တႄႇဢဝ် ႁူဝ်လိူၼ်ၾႅပ်ႊပိဝ်ႊရီႊ 2024 ၼၼ်ႉမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢႃယု တဵမ် 18 ပီ ၶိုၼ်ႈ ၼိူဝ် တေလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆသေ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၶႂ်ႈၵႂႃႇ ၵၢင်ႉၵႄႉၼႂ်းပွၵ်ႉ/ ဢိူင်ႇ ၸင်ႇသူၼ်းဢီးႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်း ၵႃႇ ၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇတႅၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တဵၵ်းႁႂ်ႈၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ် လူင်းၵဵပ်းငိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်း တႃႇၸၢင်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းသိုၵ်း ၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် 3 မိုၼ်ႇပျႃး။
ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၵဵပ်းငိုၼ်းၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၺႃးမႃးဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ တေၵဵပ်းၵူႈလိူၼ်ၼႆထႅင်ႈလႄႈ ယိင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မႆႈၸႂ်ဝႆႉႁင်းၽႂ်မၼ်း ဝႃႈၼႆ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 30/7/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 9 မူင်းၼၼ်ႉ ၵၢင်ႉၵႄႇဢိူင်ႇဝၢၼ်ႈ တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇ လႆႈၶေႃႈၸီႉသင်ႇတီႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ႁွင်ႉၵူၼ်းမိူင်းဢုပ်ႇၵုမ် တႃႇၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇထႅင်ႈ ပေႃးၼပ်ႉပႃးပွၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၵွၼ်ႇၼႃႈၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ် ပႆႇႁွင်ႉဢုပ်ႇၵုမ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ၸႂ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁွင်ႉထူပ်းၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ်သေ သူၼ်းဢီးႁႂ်ႈၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇထႅင်ႈ။ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၸူၵ်းမႄးဢဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ႁႂ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း တႃႇ ၶဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းသမ်ႉ ဢမ်ႇၽွမ်ႉ တႃႇတေပၼ်လုၵ်ႈလၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂႃႇလႄႈ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ် ဢၼ်ယူႇတႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇတဵၵ်းၸႂ်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇတႅၼ်း။
ၵႃႈၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇတႅၼ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈၵေႃႉလႂ် လႆႈၸၢင်ႈဢမ်ႇယွမ်း 30 သႅၼ်ပျႃး ယွၼ်ႉၼၼ် ၽႂ်မီးလုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႈ ၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ် ၵဵပ်းငိုၼ်းၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် 3 မိုၼ်ႇပျႃးၼႆ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –
“သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁွင်ႉထူပ်းၵၢင်ႉၵႄႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈသေ ဝၢႆးၼႆႉသမ်ႉ ၵၢင်ႉၵႄႇသမ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးသင်ႇ လၢတ်ႈၵူၼ်းမိူင်းဝႃႈ တေၵဵပ်းသိုၵ်းမႂ်ႇပၼ် မၢၼ်ႈထႅင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ႁိုဝ်တေၶႂ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းလႃႇၼေႃႈ။ ၵူၼ်းၽၢၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၵူၼ်းမီးၵေႃႈယဝ်ႉ ႁႃလၢႆးတၢင်းလွတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႉဝႃႈ တေႁႂ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်း ၵမ်ႉဝႃႈ တေႁႂ်ႈၸူၵ်းမႄးၼႆဢေႃႈ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်တွပ်ႇပဵၼ်သဵင်လဵဝ်ၵၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ် သင်ႇႁႂ်ႈၸၢင်ႈ ၵူၼ်းၵႂႃႇတႅၼ်း။ ၸိူဝ်းမီး လုၵ်ႈၸၢႆးၼၼ်ႉ ၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် လႆႈသႂ်ႇ 3 မိုၼ်ႇပျႃး”- ဝႃႈၼႆ။
ဢၼ်ၵဵပ်းငိုၼ်း တႃႇၸၢင်ႈၵူၼ်းၵႂႃႇတႅၼ်းၼႆႉ ႁိူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႈၵဵပ်း ၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် 5 ႁဵင်ပျႃး။ ၵူၼ်း ၼုမ်ႇၸၢႆး ၵမ်ႈၼမ်သမ်ႉ ဢၼ်တိုၵ်ႉႁဵၼ်းၵေႃႈမီး၊ ဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ် တႃႇၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်း ယူႇၵေႃႈမီးလႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈၽၢတ်ႇႁိူၼ်းယေး။ ထႅင်ႈၾၢႆႇၼိုင်ႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆ။
တီႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ်ၵဵပ်းငိုၼ်းၸိူင်ႉၼႆ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ မိူဝ်ႈပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းတႄႉ ၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ်ဝႃႈ ယူႇတီႈၸေႇတၼႃႇၵူၺ်း ၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈပၼ်ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈလႆႈဝႃႈၼႆသေတႃႉ ပွၵ်ႈၵမ်း 2 သမ်ႉ ယွၼ်းငိုၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းၼိုင်ႈႁိူၼ်းလႂ် 2 မိုၼ်ႇ ၊ ပွၵ်ႈ 3 ၼႆႉသမ်ႉ ၵဵပ်းထႅင်ႈ 3 မိုၼ်ႇပျႃး။ ၵၢင်ႉၵႄႇၶဝ် သင်ႇၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ တေၵဵပ်း ၵႂႃႇၵူႈလိူၼ်ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် လၢတ်ႈ ၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ –
“ၸိူဝ်းဢၼ် ဢမ်ႇမီးလုၵ်ႈၸၢႆးသမ်ႉဝႃႈ ႁႂ်ႈသႂ်ႇ 5 ႁဵင်ပျႃးဝႃႈ ဢမ်ႇမီးၽႂ်လွတ်ႈ။ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးလုၵ်ႈ ၸၢႆးတႄႉ လႆႈၵႂႃႇ ၶိုၼ်ႈပၢင်ၵုမ်ၸွမ်းၶဝ်မူတ်း။ ဢႃယု 18 ၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ထိုင် 35 ၼႆၼႃႇ။ ၵမ်ႈၼမ် မီးလုၵ်ႈလၢင်းၵေႃႈ လုၵ်ႈလၢင်းသမ်ႉ တိုၵ်ႉႁဵၼ်းယူႇၵေႃႈမီး ဢၼ်ႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်ၵေႃႈမီး။ ဢမ်ႇမီးၽႂ် တူဝ်ႈတၼ်းၵႂႃႇလႄႈ ၸင်ႇၽွမ်ႉၵၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်။ ၵႃႈၸၢင်ႈ ၵေႃႈ ပေႃးမႃးၵဵပ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ မိူၼ်ၶဝ်လူဝ်ႇ ၼႃႇယဝ်ႉၼေႈ။ လိူၼ်ၼႃႈမႃး တေမႃးၵဵပ်းထႅင်ႈၵႃႈႁိုဝ်တႄႉ ပႆႇႁူႉ။ ၵၢင်ႉၵႄႇ ၶဝ်ဝႃႈ တေၵဵပ်းထႅင်ႈ ၼႆ။ မိူၼ်ပေႉၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႇမၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်း 3 ယဝ်ႉဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း တႄႉဝႃႈ ဢဝ်ၸေႇတၼႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉသမ်ႉ ႁိူၼ်းလႂ် 2 မိုၼ်ႇပျႃး ”- ဝႃႈၼႆ။
ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၼႆႉ ဝၢၼ်ႈဢၼ်တိတ်းၸပ်းဝဵင်းမီး ဢမ်ႇယွမ်း 10 မူႇဝၢၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ဝၢၼ်ႈ ၼွင်ပႃယဵၼ်ႇ ၊ ဝၢၼ်ႈၼႃး ၊ ပွၵ်ႉမဵဝ်ႉမ ၊ ပွၵ်ႉဢူးယဵၼ်ႇ ၊ ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈၽၵ်းႁႃႈ (ပွၵ်ႉၵမ်ႇမထၢၼ်း) ၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇသၢႆလႅင်း ၊ ၵွတ်ႉတိတ်ႉ (ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ၸၢဝ်းလႃးႁူႇ)၊ ဝၢၼ်ႈၾၢႆၶႄႇ ၊ ဝၢၼ်ႈႁွင်ႈလိၼ် ၸဵမ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၵူၼ်း ပီ 2014 ၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီး 21,994 ၵေႃႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃး 3 ပီပၢႆၼႆႉ ယွၼ်ႉၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉယၢပ်ႇလႄႈသင် ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီး လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႄႈသင် ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်ၽူင်ႉပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းၼမ်။
ၼႂ်းၵၢင်လိူၼ်မၢတ်ႊၶျ် ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉၵေႃႈ ယူႇတီႈ လုမ်းၽူႈၵွၼ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဢမ်ႇဢုပ်ႇလၢတ်ႈ ပွင်ႇၶၢဝ်ႇသင်တီႈၵူၼ်းမိူင်းသေ လူင်းၵဵပ်းသဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈၵူၼ်းၼုမ်ႇ တႃႇၾိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ထိုင်ႁိူၼ်း။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၼမ်တႄႉ ဢွၼ် ၵၼ်ငိူင်ႉဝႄႈဝႆႉ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ပီႈၼွင်ႉတီႈႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၵိုတ်း တၢင်းလင်တႄႉ လႆႈၵူဝ်ယူႇတႃႇသေႇ ဢမ်ႇမီးၽႂ် ဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ 9 ၸႄႈဝဵင်း ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈမႆႈ ၸႂ် ယွၼ်ႉပိူင်ၵဵပ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။
