ႁွင်ႈၵၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈတင်းသဵင်ႈလႄႈ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းတင်းသဵင်ႈ ၶွင်ၸုမ်းၽွင်းငမ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၼႂ်းတွၼ်ႈလိၼ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းမၢႆ 1 ၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ASEAN ၊ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ (American) လႄႈ ၸိူဝ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း တေဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈ ပၢင်ၵုမ်ၵူႈမိူင်း မိူင်း ဢၼ် ၵဵဝ်ႇတင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ။
တေဢမ်ႇလႆႈႁူပ်ႉထူပ်း ထၢမ်တွပ်ႇလူၺ်ႈတင်းသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ မိူင်းဝၼ်းတူၵ်း ပႃးၸဵမ်ဢမေႊရိၵၼ်ႊ တေ ဢမ်ႇလႆႈလၢတ်ႈဢွၵ်ႇ ၶေႃႈႁပ်ႉႁၼ်ၼိူဝ်လိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆ လႆႈႁၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ပၼ်ၾၢင်ႉ ၼႂ်းတပ်ႉၶဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 9 ပူၼ်ႉမႃး မႅၼ်ႈၵၼ်တင်း ဝၼ်းပၢင်ၵုမ်ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ တီႈ မိူင်းလၢဝ်း ဢၼ်တႄႇၸတ်း ဝၼ်းတီႈ 6 တေႃႇ 11 ၼၼ်ႉလီလီလႄႈ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၼႆႉ တေ ဢမ်ႇလွတ်ႈလႆႈ ၽီမိုဝ်းမိူင်းၶႄႇ တင်ႈၸႂ်ၼႄသၼ်ႊယႃႊဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၶႄႇ တၵ်းတေၸုၵ်းမၼ်ႈၼိူဝ် ႁူဝ်ႉသၢမ်ႁၢဝ်း ဢၼ်ယူႇတီႈ ၶုၼ်ၽွင်းလူင် ဝၢင်ယီႈ လၢတ်ႈမႃးပႆႇႁိုင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ၼႆယူႇ။
ၵွၼ်ႇပႆႇတႄႇ ပၢင်ၵုမ်ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ တီႈမိူင်းလၢဝ်း လႆႈႁၼ်မိူင်းဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီးသျႃႊ(Indonesia) ၸတ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ႈၼႃႈ ဝၼ်းတီႈ 3 တေႃႇ 5 ။ဢဝ်ၸဵမ်ၸုမ်းႁူဝ်ၼႃႈ ဢႃႊသီႊယၼ်ႊ 3 မိူင်း ၽူႈ တႅၼ်းတၢင်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း UN , EU , UK လႄႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၾၢႆႇဢႃႊသီႊယၼ်ႊ ၶွင်ၵျပၢၼ်ႊ (Japan) လႄႈမိူင်းထႆး ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၸၼ်ႉသုင် ၶွင်ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊ (India) လႄႈ တူဝ်တႅၼ်း ၶွင်ၼေႃႇဝူၺ်း (Norway)၊ ဢေႃႊသတြေးလျႃး (Australia)၊ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈပႃး။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ တေလႆႈႁူပ်ႉဢုပ်ႇၸွမ်း ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းၶတ်းၶၢၼ်ႉ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတေႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်း SAC ဢဝ်ၸဵမ် NUG , K3C , RCSS ,PRCF ၸိူဝ်းၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇႁူမ်ႈႁႃလၢႆးၵႄႈ ပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ။ တီႈၼၼ်ႈ မိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇယွမ်းၵႂႃႇၶဝ်ႈပႃး။ ၸင်ႇၼၼ် ၼႂ်း K3C ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁၼ်ပႃးမႃး KIO ႁိုဝ်ၼႆ ယၼ်ၼိူဝ်ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶွင် MNDAA သေ လီလႆႈဝူၼ်ႉယူႇ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈသေ တေဢမ်ႇႁႂ်ႈလႆႈ ပဵၼ်သိုၵ်းၵၢင်မိူင်း၊ တေဢမ်ႇဝဵၼ်ႉ ပွႆႇပႅတ်ႈၼွၵ်ႈ ၶွပ်ႇ ASEAN ၊ ၸိူဝ်းမိူင်းၾၢႆႇၼွၵ်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈၵႅဝ်ၸွမ်းဝႃႈ ၼႆၵေႃႈယႃႇ တၢမ်တူဝ်မိူင်းၶႄႇတႄႉ ယူႇလင်ၽႃႈၵင်ႈသေ ႁဵတ်းပႃး ၽူႈၼမ်းၸိူင်းၸီႉၸမ်ႈယူႇ ၼင်ႇၸဝ်ႈၶွင် ငဝ်ႈတူၼ်ႈၵမ်းသိုဝ်ႈယဝ်ႉ။
ႁူႉယူႇလွင်ႈဝႃႈ မိူင်းၶႄႇၼႆႉ ႁဵတ်းၽီသွင်ၼႃႈ ၽႃႉသွင်ၶူမ်းသေ လိင်ႉလွၵ်းတေႃႇမိူင်းလုမ်ႈၾႃႉ ၼႆ ၵေႃႈ လၢႆးလႃႈ။ ပိူင်လူင်သုတ်းတႄႉ မၼ်းၵူဝ်ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၶဝ်ႈၸိမ်ၸွမ်းၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်း ၸင်ႇတူၵ်းလူင်းၸွမ်း ဢမေႊရိ ၵၼ်ႊဝႆႉဝႃႈ ၵဵဝ်ႇလိူင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တေပွႆႇႁႂ်ႈ ASEAN ၸတ်းပွင်ၵႄႈလိတ်ႈၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ဢၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၶဝ် တေဢွၼ်ဢဝ်ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း ပိူဝ်ႈတႃႇလွတ်ႈပဵၼ်သိုၵ်းတၢႆတၢင် မိူင်းႁႅင်းယႂ်ႇလူင်သွင်မိူင်းႁိုဝ်ၼႆ တႃႉလီၶႆႈၸႂ်ၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဢၢၼ်းပွင်မိူင်းတႄႉတႄႉၸိုင် ဢမ်ႇဝႃႈ ၾၢႆႇလႂ်တၵ်းလႆႈဝူၼ်ႉႁၼ် တႃႇလွတ်ႈပၢၼ်ၶီႈၸႂ်ႉ ပႂ်ႉၵိူၼ်ႇၶွင်ႁိူၼ်းလူင်ပိူၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပေႃးႁိဝ်ႈၸင်ႈတင်း ASEAN ၼႆ မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၶႃႇလႃႇ တႃႇၽႂ်ၵႃႈႁိုဝ်သႄႈ။ ၶႄႇလႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈယူႇသေတႃႉ ႁႂ်ႈပေႃးထိုင်တီႈ ပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ ASEAN တင်းလုမ်ႈတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇသိူဝ်းလႆႈသႄႈ။
ၵွပ်ႈၼႆ ဢဝ်ႁႅင်း ASEAN သေ ၸၢင်ႈၵွၼ်းၵိူင်ႈတေႃႇၶႄႇ ၼင်ႇႁိုဝ် မၼ်းတေတိုဝ်းၵမ် ၸွမ်းပိူင်တြႃး ၵူႈမိူင်းမိူင်းသေ သိုဝ်ႇသၢၼ်ၶဝ်ႈဢွၵ်ႇတေႃႇ မိူင်းႁဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းႁႃးၵူႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႄႈ ၵူႈၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ တင်းလၢႆ တေလႆႈႁူမ်ႈၶေႃႈသဵင် သူပ်းၵႂၢမ်းၵၼ် ဢွၼ်တင်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈၵွၼ်းၵိူင်ႈလႆႈယဝ်ႉ။
ASEAN ႁူမ်ႈ တူၵ်းလူင်းလႆႈၸႂ်ၵၼ်ဝႆႉၵႂၢမ်း 5 ၶေႃႈ။ တေလႆႈၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ တေလႆႈ မီးလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းတုၵ်ႉယၢၵ်ႈထူပ်းၽေး တေလႆႈၶဝ်ႈႁႃၵႄႈလိတ်ႈ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈၵၢၼ်မိူင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ယူႇတီႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁူဝ်ၼႃႈ ASEAN တေလႆႈမွပ်ႈၶၢၼ်း ၽူႈတႅၼ်းတၢင်ၶိုၵ်ႉတွၼ်းသေ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းၸွႆႈ ၵႄႈၶႆၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ တူၵ်းလူင်းလႆႈ 3 ပီပၢႆ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပႆႇၽေႃႇသၢင်ႈ ပဵၼ် ၼမ်ႉပဵၼ်တူဝ်လႆႈ၊ ယွၼ်ႉ SAC ဢမ်ႇယွမ်ႇယွၼ်း လွင်ႈပိုတ်းတိုၵ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵွပ်ႈၼၼ် ASAEN ၵေႃႈ ၸင်ႇမၢင်ပႅတ်ႈ SAC ဢမ်ႇယွမ်းမွၵ်ႇၸိူဝ်း ၽူႈၵွၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပၢင် ၵုမ် ASEAN ။ SAC ၵေႃႈ ၶွမ်ႈၶတ်းၶိုၼ်းသေ ဢမ်ႇယွမ်းပွႆႇၸၼ်ႉတႂ်ႈၶဝ် ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်း။ ၼႂ်းၵႄႈၼႆႉ ဢိၼ်ႊတူဝ်ႊၼီးသျႃႊ ႁဵတ်းၶဵဝ်ယူႇၵၢင်သေ မွၵ်ႇႁွင်ႉၵူႈပႃႈၾၢႆႇ ႁူပ်ႉဢုပ်ႇၵၼ်လၢႆပွၵ်ႈယူႇ။ ပႅၵ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းသုင်သုတ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈၵေႃႈ ၸဵမ် NUG ပႃးတင်း SAC ၶဝ်ႈႁူမ်ႈပႃးၸွမ်း ၵမ်ႈၼမ်ယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တင်းသွင်ၾၢႆႇဢမ်ႇယွမ်းယိုၼ်ႈ ႁဵတ်းတူဝ်ၸၢင်ႉသရေႇမႃသေ ၶဵင်ႈၶႅင်မႃၼင်ႇ ၵၼ်။
ပၢႆပႅတ်ႉလႅၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈပွႆႇၽူႈလႂ် ၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၼႆၵွၼ်ႇ။ ၾၢႆႇၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႄႉ ဢမ်ႇတၵ်းသဵင်ႈ။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ထိုင်ၺႃးၵမ်းမိူင်းလၢဝ်း ႁဵတ်းႁူဝ်ၼႃႈ ASEAN ယဝ်ႉလႄႈ ယူဝ်မိူင်းၶႄႇ တေသုမ်ႇငုမ်းပႅတ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ် ASEAN ႁိုဝ်ၼႆ လႆႈငမ်းငဝ်းယူႇသေတႃႉ ယွၼ်းၸႂ်ႉလၢႆး သၢမ်ၶႃၵဵင်း Troika ယိပ်းၵမ်ဝႆႉ ယဝ်ႉလႄႈ ၶႄႇၵေႃႈ ဢမ်ႇထၢင်ႇႁၢင်ႈႁဵတ်း ၵမ်းသိုဝ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၼၼ်သေတႃႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းႁဝ်း တႄႉ ပဵၼ်တိၼ်ပဵၼ်မိုဝ်းမၼ်းသဵင်ႈ၊ ၸႂ်ႉပလွင်ႈ TNLA ၵိုတ်းတိုၵ်း၊ ၸႂ်ႉၶႄႇၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ထွႆ ပၼ်လႃႈသဵဝ်ႈ၊ လွၵ်ႈငိုတ်ႈပႃးဝႃႉလႄႈ မိူင်းလႃး တၵ်းတေဢမ်ႇလႆႈၸွႆႈ ပလွင်ႈတင်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ။
ထႃႈဢမ်ႇထွမ်ႇ တေႁဵတ်းတႅပ်းႁႃႈတႅပ်း မိူၼ်ႁဵတ်းတီႈ ပလွင်ႈတင်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈသမ်ႉ မိပ်ႈငႅၼ်း ႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ SAC ၶိုင်ႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ၵႃႈဢမ်ႇႁဵတ်း ဢမ်ႇၸူး။
လၢႆးၵၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁူႉယူႇဝႃႈ ၶႄႇတူၺ်းတႃႇပုၼ်ႈပၢင်ႈသုၼ်ႇမိူင်းမၼ်းပဵၼ်ယႂ်ႇလႄႈ ၸတ်းၶိုင်ၵူၺ်းၵေႃႈယႃႇ သင်ၶႂ်ႈလွတ်ႈပဵၼ် ၶမ်းတၢႆတၢင် ၼႂ်းၵႄႈၶႄႇလႄႈ ဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၶဵင်ႇမင်ႁူဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈႁႃႁၼ် ႁူးဢွၵ်ႇယူႇ ၽွင်ႈ။ ယူႇၾၢႆႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၼႆႉ ပေႃးတေဝႃႈ ၵႃႈၸူဝ်ႈ SAC ဢမ်ႇ ယွမ်းထွႆ ဢွၵ်ႇၼႂ်းတူင်ႇၵၢၼ်မိူင်း ႁဝ်းတိုၼ်းဢမ်ႇယွမ်းဢုပ်ႇ ၼႆၸိုင် ၸွင်ႇသမ်ႉ တေႁၢမ်ႈလႆႈပၢင် လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ် SAC တေဢဝ်ႁႅင်းမိူင်းၶႄႇသေ ၸိုၼ်ႇၶိုင်ၼၼ်ႉ ႁိုဝ်။
SAC ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႄးဝႃႈ ဢူၺ်းလီၶဝ် ပဵၼ်ၸုမ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉၼႆသေ ထၢင်ႇႁၢင်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတႅၵ်ႇသႂ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းယူႇ လူၺ်ႈမိူင်းၶႄႇ လပ်းၶွၼ်ၼိုင်ႈ မိုၼ်းၶွၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွင်ႇၸၢင်ႈမီးလႆႈ လၢႆး တုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း ႁႂ်ႈထိုင်တီႈပေႉပုၼ်ႈ။
ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈဢမေႊရိၵၼ်ႊ တေယူႇတၢင်းလင်သေ ၸွႆႈၼၼ်ႉလူး ၸွင်ႇၼႄႉ ၼွၼ်းတၢႆတူဝ်ဝႃႈ တေၽုၵ်းပၼ်လႆႈ ဢုၵ်းသုၵ်းဢူၺ်ႈသူၺ်ႈ မိူၼ်ၶဝ်ၸွႆႈ ယူႊၶရဵၼ်ႊ (Ukraine)၊ ဢိတ်ႉသ်ရေႊ (Israel) ၶဝ်ၼၼ်ႉႁိုဝ်။
မိူင်းဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၼႆႉ တိူၵ်ႈတီႈဢမ်ႇပွင်ပၼ်ၽွၼ်းလီၵေႃႈ ၽွၼ်းႁၢႆႉတႄႉ ၸၢင်ႈပၼ်လႆႈၵမ်းသိုဝ်ႈၼႆ တၵ်းလူဝ်ႇၾၢင်ႉထိုင်ၵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။
ယၢမ်းၼင်ႇၼႆ SAC ၵေႃႈ တင်းၶဵင်ႈႁႅင်းပိုတ်းတိုၵ်း တင်းပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ႁႂ်ႈဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်းယူႇ၊ ASEAN ၵေႃႈ တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ႁႂ်ႈဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ် လူၺ်ႈၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ်ၶႄႇလႄႈ ဢမေႊရိၵၼ်ႊယူႇ၊ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁႅင်း ၸွႆႈ တီႈၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေယိုဝ်ႈယိုတ်းၵႂႃႇ ပေႃးၼႆၸိုင် တႃႉၶိုင်မိပ်ႇႁႂ်ႈ SAC ယွမ်းဢုပ်ႇဝႃႈ ၵွၼ်ႇပႆႇပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တေႁႃလၢႆးဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈ တူင်ႇၵၢၼ်မိူင်း ၵႂႃႇယူႇၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း တေပဵၼ်လၢႆးလၵ်းလႅမ် တူၺ်းတေႃႇၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၼႃႈတႃၸိုင်ႈမိူင်း ၼႆၶႃႈဢေႃႈ။