လွင်ႈယူႇလီပၢႆးၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႂ်းၵႄႈပၼ်ႁႃ ပတိၵ်ႈ ၶၢတ်ႈ / ပၢင်တိုၵ်း

ယွၼ့်ပၼ်ႁႃ ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် ဢၼ်ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၶိုၼ်ႈယူႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့သေ ၵူၼ်းမိူင်း ၼပ့်ႁူဝ်လၢၼ့် လႆႈပၢႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ်ႁိူၼ်းယေး တီႈယူႇသဝ်း ၊ မၢင်ၸိူဝ်းသၢင်ႇတေႃႇတီႈလႂ်ၵေႃႈ လႆႈယူႇတီႈၼၼ်ႈ ။ ၼႂ်းၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသိူဝ်ၼၼ့် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းဢႃႇယု ပႆႇ တဵမ်ၵေႃႈ ပႃးတင်းၼမ် ။ ႁူဝ်ၼပ့်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးတႃႇ 40% ၼႆ့ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆ ၼႂ်းၽိုၼ် လိၵ်ႈ ႁၢႆးငၢၼ်း UNICEF ပီ 2024 ပႃးဝႆ့ၼင်ႇၼႆ ။

ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉတမ်းဝၢင်း မၢႆမီႈပၵ်းပိူင်ဝႆ့ဝႃႈ သင်မီးပၼ်ႁႃပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပၢင်တိုၵ်းမႃးၸိုင် ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈ 1- တီ့ၺွပ်းၶႃႈႁႅမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၊ 2-တေဢမ်ႇလႆႈ ဢဝ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဵတ်းသိုၵ်း ၊3- တေဢမ်ႇလႆႈပူၼ့်ပႅၼ်တၢင်းၵႃႇမ ၊ 4-တေဢမ်ႇလႆႈ ဢထမ်ႇမ သေ တီ့ၺွပ်းႁွင့်ၵႂႃႇ ၊ 5- တေဢမ်ႇလႆႈတိုၵ်းတေႃး ပိုတ်းယိုဝ်းဢွင်ႈတီႈ ႁူင်းယႃ လႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ၊ 6- တေဢမ်ႇလႆႈၶတ်းၶႂၢင်ႁေ့ႁၢမ်ႈ ၸုမ်းၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ်တူၺ်းထိုင်ၸွႆႈထႅမ်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆ့ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈတႄ့ ၺႃးပူၼ့်ပႅၼ်ဝႆ့တၢင်း (6) ၶေႃႈ ။ ယွၼ့်မီးလွင်ႈပူၼ့်ပႅၼ်ၼင်ႇၼႆလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႆႈလူ့တၢႆ ၊ လူ့သုမ်းၶိူင်ႈဢၢင်ႇၵႃႇတူဝ် ၶိင်း ၊ ၸိူဝ်းဢမ်ႇလူ့တၢႆသေ ၵိုတ်းသၢႆၸႂ်ဝႆ့ၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မီးမႃး ပၼ်ႁႃလွင်ႈယူႇလီ ပၢႆးၸႂ် ၶၢဝ်း ယၢဝ်း – ၼႆယဝ့်။

မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႇဢွၼ်ႇၸိူဝ်းယူႇသဝ်း ၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႆ့ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် ၵႂႃႇပွႆႇမၢၵ်ႇ ၼၼ့် သင်ဝႃႈငိၼ်းမႅၼ်ႈ သဵင်တႅၵ်ႇလင်သေဢၼ်ဢၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ ၶဝ်တေမေႃတူၵ်းၸႂ် ။ လွင်ႈ ၼႆ့ ပဵၼ်ၾၢင်ႁၢင်ႈ ဢၼ်တႄႇႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး ပၢႆးၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ ။ ဢမ်ႇႁိုင်သင် ငဝ်းလၢႆးၸၢင်ႈ တေမေႃႁၢဝ်ႈႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃး ။

လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်လႆႈယႂ်ႇသုင်ၶိုၼ်ႈမႃး တီႈၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ၼၼ့် ၸၢင်ႈမီးတိုဝ့် တၢင်းတႃႇတေပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၶမ်ၸႂ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း (PTSD – Post-Traumatic Stress Disorder) ၼမ်လိူဝ်သေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယူဝ်းယူဝ်း(ထမ်ႇမတႃႇ) 3 ပုၼ်ႈပၢႆၼႆ ၾၢႆႇၶူၼ့်ၶႂႃ့ လွင်ႈယူႇလီပၢႆးၸႂ်ၶဝ် ၸီ့ၸမ်ႈၼေဝႆ့ၼင်ႇၼႆ ။ တၢင်းပဵၼ်ၶမ်ၸႂ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း (PTSD – Post-Traumatic Stress Disorder) ၼႆ့ ပဵၼ်ၽွၼ်းတုမ့်ယွၼ်ႈဢၼ်မႃးၸွမ်း ဝၢႆးလင်ပၼ်ႁႃပၢင်တိုၵ်း (ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ) ယဝ့်တူဝ်ႈၵႂႃႇ ၼၼ့်  – ၼႆယဝ့် ။

သင်ဝႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇပဵၼ် PTSD ၼႆၸိုင် တေမီးၾၢင်ႁၢင်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ – ယဵဝ်ႈသႂ်ႇၽႃႈ ၊ ၼွၼ်းလပ်းယၢပ်ႇ ၊ ၼွၼ်းၾၼ်ႁၢႆ့ၵၢင်ၶိုၼ်း ၊ မီးလွင်ႈမႆႈၸႂ်ၼမ်ပူၼ့်ႁႅင်း ၊ ပၵ်းၸႂ်ယၢပ်ႇ ၊ သင် ဢမ်ႇလႆႈဝူၼ့်သေလွင်ႈလွင်ႈ ဢမ်ႇယူႇလႆႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆ့ ။ သင်ဝႃႈထိုင်ၸၼ့်ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးၸိုင် တေဢမ်ႇမေႃႁၼ် လွင်ႈလီတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၊ ဢမ်ႇမေႃဝႆ့ၵႃႈၶၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ဝူၼ့်သွၼ်ႇ တႃႇတေၶႃႈတူဝ်တၢႆ ၸိူဝ်းၼႆ့ ၼႆယဝ့်။

ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁူႉဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် PTSD တႄ့ႁႃ့ ဢမ်ႇၸပ်းၼႆၼၼ့်တႄ့ ပေႃးလႆႈတိူင်ႇပၢင်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်း ႁႃၶေႃႈတွပ်ႇၸွမ်း မေႃယႃၶဝ် ၸင်ႇတေၸၢင်ႈႁူႉႁၼ်လႆႈ ။ တႃႇတေ ယူတ်းယႃၼၼ့် ဢဝ်လွၵ်းလၢႆးပၢႆးၸႂ် လႄႈ ၵိၼ်ယႃႈယႃ လႆႈယူႇသေတႃႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁၢႆၵႂႃႇၼၼ့် တႄ့ယၢပ်ႇယဵၼ်းဝႆ့ယူႇ ။

သင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆ့ၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆ့မဝ်မၢင် ၊ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉဝႃႈ -ပေႃးထိုင် ၶၢဝ်းယၢမ်း တေႁၢႆ ၵူၺ်းၼႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် PTSD ၼၼ့်သင်ဢမ်ႇယူတ်းယႃၸိုင် ပၼ်ႁႃပၢႆးၸႂ်ၼၼ့် တေၸပ်းၸွမ်းတူဝ်မၼ်းၵႂႃႇတေႃႇၸူဝ်ႈ ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ယွၼ့်ပေႃႈမႄႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း မေႃမႆႈၸႂ်ပူၼ့်တီႈႁႅင်းလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ၵေႃႈ တေပဵၼ်မႃး ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မီးလွင်ႈ မေႃ မႆႈၸႂ်ပူၼ့်တီႈႁႅင်း ။ လွင်ႈၼႆ့တေသိုပ်ႇ ၽႄႈလၢမ်းၸပ်းၵၼ်ၵႂႃႇတေႃႇၸူဝ်ႈလုၵ်ႈ ပၢၼ်လၢၼ် ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ။

လွင်ႈတုမ့်တိူဝ့်ပၢႆးၸႂ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်မႃးယွၼ့်ပၢင်တိုၵ်းၼၼ့် မီးလွင်ႈတုမ့်ယွၼ်ႈထိုင်ပႃး ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း လႄႈ ၼိူဝ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း ဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈၼႆ  ၽူႈလူင့်လႅၼ်ႇၾၢႆႇပၢႆးၸႂ် ၵေႃ့ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ။

ယွၼ့်တၢင်းပဵၼ် covid-19 ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ့်ၶိူင်ႈမိၼ်သေ ပွႆႇမၢၵ်ႇ ၊ ပၢင်တိုၵ်း လႄႈ ၽေးသၽႃႇဝ ၸိူဝ်း ၼႆ့သေ ယိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မီးတိုဝ့်တၢင်းတႃႇတေပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ပၢႆးၸႂ် ။ မေႃယႃ ၽူႈလူင့် လႅၼ်ႇပၢႆးၸႂ်  ဢၼ်တေၵူတ်ႇထတ်းၸႅတ်ႈပၼ် တၢင်းပဵၼ်ၼၼ့်ၵေႃႈ တေႃႈ ၼင်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းယႂ်ႇ ဝဵင်းလူင် ယင်းႁႃယၢပ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ဝၢၼ်ႈမိူင်းသုၵ့်ယုင်ႈ ၼင်ႇ ၼႆ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပွင်ပဵၼ် ႁဵတ်းလႆႈၼၼ့် ႁႂ်ႈၸွႆႈထႅမ်လုမ်းလႃးတူၺ်းထိုင်ပၼ် လွင်ႈ ယူႇလီ ပၢႆးၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ။

သင်ဝႃႈတေၸွႆႈတူၺ်းထိုင် လုမ်းလႃးပၼ် လွင်ႈယူႇလီပၢႆးၸႂ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီႁဵတ်း သၢင်ႈပၼ်ၸွမ်းၼင်ႇၾၢႆႇတႂ်ႈၼႆ့ –

1. လၢတ်ႈတေႃႇၶဝ်

ၵၢၼ်လၢတ်ႈတေႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆ့ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၼႂ်းၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လူတ်း ယွမ်းလူင်းတႄ့တႄ့ဝႃႈဝႃႈ။ မိူဝ်ႈၽွင်းလၢတ်ႈတေႃႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ့် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ လၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၶဝ်ၾၢႆႇလဵဝ် ၊ တေလႆႈပၵ်းၸႂ်သေ ထွမ်ႇပၼ်ပႃး ၶေႃႈၵႂၢမ်းၼႂ်းၸႂ်ၶဝ် ။ မိူဝ်ႈၽွင်းလၢတ်ႈတေႃႇၶဝ်ၵူႈၵမ်းၼၼ့် ယႃႇပေလိုမ်းလၢတ်ႈပႃး ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်တေႁဵတ်း ႁႂ်ႈၶဝ် မီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်တူဝ်တဵမ်တီႈ လႄႈ ၶေႃႈၵႂၢမ်းပၼ်ႁႅင်းၸႂ်ၸိူဝ်းၼႆ့ ။

• ႁဵတ်းၼေ ႁႂ်ႈၶဝ်ႁူ့ဝႃႈ မုင့်ႁေႃႁိူၼ်းၼႆ့ ပဵၼ်တီႈဢၼ်မီးလွင်ႈဢုၼ်ႇၸႂ် တႃႇၶဝ်

“ပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးၵေႃႈယဝ့် တိုၵ့်မီးမုင့်ႁေႃႁိူၼ်းဢၼ်တေၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ယူႇ ” လွင်ႈယုမ်ႇယမ် ဢၼ်ၼႆ့ ယင်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း(ထမ်ႇမတႃႇ) ၶဝ် မီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၾၢႆႇပၢႆးၸႂ်မႃး ၵွၼ်ႇ။ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းလႆႈလူ့သုမ်းမုင့်ႁေႃႁိူၼ်းၵႂႃႇၸိုင် ထုၵ်ႇလီဢွၼ် ၵၼ်ၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းပၼ် တူင်ႇဝူင်းဢၼ်မီးလွင်ႈဢုၼ်ႇၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇမုင့်ႁေႃႁိူၼ်း ပၼ် မၼ်း ။

• သိူင်ႇသိမ်းဝႆ့ပၼ်ၶၢဝ်ႇငၢဝ်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ဢမ်ႇလီ

လွင်ႈပိၵ့်ဢိုတ်းၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၼႆ့ မၵ်းမၼ်ႈဝႆ့ဝႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ပူၼ့်ပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ် ၵူၼ်းၼႆသေတႃ့ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းဢၼ်မီးပၼ်ႁႃပၢႆးၸႂ်ၼၼ့်တႄ့ ထုၵ်ႇလီၾၢင့် ယႃႇႁႂ်ႈ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢမ်ႇလီၼၼ့် ထိုင်ႁူၶဝ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်တင်းမူတ်း ။ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းဢမ်ႇလီၼၼ့် တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ်ႁူ့လႃးလႃးၼႆတႄ့ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ။ တေလႆႈမေႃၸႅၵ်ႇၽႄသေ ပၼ်ႁႂ်ႈၶဝ်ႁူ့ၵမ်းဢိတ်းဢိတ်း – ၼႆယဝ့်။

• ဝႆ့ၵႃႈၶၼ်လွင်ႈဢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸွႆႈထႅမ်

လွင်ႈဢၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸွႆႈထႅမ်ၼၼ့် ပဵၼ်လွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ဢၼ်လဵၵ့်ၼွႆ့ၵေႃႈလီ ၊ ဢမ်ႇ လူဝ်ႇဢမ်ႇၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းၵေႃႈလီ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵူႈဢၼ်ၼၼ့် ႁႂ်ႈမေႃဝႆ့ၵႃႈၶၼ်သေ  လၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းငိၼ်းၸူမ်းပၼ်ၶဝ် ။ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸိူင့်ၼႆ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈဝူၼ့်ဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ် ၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ပိူၼ်ႈပွႆႇပႅတ်ႈ ပၢႆးဝူၼ့်ဢၼ်ၼႆ့ တေ ၸပ်းၵိုၵ်းၸွမ်းၶဝ်ၵႂႃႇ ။ ယွၼ့်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈတုမ့်တိူဝ့် ပၢႆးၸႂ်လႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇ ႁၢင်ႇၵႆၵၼ်ၵႂႃႇတၢင်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ။ ယင်းပဵၼ်ပႃး ဢၼ်ၵမ့်ယွင် တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းၼႂ်းၸႂ်ၶဝ် လူတ်းယွမ်းႁၢႆၵႂႃႇလႆႈ – ၼႆယဝ့်။

• ႁွင့်ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၊ ၸၼ်ႁၢင်ႈ ၊ ၶႆႈၼေဢပုမ်ႇ

ၵၢၼ်ႁွင့်ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၊ ၸၼ်ႁၢင်ႈ ၊ ၶႆႈဢပုမ်ႇၼႆ့ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ယၢၼ်ၵႆ ၵၼ်တင်း လွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းၼႂ်းၸႂ် ။ ၵၢၼ်ၶႆႈဢပုမ်ႇၼေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ် တိုၵ့်ၼုမ်ႇၼႆ့ မိူၼ်ၵၼ်တၢင်း ၶတ်းၸႂ် ၵေႃႇသၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး ၵူၼ်းမီးၼမ့်ၸႂ်ႁၢင်ႈလီ ၵႂႃႇပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ် ။

သင်ဝႃႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼႆ့ၸိုင် တေပဵၼ်ဢၼ်ၵမ့်ယွင်ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ပၢႆးၸႂ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၼႂ်းပိုၼ့်တီႈ ပၢင်တိုၵ်းလိူင်ႇၼမ်ၼၼ့်ယူႇ ။

လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်မီးၼႂ်းလုမ်ႈၾႃ့ 6 ၵေႃ့ၼႆ့ တႃႇ 1 ၵေႃ့ယူႇသဝ်းဝႆ့ ၼႂ်း ပိုၼ့်တီႈ ဢၼ် ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း လႄႈ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈသုၵ့်ယုင်ႈဢူၼ်ၵဝ်း ။ ပေႃးဢဝ် ႁူဝ်ၼပ့်သႃႈၸိုင် မီး 449 လၢၼ့်ၵေႃ့ၼႆ Save the Children International ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆ့ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်း မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ့ ယွၼ့်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းသေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းလူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တီႈဢေႇ သုတ်းမီး 6 လၢၼ့်ပၢႆ UNICEF လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ တႃႇတေၸၢင်ႈၶဝ်ႈၸွႆႈထႅမ် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ တီႈၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ့် ၸုမ်းၵူႈမိူင်းမိူင်းၶဝ် ၶတ်းၸႂ်တုၵ်းယွၼ်း ၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ့်မႃး လၢႆပီ သေတႃ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈသင်မႃး – ဝႃႈၼႆ။

(မိူဝ်ႈပီ 2009 ပူၼ့်မႃးၼၼ့် တွၼ်ႈတႃႇတေၸွႆႈထႅမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းလႆႈတုမ့်တိူဝ့် ယွၼ့် ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆသေ Watchlist on Children and Armed Conflict ဢွၵ်ႇၽိုၼ် လိၵ်ႈႁၢႆးငၢႆးဢၼ်မီးၸိုဝ်းဝႃႈ ‘No More Denial’ တုၵ်းယွၼ်းတီႈ လူင်ပွင် ၸိုင်ႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ  တႃ့ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈသင်မႃး) ၼႆယဝ့် ။