ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 90 ပီ လူမ်းလႅင်ႉႁႅင်းယႂ်ႇ Cyclone Chido ၽတ်ႉထွင်းၶဝ်ႈ ၼႂ်းၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ (Mayotte) ၶွင်မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ (French) ဢၼ်မီးတီႈ ၼႂ်းၼမ်ႉသမုတ်ႊတရႃႊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် မၢတ်ႇၸဵပ်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။
လူမ်းလႅင်ႉ Cyclone Chido ၽတ်ႉထွင်းၶဝ်ႈ ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်းလိုၵ်း လူၺ်ႈႁႅင်းၽတ်ႉထွင်း 1 ၸူဝ်ႈမူင်း ထိုင် 124 လၵ်းပၢႆ။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူၼ်းယေး၊ ႁိူၼ်းတိူၵ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ၊ ႁူင်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ လူႉၵွႆတင်းၼမ်။
ၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ (Mayotte) ၼႆႉ ယၢၼ်ၵႆတင်းဝဵင်း ပႄႊရိတ်ႊ(Paris) 8,000 လၵ်းပၢႆ။ မီးႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ယူႇသဝ်း 3 သႅၼ်ပၢႆ ၊ ပဵၼ်ၵုၼ် ဢၼ်မီးၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼမ်လႄႈ ၽၢၼ်ၵိၼ်းလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ။ ၼႂ်းႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 4 ပုၼ်ႈၼၼ်ႉ တႃႇ 3 ပုၼ်ႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈၽၢၼ်ၵိၼ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈႁူပ်ႉပႃးပၼ်ႁႃ လွင်ႈဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းႁူဝ်သိပ်းပီ ဝႃႈၼႆ။
ၵူၺ်းၵႃႈ သင်တႅၵ်ႈၵၼ်တင်း ၵုၼ်တၢင်ႇဢၼ်ၸိုင် တီႈၵုၼ် မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte ၼႆႉ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈယူႇသဝ်း ၵူၼ်းမိူင်း သုင်ဝႆႉသေ မီးသုၼ်ႇလႆႈၸၢမ်ႇပူၺ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇပိူင်ၵၢၼ် ႁပ်ႉႁွင်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။
ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈၵုၼ် ၵူဝ်ႊမူဝ်ႊရေႃႊ (Comoros) သေ ၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇတီႈၵုၼ် မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte မီးၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်း မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – ႁႅင်း ၵၢၼ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးဝတ်းဝႂ်သေ ယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်းၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte ၼႆႉ မီး 1 သႅၼ်ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈပီ 1843 ၼၼ်ႉ ၾရင်ႇသဵတ်ႈ ၶႂၢၵ်ႈမိူင်းဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte ။ ထိုင်မႃးပီ 1904 ယိုတ်းသိမ်းဢဝ် ၵုၼ်ပႅၼ်တင်းသဵင်ႈ ပႃးၸဵမ်ၵုၼ် ၵူဝ်ႊမူဝ်ႊရေႊ Comoros ။
ၽွင်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 1974 ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်းၵုၼ် ၵူဝ်ႊမူဝ်ႊရေႊ Comoros တႃႇ 95% ဢွၼ် ၵၼ်တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵမ်ႉထႅမ် တႃႇၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇတႂ်ႈ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ ၵုမ်းၵမ်။ ၵူၼ်းမိူင်း တီႈၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte တႃႇ 63% သမ်ႉ တႅပ်းတတ်း သိုပ်ႇယူႇသဝ်းတႂ်ႈ မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ။
မိူဝ်ႈၽွင်းၵုၼ်တၢင်ႇဢၼ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ၽွင်းပီ 1975 ၼၼ်ႉ ၵုၼ်မႃႊယႅၵ်ႊ Mayotte သိုပ်ႇပဵၼ်ၵုၼ် ဢၼ်ယူႇၾၢႆႇတႂ်ႈ ပိူင်ၽွင်းငမ်း မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ DVB ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။
 ၶွင်မိူင်းၾရင်ႇသဵတ်ႈ (French) ဢၼ်မီးတီႈ ၼႂ်းၼမ်ႉသမုတ်ႊတရႃႊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ မီးၵူၼ်းလူႉတၢႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင် မၢတ်ႇၸဵပ်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 15/12/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။){kind=link}