ၸဵမ်မိူဝ်ႈၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ တႄႇယိုတ်းဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်း တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၼ်ႇၵၢၼ်လႆႈလီ တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။
ၶၼ်ငိုၼ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ တူၵ်းယဝ်ႉသိုပ်ႇတူၵ်းထႅင်ႈ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵူႈသႅၼ်းပုင်ႈၶိုၼ်ႈ ၸဵမ်ဢဝ်ၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆ ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၼႂ်း ၼႃႈႁိူၼ်းၵူႈဝၼ်းဝၼ်းလႄႈ ယႃႈယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈယႂ်ႇၶၼ်လူင်မူတ်း။ ပေႃးပဵၼ် ၵူၼ်းႁႃၸဝ်ႉၵိၼ်ၶမ်ႈယိင်ႈၶႅၼ်းလႆႈ ၼၵ်းၸႂ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးသမ်ႉ ၶၢတ်ႇထႅင်ႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵိၼ်းၸႂ်ထႅင်ႈ။
ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇသမ်ႉ လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်း၊ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်ႉမၼ်း ၸၢၵ်ႈၼမ်ႉမၼ်းၵႃး။ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း – ပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ ၸဝ်ႈရူတ်ႉၸဝ်ႈၵႃး ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇတေႃႉၶူဝ်းၵုၼ်ႇ တႃႇဢွၵ်ႇတႃႈပႆတၢင်း။ ဢၼ်လိူဝ်ႁႅင်းတႄႉ တေႃႇတေႃႉၶိူင်ႈၶူဝ်း ၵမ်ႉထႅမ် သူင်ႇၸူးၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ၵူႈတီႈၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵေႃႈ ယၢပ်ႇယဵၼ်း။
တႃႇတေၵႂႃႇထႅမ်ၼမ်ႉမၼ်း တီႈႁၢၼ်ႉၶၢႆၼမ်ႉမၼ်းတီႈလႂ်ၵေႃႈ လႆႈၵႂႃႇၼွၼ်းတုမ်း ၶဝ်ႈထႅဝ်ပႂ်ႉသုတ်းၶိုၼ်း သုတ်းဝၼ်း။ မၢင်ၸိူဝ်း ၵႂႃႇပႂ်ႉယူႇၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈၼႆသေ ဢမ်ႇလႆႈသိုဝ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈထႅမ်သေ လႆႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း ၵေႃႈမီး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ –
“ၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ႁႃယၢပ်ႇဝႆႉဢိူဝ်း။ မၢင်ပွၵ်ႈလုၵ်ႉၵႂႃႇၸဵမ်ၸဝ်ႉသေ ဢမ်ႇလႆႈသႂ်ႇ ၶိုၼ်းလႆႈပွၵ်ႈမႃး ၶိုၼ်းၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ သႅင်ႇလႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်ႈၵႃႈမၼ်းသေၶၢႆ ။ ပေႃးတေဢွၵ်ႇတၢင်းၵႆတႄႉ လႆႈၵႂႃႇပႂ်ႉဝႆႉတီႈပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်းမွၵ်ႈ ဝၼ်းသွင်ဝၼ်းၼႆႉ ၸင်ႇတေလႆႈသႂ်ႇ။ လႆႈၵႂႃႇၸဵမ်ၸဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈလမ်း လႂ်ၵေႃႈ ၶဝ်သႂ်ႇပၼ် တႃႇငိုၼ်းသၢမ်မိုၼ်ႇ ။ 7 မူင်း ၵၢင်ၼႂ် ၶဝ်ၸင်ႇထႅမ်ပၼ်။ ပေႃးၵႂႃႇတူၵ်းလိုၼ်းၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းပိူၼ်ႈမူတ်းပႅတ်ႈသေ လႆႈၵႂႃႇလၢႆ မႃးလၢႆၵူၺ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။
တႄႇဢဝ် ႁၢင်လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼၼ်ႉမႃး လႆႈဝႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၶၢတ်ႇႁႅင်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းလူင်တူၼ်ႈတီးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း ပေႃးလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇၶဝ်ႈထႅဝ် ပႂ်ႉသိုဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ တီႈပၢမ်ႉၼမ်ႉမၼ်း BOC သုတ်းဝၼ်း။
ထႅင်ႈလၢႆၸႄႈဝဵင်းၵေႃႈ ၸဝ်ႈရူတ်ႉၸဝ်ႈၵႃး ၵမ်ႈၼမ် လႆႈၵိုတ်းလိုဝ်ႈဝႆႉ၊ ႁၢမ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း။ ၸိူဝ်းမီး ၵၢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇၵေႃႈ 2-3 ဝၼ်း ၸင်ႇဢွၵ်ႇတၢင်း လႆႈၼိုင်ႈပွၵ်ႈၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇ ၸိူင်ႉၼႆသေ ၵၢၼ်ငၢၼ်းၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇပၼ်ႇၵၢၼ်လႆႈလီ။ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇမီး ငိုၼ်းၶဝ်ႈ ၸဝ်ႈၵႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။
ၽွင်းၼမ်ႉမၼ်း ႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇယူႇၼႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢဝ်တိုဝ်ႉတၢင်းလီသေ လၵ်ႉလွမ်သိုဝ်ႉၶၢႆၼမ်ႉ မၼ်းၸၢၵ်ႈ ၼႂ်းလွၵ်းၵၢတ်ႇမိုတ်ႉ သိုဝ်ႉၵႃႈထုၵ်ႇၵႃႈပေႃးသေ သမ်ႉၶၢႆတေႃႇၶိုၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းလူဝ်ႇ ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်သုင်။ ပၼ်ႁႃၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်း တီႈဝဵင်းယႂႃႇငၢၼ်ႇ ဢုမ်ႇပဝ်း (ဢွင်ႇပၢၼ်း) ၊ သီႇသႅင်ႇ ၊ တူၼ်ႈတီး ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈထူပ်းလႆႈ ၺႃး ။ ၼိုင်ႈလိတ်ႉလႂ် ၶၢႆထိုင်ၼိုင်ႈမိုၼ်ႇပျႃး။ ၸိူဝ်းတၢင်ႇ ၶၢႆၼႂ်းဢွၼ်ႊလၢႆႊၵေႃႈမီးလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပႆႇယိုတ်းမိူင်းတႄႉ ၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၼိုင်ႈလိတ်ႉ မီးၼႂ်းၵႄႈ 1,000 – 1,500 ၵူၺ်းသေတႃႉ ဝၢႆးၼႆႉတႄႉ ၶၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈသုင်ယဝ်ႉသုင်ထႅင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းၵဵင်းတုင်ၼႆႉ ၼိုင်ႈလိတ်ႉလႂ် လႆႈသိုဝ်ႉ 7,000 ပျႃး ။ မီးၶၼ်မၼ်းၶိုၼ်ႈၵူၺ်း ၶၼ်မၼ်းလူင်း ၶိုၼ်းပႆႇမီးသေပွၵ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးလၢႆတီႈ မီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်ဝႆႉလႄႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၵေႃႈ ၵူဝ်မီးပၢင်တိုၵ်းၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ၸိူဝ်းသိုဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၵဵပ်းဝႆႉၵေႃႈမီးယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ –
“ၵႃႈၶိုၼ်ႈမႃးတႄႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼိုင်ႈလိတ်ႉလႂ် 7,000 ဝႃႈ။ ပေႃးလူတ်းၵႂႃႇၵေႃႈ 6,800 ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ လႆႈဝႃႈ ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ။ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ သိုဝ်ႉဝႆႉပဵၼ်ပုင်းပဵၼ်ပုင်းၵေႃႈ မီးယွၼ်ႉၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း။ ၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ်၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈ ၵႃႈၶိုၼ်ႈမူတ်း။ ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ၵႂႃႇမႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈလႄႈ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈသိုဝ်ႉၸႂ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။
ယွၼ်ႉၶၼ်ၼမ်ႉမၼ်း ပုင်ႈၶိုၼ်ႈၸိူင်ႉၼႆသေ ၵႃႈဝႂ်ရူတ်ႉၵႃး ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵေႃႈ ပုင်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်း၊ မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ သႅၼ်း 5-6 ႁဵင်ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပုင်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် 2-3 မိုၼ်ႇပျႃး။ ဝၢၼ်ႈဝဵင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇ လႆႈၾႆးၾႃႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ၸႂ်ႉၸၢၵ်ႈၾႆး။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈၵႃႈယႂ်ႇ ၊ ႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇလႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉၸၢၵ်ႈၾႆး။ ပိုၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇလႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼၼ်ႉ ပေႃးလႆႈသိုဝ်ႉ သႅင်ၾႆးသူဝ်ႊလႃႊ (Sola) ၸႂ်ႉဢဝ် လႆႈႁူႉၼင်ႇၼႆ။
ၵၢပ်ႈယၢမ်းလဵဝ် ၵၢၼ်ငၢၼ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ လႆႈပိုင်ႈၾႆးၾႃႉသေပၼ်ႇၵၢၼ် ၸဵမ်ဢဝ်ႁူင်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇ တၢင်းၵိၼ်ၵူႈသႅၼ်းသႅၼ်း၊ ၵၢၼ်ႁဵတ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆးလႄႈ ႁၢၼ်ႉမႄးရူတ်ႉၵႃး ၊ ႁၢၼ်ႉမႄး ၾူၼ်းမႄးၶွမ်ႊလႄႈ ဢွင်ႈတီႈ တႃႇၽႃႇတတ်းယူတ်းယႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ။
ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၼႆႉသမ်ႉ ၾႆးၾႃႉဢမ်ႇလႆႈၽဵင်ႇ ဢမ်ႇလႆႈတႃႇသေႇယဝ်ႉလႄႈ ပၼ်ႇၵၢၼ်ယၢပ်ႇ။ တေၸႂ်ႉၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈသေ ပၼ်ႇၵၢၼ်ၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈသမ်ႉ ႁႃသိုဝ်ႉယၢပ်ႇလႄႈ တႃႇႁႂ်ႈမီးၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ၶိုတ်းတၼ်း ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၼႂ်းၸုမ်းတူင်ႇၵူၼ်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈ ။
