ႈမိူဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်ၸိုင် ၽူႈလႂ်ၽႂ်ပဵၼ်ၽူႈၶဵၼ်တႄႉတႄႉ  ဢၼ်ၵဝ်းၵၢင်မၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေထၢင်ႇ ၸႅင်ႈႁၼ်ဢွၵ်ႇမႃးယူႇၼႆ ယွၼ်းၶွတ်ႇယွတ်ႈပၢႆၵႂၢမ်းဝႆႉတီႈၼႆႈၶႃႈ။

မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ

ႁိုၼ်းၵႃယၢင်း

25/08/2018

 

ဢၢၼ်ႇယဝ်ႉႁူမ်ႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်တီႈၼႆႈ

- Subscription -
- SHAN's Apps -spot_img

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း